âân

zn, mv: ââne - verklw: ontsje

1. Haan.

Më[j] iëjne[n] âân ëdde miëjr as genoeg, want anders ligge die toch mââ teegeniëjn oep te krôô! = Als je één haan koopt, heb je meer dan voldoende. Anders kraaien ze toch maar tegen elkaar op!

Zie ook: ontsje.

âânaave

ww, verv: aat âân - aade[n] âân - âângaave

1. Een buitenechtelijke relatie, aanhouden met iemand.

De Zjèf aat âân më die rosse van achter 't oekske.  
= Jozef heeft een buitenechtelijke relatie met de roodharige die achter de hoek woont.

2. Arresteren, staan houden, bekeuren.

Z'ëmme de Zjèf âângaave[n] oemadt'em deu't rooët licht ës gereej. = Men heeft Jozef een boete gegeven omdat hij niet stopte voor het rode licht.

âânaaver / âânaatster

zn (nen/een), mv: ââanaavers/âânaatsters - verklw: âânaaverke/âânaatsterke (een)

1. Man resp. vrouw die een buitenechtelijke relatie heeft.

Mââr allee, iëjl Willebroek wët toch datta âânaaver èn âânaatster ës. = Ach kom, iedereen in Willebroek weet immers dat zij een buitenechtelijke relatie met elkaar hebben.

âânaaverij zn (een), mv: - 1. Het feit van buitenechtelijke relaties te hebben. Van al die âânaaverij en oerderij kan d'er niks goe komme. = Door al die buitenechtelijke relaties en ontrouw, ontstaan er veel moeilijkheden.

âândoempe

onpers ww, verv: doempt âân - doempte[n] âân - âângedoempt

1. Bewasemen.

't Was e gat in de nacht geweürre as me bij ons mââte vertrokke; dèn moeste me nog wachte[n] oem te vertrëkke want de roïjte van de vajtuur wââren âângedoempt. = De nacht was al ver gevorderd toen we bij onze vrienden vertrokken; daarenboven moesten we nog even geduld hebben, want de autoruiten waren bewasemd.

As ek men bad genoomen ëm, moet ek dernââ men ââr altij in de slopkââmer gâân kamme, want dèn ës de spiegel in de badkââmer âângedoempt. = Nadat ik in bad geweest ben, moet ik mijn haar in de slaapkamer gaan kammen, want de spiegel in de badkamer is dan bewasemd.

âândrôô

ww, verv: drôô âân - drôôde[n] âân - âângedrôôd

1. Vastdraaien, toeschroeven, toedraaien tot het sluit.

't Krontsje stond te lëkke - dââmee zènne'k et gâân âândrôô èn't lëkke was gedâân. = De kraan lekte - daarom heb ik het verder toegedraaid en het lekken hield op.

Zie da ge diëjn tierfôôn goed âândrôôt, want anders leïj da schap derëkt van de muur. = Zorg ervoor dat je die ringschroef goed vastdraait om te voorkomen dat het rek van de muur naar benede valt.

âânduffele

ww, verv: duffel âân - duffelde[n] âân - âângeduffeld

1. Goed aankleden, meestal warm aankleden. [>Nl. induffelen]

Duffel[d] aa mââ goe[d] âân veu da ge boïjte gââ. = Kleed je maar goed aan, vooraleer je naar buiten gaat.

âângedâân

volt deelw

1. Ontroerd, vol van emoties.

'k Ëm gistere nog ës nââ diëj fillem van Sissi gezien, èn 'k was er toch wëral van âângedâân, zënne. = Ik heb gisteren de film Sissi nog eens bekeken, en ik was toch weeral ontroerd.

2. Gemolesteerd, lastig gevallen, aangerand.

Veu rapper te zijn waa z'agaa langs Kloddemansvëltwèg gâân, èn dââ wier ze deu ne kèèrel âângedâân. = Om vlugger te zijn wou ze een kortere weg nemen langs de Kloddemansveldweg, en daar werd ze door een kerel aangerand.

