iederooverant

uitdrukking

1. Ieder op zijn beurt.

As ge bij 't kââte iederooverant een kâât trëkt, kund'oep die manier iëjl den boek verdiëjle. = Als je beurt om beurt een kaart neemt, kan je de kaarten van het hele spel verdelen.

iëjchenisse / iëjkenisse

zn, =mv

1. Liezen, de liesstreek.

E[j] eïj ziëjr in z'n iëjchenisse. = Hij heeft pijn in de liesstreek.

iëjke

ww, verv: iëjk - ïjkte - gïjkt

1. Jeuken.

As `t ïjkt, moete krabbe. = Als het jeukt, moet je krabben.

iëjkel zn (nen), mv: iëjkels - verklw: iëjkeltsje (een) 1. Eikel, vrucht van de eikeboom. Iëjkoorens vergââren iëjkels vë de winter. = Eekhoorns verzamelen eikels voor in de winter.

iëjksel

zn (`t), mv: -

1. Jeuk.

'k Ëm iëjksel âân men schaavers. = Ik heb jeuk aan mijn schouders.

Men bille[n] iëjke. = Mijn billen jeuken.

iëjlegans

bijw

1. Helemaal, in zijn geheel.

'k Ëm mijn oïjswèrrek iëjlemââ[r] alliëjn gemokt. = Ik heb mijn huiswerk helemaal alleen gemaakt.

Zie ook: giëjlegans.

iëjn

telw, (een), mv: iëjne - verklw: iëjntsje - ïjste

1. Eén.

Iëjne kiëj èn dèn gedaan! = Eén maal, maar niet dan niet meer.

iëjndelek

bijv nw, tvgl: iëjndelek - iëjndeleker - iëjndelekst

1. Erg, benauwend, ellendig.

Ëdde da[d] ongelik më diëjn dooë gezien? Da was iëjndelek! = Heb je dat ongeval met dodelijk slachtoffer gezien? Dat was ellendig.

iëjnder

bijv nw, tvgl: -

1. Hetzelfde, gelijk, om het even.

Naa[j] ëdde zjeüst e nief kostum , èn ge drââg et in de weïjk ooëk al! Bij aa ës alles derëkt iëjnder! = Je hebt net een nieuw zondagse pak gekocht, maar je draagt het op werkdagen ook al! Voor jou is het toch echt allemaal om het even!

iëjne

zn (den), mv: - verklw: iëjntsje (-)

1. Eentje, meestal met de bedoeling van een glas bier of een andere consumptie.

Iëjne gâân pakke. = Een pintje gaan drinke.

Iëjne geeve. = Een rondje betalen.

Pakt'er iëjntsje mee. = Drink iets van mij.

iëjnegte

telw.

1. Enige, enkele, kleine hoeveelheid, klein aantal.

As ge't ni wilt doen, zal ek aa ës iëjnegte redenen geeve oem et wël te doen! = Als je denkt dat je dit niet te moeten doen, dan zal ik je eens enkele redenen opsommen om het toch maar te overwegen!

Gëft mij naa ës iëjnegte aate spèlle. = Geef me even een aantal wasknijpers.

iëjs

bijv nw, tvgl: iëjs - iëjzer - iëjst

1. Hees, schor, klankloos, niet helder.

Zaaraa Lëjander aa toch ëch een iëjze stëm. Da was persies ne vènt. = Zarah Leander had echt een schorre stem. Het leek wel op een mannenstem.

'k Ëm gistere 't èt gezjôôd, èn dââmee zèn ek vandââg iëjs. = Gisteren heb ik te lang en te hard geroepen, en daardoor kan ik vandaag haast niet praten.

iëjt

bijv nw, tvgl: iëjt - iëjter - iëjtst

1. Heet, heel warm.

't Ës nen iëjten dag. = Het is een warme dag vandaag.

As de soep ièjt ës, moete blââze. = Als de soep te heet is, moet je blazen.

De soep weürt nooët zooë iëjt geete asse weürt oepgedint. = De soep wordt nooit zo heet gegeten, als ze wordt geserveerd.

iëjte

ww, verv: iëjt - ïjte - giëjte

1. Heten.

Ik iëjt Zjèfke en oe iëjte gij? = Ik heet Jozef en hoe heet jij?

't Ës toch èrreg moeder t'iëjte! = Het is erg moeder te heten. Hiermee bedoelt men dat moeder's hulp meestal wordt ingeroepen als er iets fout gaat, waardoor ze altijd wel iets te doen heeft.

zn (nen), mv: -

2. Warmbloedig, temperamentvol persoon, man die de naam heeft om voortdurend bereid te zijn om sex te hebben. Een man met veel temperament, iemand die altijd zin heeft om met een vrouw naar bed te gaan: Amaj, da's nen iëjte!

