vaa

zn (een), mv: vaave - verklw: vaake (e)

1. Plooi, vouwlijn.

De vaa van aave[n] èrrem. = De plooi in je arm, de elleboogholte.

De vaa van aa biëjn. = De plooi van je been, de knieholte.

De vaa van aa broek. = De plooi, de vouw in je broek.

vââk zn (-), mv: - 1. Zin om te slapen, moe gevoel, vaak, neiging tot slaap. 'k Gâân nââ men bëd want 'k ëm vââk! = Ik ga naar bed want ik ben moe. A'che vââk ët, moete gâân slââpe. = Als je moe bent, moet je gaan slapen. Die klaan eur ooëge valle toe van de grooëte vââk, mââ ni toegeeve[n] ë! = Dat meisje haar ogen vallen dicht omdat ze zo moe is, maar ze wil het niet toegeven.

vââkloïjze

zn (de), = meerv

1. Dit woord wordt gebruikt om aan te duiden dat een kind moe wordt en wil of zou moeten gaan slapen. [>Nl. slaapluis]

De vââkloïjze beginnen te bijte, ë Mèrreloewiske? = Je begint slaperig te worden, is het niet kleine Marie-Louise?

'k Zal më men klaan manne mââr ës nââr oïjs gâân, want ze krijge last van vââkloïjze. = Ik zal maar eens opstappen met de kinderen, want ze krijgen.

vââre

ww, verv: vââr - vâârde - gevâârd

1. Onwennig zijn, niet (meer) gewend zijn.

Da zal aa gatteke nogal vââre! = Daar zal je terug aan moeten wennen, dat zal je wel missen.

Naa da'me't më[j] iëjn pree moete doen, da vâârt nogal. = Het is een hele aanpassing te moeten leven van één enkel salaris.

vâât zn (de), mv: vââte 1. De  vaart, het kanaal. In Willebroek wordt hier eigenlijk altijd het Zeekanaal mee bedoeld. E kost d'ënnekes nemiëj âân mekandere knooëpe, èn naa[j] eïjt'em zen ijge verdâân in de vâât. = Hij zag niet meer hoe hij rond kon komen, en heeft zich verdronken in het kanaal.

vaave

ww, verv: vaaf - vaafde - gevaave of vaaf - vaade - gevaad

1. Vouwen, plooien.

De Sjineeze kunne schooën dinkskes vaave[n] oïjt papier. = De Chinezen zijn meesters in het vouwen van papieren figuurtjes (=origami).

2. Opvouwen, toeplooien.

Vaade gij't tââfellââke[n] oep? Of doede gij de sèrvïjtte? = Plooi jij het tafelkleed op? Of vouw jij de servietten?

v(w)ajeüzje zn (een), mv: v(w)ajeüzjes - verklw: v(w)ajeüzjeke (e) 1. Reis, tocht. [>Fr. voyage] Z'ës oep vajeuzje nââ[r] Iteülle. = Ze is op reis naar Italië. Sins da'ze gepèngsjoneerd zèn, zèn z'altij[d] oep vwajeüzje. = Sedert ze op rust zijn, gaan ze voortdurend op reis.

vajla

uitroep

1. Ziedaar. [>Fr. voilà]

Vajla! Dââ[r] ëdde't spël! = Ziedaar! Ik had het je voorspeld!

vajtuur / vwattuur zn (een), mv: vajtuure / vwattuure - verklw: vajturreke / vwatturreke (e) 1. Auto. [>Fr. voiture] In ons vajtuur kunde gemakkelek më vijf in. = In onze auto zijn vijf ruime zitplaatsen.   2. Kinderwagen. Ës't ni te wèrrem oem diëj klaane[n] in ze'n vwattuur te lëgge? = Is het niet te warm om dat jongetje in zijn kinderwagen te leggen?

valââvet

zn (de), mv: -

1. Valavond, avondschemering, het vallen van de avond.

Bij valââvet beginne de mèèrels te zinge. = Als de schemering intreedt, beginnen de merels te fluiten.