âângeete gerââke

uitdrukking

1. Voldoende gegeten hebben, verzadigd zijn.

Nââ zooë'n lange wandeling aa'k nogal ës oenger, zënne. Mââ nââ twiëj tallooëre soep èn een iëjl kieke më fritte begon ek al goe âângeete te gerââke. = Na die lange wandeling had ik grote honger. Na twee borden soep en een hele kip met frietjes te hebben verorberd, was ik stilaan verzadigd.

âângestèsseld

volt deelw

1. Aangesukkeld.

Dââ komt z'âângestèsseld zënne! = Daar komt ze aangesukkeld!

âângeveeze

volt deelw

1. Aangeschoten, toestand van beginnende dronkenschap, roes waarin men niet helemaal meer helder is.

E was al goed âângeveeze as em in't Volksoïjs binnekwam, èn Liza zaa derëkt:"Van mij krègde gij giëjn pinte nemiëj!" = Hij was blijkbaar al goed aangeschoten toen hij het Volkshuis binnenkwam, en Liza zei onmiddellijk:"Van mij krijg jij geen pintjes bier meer!"

2. Bijgedraaid, bijgestuurd, doordat iemand je eens goed de les gelezen heeft.

Nââ dat em die dooës gelââze gebrooken aa, ëmme'k em ës goed âângeveeze. 'k Paas dat'em ze lëske geliëjrd eïj. = Toen hij een hele doos glazen gebroken had, heb ik hem een flinke uitbrander gegeven. Ik denk dat hij de boodschap begrepen heeft.

âânjèère ww, verv: jèèr âân - jèèrde[n] âân - âângejèèrt 1. Aanaarden, ophogen of bedekken met aarde of grond. Gebeurt bijv. bij aardappelen, waar grond wordt opgehoogd om de vruchten onder de grond te houden, of bij prei, om de groente wit te houden. [>Nl. aanaarden] 'k Zèn mene sëlder gâân âânjèère[n] oemdat'em wit zaa blijve. = Ik heb mijn selder aangeaard opdat hij mooi bleek zou blijven.

âânlôô

onpers ww, verv: lôôt âân - lôôde[n] âân - âângelôôd

1. Vuil worden doordat stof of andere vuile materie zich neerzet op een voorwerp. Lange tijd niet gewassen of gereinigd. Vooral gebruikt om aan te geven dat een voorwerp niet vaak gebruikt en evenmin vaak onderhouden wordt.

Die gelââze stâân al zeeker zës jââr in de kas zonder da'k ze gebreükt ëm. Ze zèn iëjlemââ âângelôô èn dââroem zal ek ze tenosteweïjk ës afwasse. =  Die glazen staan minstens zes jaar in de kast, zonder ze ooit te gebruiken. Ze zijn beslagen en daarom zal ik ze volgende week in de vaat wassen.

âânschaare

ww. verv. schaar âân - schaarden âân - âângeschaard

1. Aanklampen, iemand aanspreken met de bedoeling om een gunst te vragen.

Diëj van ons zit naa al bekan twiëj jââr zonder wèrrek, è me beginne da te voelen. Wëtte gij naa nimant da'k ik kan âânschaare oem ier of dââr ës e goe woordsje te doen? = Mijn echtgenoot is nu al bijna twee jaar werkloos, en we merken het goed (aan de inkomsten). Ken jij toevallig iemand die ik kan aanspreken om voor hem hier of daar eens een goed woordje te doen?

âânslââge

ww, verv: slââg âân - sloeg âân - âângeslââge

1. Salueren, met de vingers tegen de rand van een kepie tikken om te groeten, groeten op voorgeschreven wijze, vnl. in een militaire omgeving.

In't leeger was'em kopperââl èn dââmee moest'em veur al d'ooëger âânslââge. = Tijdens zijn legerdienst was hij korporaal, en daardoor moest hij voor alle oversten salueren.

2. In beslag nemen, beslag leggen op.

Ge wët da ge giëjn drugs meugt ëmme; dèn moet ooëk ni kwââ zen a'ze die[j] âânslââge. = Je weet dat je geen drugs in bezit mag hebben; dan moet je zeker niet kwaad zijn als ze die in beslag nemen.