Da's zooë'nen ïejte, dat'em më[j] iëjn vraa ni toekomt! = Hij is zo geil, dat één vrouw niet volstaat voor hem.

iëjtmââke

ww, verv: mââk iëjt - mokte[n] iëjt - iëjtgemokt

1. Seksueel ophitsen, opgeilen, vuriger (iëjter) of driftiger maken.

't Iëjnege wa da maske kënt, ës venten iëjt mââke, mââ da blèft natierlek ni duure. = Het enige waar dat meisje goed in is, is mannen opgeilen; maar dat zal ze niet haar hele leven kunnen doen.

iëjtmââker

zn (nen), mv: iëjtmââkers - verklw: iëjtmââkertsje (een)

1. Persoon die klinknagels verhit, zodat deze in de scheepsbouwnijverheid kunnen worden gebruikt om metalen platen samen te nieten.

Diëj va mij zat al een meünt zonder wèrrek, mââr e meündag mag em bij Ooëmes oep Klaa-Willebroek beginne as iëjtmââker. = Mijn man is al een maand werkloos, maar nu maandag mag hij op scheepswerf Ooms beginnen als verhitter van klinknagels.

iëjze ww, verv: iëjs - iëjsde - giëjsd 1. Hozen, vloeistof wegpompen of uitscheppen. Onze këlder was ondergelooëpe, èn m'ëmme[n] ëm iëjlemââ moete leïjg iëjze langs 't këldergat. = De kelder was volgelopen met water, en daardoor moesten we de kelder leeghozen door het keldergat

ieneïjves

bijw

1. Hiernaast.

Ieneïjves ëmme z'oovertijd ne nieve[n] ottoo gekocht. Ëlke zââterdag weürt em veu de deur gewasse, oemda de gebiere[n] et goe zaa zien. = De buren hebben niet lang geleden een nieuwe auto gekocht. Elke zaterdag wordt die uitvoerig voor de deur gewassen, zodat alle buren het zeker zouden zien.

ietvandoenëmme

ww, verv: ëmietvandoen - aaietvandoen - ëmietvandoengat

1. Iets willen, iets proberen te bemachtigen of te verkrijgen, iets proberen "afhandig" te maken, iets nodig hebben.

Wa stââde dââ naa te fliëjme? 't Ës wee goe te zien da g'ietvandoenët! = Wat sta je me nu de mouw te vegen? Het is wel duidelijk dat je iets van me verlangt.

Ëdde da nog vandoen? = Heb je dat nog nodig?

m' Ëmmen in den ottoo altij e rolleke gemakpapier stâân, m'aa m'ëmmen et nog nooët vandoengat. = In de auto staat er altijd een rol WC-papier, maar we hebben het nog nooit moeten gebruiken.

2. Figuurlijk - uitsluitend in de negatieve zin. Overbodig zijn, kunnen missen.

m' Ëmmen aa ie ni vandoen, zënne! = Jou kunnen we missen! We hoeven je hier niet! maak dat je wegkomt!

ietvëbijdenbooteram uitdrukking 1. Broodbeleg, wat men op de boterham legt. Gââ bij Pissee naa[j] ës ietvëbijdenbooteram ââle. = Ga bij slager Piscé boterhambeleg halen. Keïjs èn ëps èn sjokkoo, da's allemââ ietvëbijdenbooteram. = Kaas en hesp en chocopasta is allemaal broodbeleg.

iever

zn (den), geen mv.

1. IJver, noeste inzet. [>Fr. ivre = dronken!!!]

Më veel iever begost em te wèrreke, terwijl da[d] iederiëjn aa gezeïj da da ni ging likke. = Met veel moed en ijver begon hij te werken, ondanks dat iedereen hem gezegd had dat hij nooit zou slagen.

ieverans(t)

bijw

1. Ergens. [>Middelnl. iewaer, iewer, iewers, van ie (iemand) + waer (waar)]

Wââ[r] ëdde gij ieverans geliëjrt? = Waar ben je op school geweest?

Naa[j] ëmme'k aa iëjl den achternoen gezocht, mââ'k von aa ni. Wââ[r] ëdde gij dèn ieveranst gezeete? = Ik heb je de ganse namiddag gezocht, maar niet gevonden. Waar heb je dan uitgehangen?