valling

zn (een), mv: vallinge - verklw: vallingske (e)

1. Verkoudheid.

E waa ni leüstere[n] azzek zaa dat'em ne frak moest âândoen, èn naa leïjt em më[j] een valling. = Hij wou niet gehoorzamen toen ik hem zei een jas aan te trekken en nu heeft hij een verkoudheid.

valsâât - valsââris

zn (ne), mv: valsââte / valsâârisse - verklw: valsotsje / valsââriske (e)

1. Valsaard, iemand die onoprecht is, die onbetrouwbaar is, iemand die veinst, gluiperd. [>Lat. falsarius = oplichter, iemand die valsheid in geschrifte pleegt]

Më aa kâât ek nemiëj want gij zè ne valsâât! = Met jou speel ik niet meer met de kaarten, want je bent onbetrouwbaar!

Zied oïjt wa ge teege diëj valsââris zëgt, zënne! Die mokt van aa woorde die van eur, èn dèn gââ zij më de bloemekes looëpe. = Kijk uit wat je tegen die valse vrouw zegt, hoor! Ze gebruikt jouw woorden als die van haar, en krijgt dan de beloning daarvoor.

vandant - vanderant

bijw

1. Weg, opgeruimd, uit de weg.

En eïj geprobeerd zen aa kliëjre vanderant te doen, mââ nimant waa ze. = Hij probeerde oude kledingstukken kwijt te raken, maar niemand had interesse.

vandaront zn (-), geen meerv. 1. Boterhambeleg, charcuterie, hespenworst, hamworst. Wordt vervaardigd door vlees heel fijn te malen en daar dan een ronde worst van ± 8 à 10 cm diameter te maken. Na het snijden heeft het beleg een ronde vorm, en wordt naar zijn vorm genoemd. In aa booterammedooës zitte drij dubbel booteramme: iëjne më sjokoo èn twiëj më vandaront. = In je lunchbox heb ik drie dubbele boterhammen gestopt: één met chocopasta, en twee met hamworst.

vandeeg

bijw

1. Wel degelijk.

'k Ëm vandeeg afgezien. = Ik heb écht pijn geleden. Ik heb erge pijn geleden.

vandelangenèrrem

uitdrukking

1. Langdurig, langdradig, vervelend, uitgebreid.

Och 't ës ni wââ! Sebiet begint Marjët van lange Sjarel euren oïjtlëg wee te doen oover dad ongeluk. Èn ge wet et: da's vandelangenèrrem! = Zeg dat het niet waar is! Straks begint Mariette van lange Karel weer met haar verhaal over het ongeval. En je weet wel: dat gaat van naaldje tot draadje.

2. Van de pomp. In de keuken had je vroeger een pomp om water uit de regenput naar boven te pompen. Daarbij moest je een lange hefboom bedienen.

Veü me wit te wasse gebroïjk ek altij wââter vandelangenèrrem. = Om de kookwas te doen gebruik ik water van de regenpomp.

vandoenëmme

ww, verv: ëm vandoen - aa vandoen - vandoengat

1. Nodig hebben om iets te kunnen voleindigen, behoefte hebben aan.

M'aa ijgelek ne goejen ââmer vandoen, om die keepernââgels in de balleke te kloppe. = Eigenlijk hadden we een degelijke hamer moeten hebben, om die grote spijkers in de balken te slaan.

Wad odde na wee vandoen, da g'aa bomma zooë âân 't fliëjme wort? = Wat had je deze keer weer nodig, dat je zo lief was tegen oma?

'k Ëm giëjn zââg vandoengat, want ge kost diëjn booëm zooë oemvèèr daave. = Ik heb geen zaag nodig gehad, want je kon die boom zonder meer om duwen.