3. In de smaak vallen, succes hebben, lukken, aanslaan, aanstaan.

Veu de winter ëmme me nief rooëze gezët, èn ze zèn persies allemââ âângeslââge. = Voor de winter hebben we nieuwe rozen geplant, en het lijkt of ze allemaal geworteld zijn.

4. Bedampen, bewasemen, beslaan, met een waas of condenslaag overtrokken worden

Den ottoo aa boïjten in de kaa gestâân, èn toen da m'instapte sloege de roïjte[n] âân. = De auto stond buiten in de koude, en toen we instapten bewasemden de ruiten.

âânsmooëre

ww, verv: smooër âân - smooërden âân - ââgesmooërd

1. Een sigaret aansteken aan de hete punt van een andere brandende sigaret.

'k Zèn men stëkskes vergeete! Ma'k ik naa mijn sigarët ës âânsmooëren âân die van aa? = Ik ben mijn lucifers vergeten! Mag ik mijn sigaret aansteken aan die van jou?

âânspanne

ww, verv: span âân - spande[n] âân - âângespanne

1. Optrekken, omgaan met, goeie vriend zijn, goed overeenkomen, opschieten met iemand.

Verlee jââr a m'in Spanje wââre, ëmme m'âângespanne më[j] koppel oïjt Booëm. Da was zooë plëzant da me die mènse naa nog altij zien. = Toen we vorig jaar met verlof in Spanje waren, hebben we een echtpaar ontmoet waarmee het goed klikt. Het was zelfs zo goed meegevallen dat we nog regelmatig samenkomen.

âântiëjne

ww, verv: tiëjn âân - tiëjnde[n] âân - âângetiëjnd  -  Vnl. het deelwoord wordt gebruikt

Zie: tiëjne.

âânstèssele

ww, verv: stèssel âân - stèsselde[n] âân - âângestèsseld  -  Vnl. het deelwoord wordt gebruikt

1. Dichterbij komen, naderen, komen aansloffen (traag) maar ook zich haasten, op een sukkeldrafje komen aanlopen. Wordt voornamelijk als voltooid deelwoord gebruikt.

Ik ston al zeeker e kottier te wachte veü më[j] eur nââ de mèt te gâân, èn dèn kwam z'âângestèsseld! = Ik stond al meer dan een kwartier te wachten om met haar naar de markt te, toen ze eindelijk kwam aangesloft.

Dââ komt em âângestèsseld, zënne!  
= Daar kom hij aan gestapt.

âântrëkker

zn (nen), mv: âântrëkkers - verklw: âântrëkkerke

1. Schoenlepel, voorwerp van metaal of plastic in de vorm van een lepel, dat het aantrekken van de schoenen vergemakkelijkt.

'k Ëm al dikkels gezeïj da ge nen âântrëkker moet gebroïjke! Ge gââd aa schoene vanachter nog kapot trappe. = Ik heb je al vaak de raad gegeven om een schoenlepel te gebruiken! Je zal je schoenen aan de achterzijde helemaal stuk maken.

âântrok

zn (den), mv: -

1. Populair, gewild, gevraagd. Vooral in de uitdrukking âântrok ëmme.

Die manne van Feïjf  from Deef ëmmen altij veel âântrok gat bij de vraave - mââ da wââre dèn ooëk knappe gaste. = De jongens van Five from Dave (Willebroekse popgroep) waren heel populair bij de dames - het waren dan ook mooie mannen.

âânvrââge

ww, verv: vrââg âân - vroeg âân - âângevrââgd

1. De vraag stellen aan een mogelijke partner om een relatie te beginnen. Vooral in gebruik bij pubers die 'verkering' vragen.

'k Ëm 't verleej weïjk e zââterdag âângevrââgd më Simonneke èn naa zè'me afgesprooke oem de kommende woensdag nââ de sinnema te gâân. = Vorige zaterdag heb ik verkering gevraagd aan Simone en (als gevolg daarvan) hebben we afgesproken om volgende woensdag naar de bioscoop te gaan.

Mijne vrind stââ zooë zot as iet van die blonde van oep de mèt, mââr e deürref et ni âânvrââge. = Mijn vriend zijn hoofd slaat op hol door dat blondje die aan het marktplein woont, maar hij durft haar niet om verkering te vragen.