deudentwilvan

voorz.

1. Omwille van, om reden dat.

Deudentwilvan da'k ik giëj gëld aa, kost ek giëjn eete kooëpe èn moest ek gâân beïjdele! = Omdat ik geen geld meer had, kon ik geen eten kopen en dus moest ik wel bedelen.

deuge

ww, verv: deug - deugde - gedeugd

1. Goed zijn, OK zijn, in orde zijn, van nut zijn. [>Nl. deugen]

Da maske deugt ni veü diëj joenge! = Dat meisje is geen goede partij voor die jongen.

Da deugd ie ni, joeng! = Het is hier niet pluis, man!

deügezeete zijn

zegswijze

1. Zo lang gezeten hebben dat het pijn doet, doorgezeten.

'k Ëm zooë lank moete zitten, da'k iëjlemââ deugezeete zën. = Ik heb zo lang moeten zitten, dat ik er pijn van heb.

Me gat ës iëjlemââ deugezeete! = Mijn achterste doet pijn van het zitten!

deujââger

zn (nen), mv: deujââgers - verklw: deujââgerke (een)

1. Iemand die heel snel eet, zonder daarbij veel te kauwen.

Zit ni zooë te buffele, gij zë nen ëchte[n] deujââger! = Zit niet zo te schrokken.

deur

zn (een), mv: deure - verklw: deürreke (een)

Zie: deer.

deurèndeü

zegswijze

1. Door en door, aan één stuk door.

A ge deu[r] aa eksaam wilt zijn, dën moete alles deurendeü kënne. = Als je wilt slagen voor je examen, dan moet je de stof grondig kennen.

deürrepstier

zn (den/nen), mv: deürrepstiere - verklw: deürrepstirreke (een)

1. Man in een dorp, die de naam heeft zoveel mogelijk vrouwenharten te veroveren.

Diëj[n] eïj[j] al alle vraave gat, da's nen ëchten deürrepstier. = Hij is al bij alle vrouwen geweest, hij heeft al met alle vrouwen geslapen, heeft alle vrouwenharten veroverd.

deusjasse ww, verv: sjas deu - sjaste deu - deugesjast 1. Het WC doorspoelen. [>Fr. la chasse = waterspoeling] As ge nââ't ghemak gââ, meugde ni vergeete deu te sjasse, want dââr ës niks zooë vies as e kadooke[n] in de pot te vinne! = Als je naar het toilet gaat, mag je niet vergeten door te spoelen. Het is heel onaangenaam dat de volgende toiletbezoeker een onzuiver WC aantreft! Zie ook: deutrëkke.

deüst zn (den), mv: - 1. Dorst. Eele mont ës drooëg van den deüst. = Ze hebben een droge mond omdat ze heel veel dorst hebben. 'k Ëm keüste[n] oep men lippe van de grooëten deüst. = Ik heb zulke grote dorst, dat het lijkt of er korsten op mijn lippen staan van de droogte.

deutrappe

ww, verv: trap deu - trapte deu - deugetrapt

1. Gek zijn, domme dingen doen.

Ik gelooëf naa toch da gij ëcht begint deu te trappe, zënne! = Nu geloof ik toch dat je gek wordt, hoor!

deutrapper

zn (nen), mv: deutrappers - verklw: deutrapperke (een)

1. Iemand die eigenaardig of gek doet. Ook gebruikt om een debiel persoon aan te geven, iemand die ze niet alle vijf meer heeft.

Da kunde naa beïjter ni[j] âân diëjn deutrapper vrââge, want wi wët wa da ge dën in aa[j] anne gââ krijge! = Dat kan je nu beter niet aan die gekkerd vragen. Wie weet wat dan het resultaat zal zijn!

2. Soort van fiets met een vaste naaf in het achterwiel. Zolang het wiel draait, moet men ook met de pedalen blijven meetrappen (of deutrappe).

Oep men iëjste velooke kost ek al rap goe raa, mââ wa'k ik zooë ambetant von âân een deutrapperke, da was da'k moest blijve meetrappe tot a'k stil ston. = Het lukte me al gauw om met mijn eerste fiets te rijden, maar wat ik wel hinderlijk vond, was dat ik moest blijven trappen tot de fiets helemaal stil stond.

deutrëkke

ww, verv: trëk deu - trok deu - deugetrokke

1. Doortrekken, het W.C. doorspoelen.

A ge nââ 't eüske gââ, moete dernââ deutrëkke! = Als je naar het W.C. gaat, moet je doorspoelen.

2. Ook figuurlijk.

Me zèn diëj mèns d'er âân't deutrëkke. Èn e[j] eïj g'et ni deu! = We houden die man voor de gek. En hij heeft het niet door!

Zie ook: deusjasse.

deüts / deütser

zn (nen/den), mv: deütse / deütsers - verklw: deütserke (een)

1. Duitser, inwoner van Duitsland.

A ge nââ Majorkaa oep rijs gââ, zit in die[j] otëls miëjstal tusse de deütsers. = Als je naar Mallorca op verlof gaat, zijn er daar meestal veel Duitsers.

2. Wordt nog steeds vaak gebruikt om te refereren naar de gebeurtenissen tijdens WO II.

In den oorlog eïj den deüts veel mènse ziëjr gedâân èn in 't fort van Briëjndoenk ëmme ze zëllefs mènse gefolterd oem ze te doen spreeke. = In de tweede wereldoorlog hebben de Duitsers de mensen veel last berokkend, en in het fort van Breendonk werden mensen gefolterd om hen te doen praten.

deütsbeeleke zn (een), = verklw, mv: deütsbeelekes 1. Bidprentje, kaartje met afbeelding en tekst ter nagedachtenis van een overledene. Het wordt gegeven aan de personen die de uitvaart bijwonen, of ook toegestuurd aan iedereen die zijn medeleven kenbaar maakt op andere manier. In de mis blijve'k ik altij tot nââ den offer, want anders ëmme'k giëjn deütsbeeleke. = Een begrafenismis woon ik minstens tot na de offergang bij, omdat ik anders geen bidprentje krijg.   Zie ook: dooëtsbeeleke.

deüzzele

zn, (-) = mv.

1. Gruzelementen, in splinters en scherven, aan diggelen.

In deüzzele vaniëjn valle = helemaal stuk valen, aan diggelen vallen.

devooëre

zn (de), mv: -

1. Best, uiterste. [>Fr. devoir]

Aa devoëre doen. = Je uiterste best doen, alles op alles zetten. [>Fr. faire son devoir]

G'ët ne goejen bultèèn, oemda ge zooë aa devooëre[n] ët gedâân. = Je hebt een goede uitslag op school, omdat je zo je best hebt gedaan.