2. Begaan zijn met iemand die in een benarde situatie verkeert, medelijden hebben.

'k Aa më die slooër te doen: ee pââr klaan manne, eure vènt in den amigoo, èn naa nog eur wèrrek kwijt! Oe gââ dad aflooëpe? = Ik had medelijden met die vrouw: ze heeft een jonge kinderen, haar echtgenoot zit in de nor, en nu is ze ook nog haar job kwijt! Hoe gaat dat eindigen?

vaneïjr

bijw

1. Opnieuw, weerom, nog een keer. [>gewestelijk "van her"]

Naa doet'em da vaneïjr, zënne! Edde mij ni goe gooërt meschien? Gedâân! = Nu doet hij het opnieuw! Heb je me niet goed begrepen misschien? Stop ermee!

vaniëjnepas

bijw

1. Onmiddellijk, terstond, direct, spontaan, zonder aandringen, automatisch, zonder verder vragen te stellen.

'k Aa nog mââ zjeüst gebëld oem te zëgge da mene vènt in 't gastoïjs leïj, en vaniëjnepas stonne z'ie veü mij më den ottoo der eene te voere. = Ik had nog maar net getelefoneerd om hen te zeggen dat mijn echtgenoot in de kliniek ligt, of ze stonden al met de auto voor de deur om mij erheen te rijden.

Vandenachternoen gâân ek nââ de kwaffeus, èn as't nog niet te lâât ës gâân ek vaniëjnepas kommisjes doen. = Deze namiddag ga ik naar het kapsalon, en als het niet te lang duurt ga ik aansluitend boodschappen doen.

vanijge(s)

bijw

1. Vanzelfsprekend, evident.

Ikke nââ de jââremèt? Vanijges! = Of ik naar de jaarmarkt ga? Vanzelfsprekend!

Da sprëkt vanijge! = Dat is logisch, vanzelfprekend, dat is evident!

vanklènsavâân

bijw

1. Op heel jonge leeftijd, van in de tijd dat men kind was.

Vanklènsavâân ëmme'k ik geweete dat er in Klaa-Willebroek een mosseingst kwam. = Van toen ik klein was kan ik me herinneren dat er in Klein-Willebroek een mosselbootje aanlegde.

vanteveure / vatteveure

bijw

1. Van te voren, op voorhand, bij voorbaat, voordien.

Dad odde naa toch vanteveure kunnen zëgge, vin ek. = Dat had je wel op voorhand kunnen zeggen, vind ik.

Naa schriëjve z'ochuure èn ochot, mââ 'k ëm aa toch vanteveure gezeïj da da mis ging aflooëpe. = Nu jammeren ze en klagen ze, maar ik had je toch voordien al gezegd dat het fout zou aflopen.

Da wëtte naa toch vatteveure da g'in den bak vliegt as ge pikt! = Dat weet je toch op voorhand, dat je in de cel gestopt wordt als je steelt!

vantijt

bijw

1. Soms, bijwijlen, nu en dan, af en toe, op gepaste tijd.

A'm oep rijs wââre, eïjge't vantijt toch gereïjgend, zënne. = Toen we op vakantie waren, heeft het zo nu en dan toch geregend, hoor.

2. Misschien, eventueel.

Ëdde gij vantijt ni[j] e pââr aare veü mij? 'k Zal z'aa morrege trug geeve. = Heb je misschien een paar eieren die ik mag hebben? Ik bezorg je morgen andere in de plaats.

vanzeleïjve / vazzeleïjve

bijw

1. Ooit, op een bepaald tijdstip.

A'k vanzeleïjve de Lotto ës win, dèn gâân ek e schooën oïjs baave. = Als ik ooit de Lotto win, zal ik een mooi huis laten bouwen.

'k Paas ni da gij vazzeleïjve âân e lief gerokt, as ge zooë ne zatterik blèft. = Ik kan me niet indenken dat jij ooit een verloofde vindt, als je zo een dronkaard blijft.

Zie ook: nooëtvanzeleïjve

vanzenesusvalle ww, verv: valvanmenesus - vielvanmenesus - vanmenesusgevalle 1. Flauwvallen, draaierig worden. 'k Zèn bij den doktoor vanmenesusgevalle, want e moest bloed trëkke en 'k aa ni meuge[n] eete veu't visiet. = Bij de dokter ben ik flauwgevallen, want hij moest een bloedstaal nemen en daarom moest ik nuchter blijven voor het onderzoek.   vanzezëllevedrôô ww, verv: 'k drôôvanmezëlleve - 'k drôôdevanmezëlleve - 'k zèn vanmezëllevegedrôôt 1. Flauwvallen, draaierig worden. A'k ik nog mââ[r] een pikuur zien, dèn gâân ek al vanmezëlleve. = Het is voldoende dat ik een injectienaald zie, om al flauw te vallen.

vanzezëllevegâân

ww, verv: 'k gâânvanmezëlleve - 'k gingvanmezëlleve - 'k zèn vanmezëllevegegâân

1. Flauwvallen, draaierig worden.

'k Aa van de morreget moete[n] eete, want k' zèn oep me wèrrek vanmezëllevegedrôôt. = Ik had moeten ontbijten, want ik ben op het werk flauwgevallen.

vapeur

zn (een), mv: vapeurs - verklw: vapeürreke (e)

1. Gemetste kachel, die diende om de was af te koken. [>Fr. vapeur]

In de nief wasmasjiene kunde de was afkooke, mââ vruuger aa'k ik ne vapeur. = De moderne wasmachines hebben een kookprogramma, maar vroeger had ik een kachel om de was af te koken.

vapeürreke zn (e) = verklw, mv: vapeürrekes 1. Plotse zweetbui, "opjacht". Komt voornamelijk voor bij vrouwen in de menopauze. [>Fr. vapeur] Ge moet dââ ni[j] eene zien da'k ie zooë zit te zwiëjte, mââ 'k krijg weer e vapeürreke. = Let er maar niet op dat ik zo erg zweet, maar dat komt door een plotse opjacht.   Zie ook: oepjacht

vareus

zn (een), mv: vareuze

1. Waakvlam in een gasbrander. [>Fr. veilleuse]

A'k oep konzjee gâân, doen'k de vareus ooëk oïjt. = Als ik op vakantie ga, laat ik de waakvlam niet branden.

vastenââvet zn (de), mv: - 1. Vastenavond, laatste avond voor de vasten. Mè vastenââvet boefe z'eule nog ës goe vol, want dèn ë't veur een tètsje gedâân. = Op vastenavond eten ze zich nog eens goed dik, want dan is het voor een tijdje gedaan.   2. Ook figuurlijk: aanduiding van wanorde, waarbij men verwijst naar de karnavalperiode waar het er eerder rommelig aan toe gaat. Dad ës ier e potteke van vastenââvet! = Dat is hier een wanordelijke boel, een ordeloos geheel, net als na een wilde braspartij.

vastgroebele

ww, verv: groebel vast - groebelde vast - vastgegroebeld

1. Vastgrijpen, vastnemen, vastpakken, in de hand nemen, grabbelen. Vaak ook meer in het wilde weg, bijv. om houvast te zoeken.

Prins Kèrneval smèt më beeze. Groebelt mââ vast wa da ge kunt pakke! = Prins Carnaval werpt snoepjes rond. Grijp maar zoveel je kan.

Al een sjans da'k mij âân de leïjn kon vastgroebele, want ander aa'k ne goeje patotter gegâân! = Gelukkig maar dat ik me aan de leuning kon vastgrijpen, want anders had ik een flinke val gemaakt!

Zie ook: vastschaare

vastschaare

ww, verv: schaar vast - schaarde vast - vastgeschaard

1. Vastgrijpen, vastnemen, vastpakken, in de hand nemen, grabbelen.

As ge de garsôôn zie, schaart em dèn ës vast! Ik geef er nog iëjne... = Als je de kelner ziet, roep hem dan even! Ik geef nog een rondje...

Zie ook: vastgroebele