ëps zn (d'), mv: ëpse - verklw: ëpske (een) 1. Hesp. Ne pistolee më ëps. = Een broodje met hesp. Ondert gramme[n] ëps. = Honderd gram hesp.   2. Figuurlijke aanduiding van billen. Die[j] eïj nogal ëpse. = Die heeft dikke billen.

èrreg

bijv nw, tvgl: èrreg - èrreger - èrregst

1. Erg, niet prettig, onaangenaam.

Een èrrege tik. = Een vrouw die zich niet laat doen, die zich niet op het hoofd laat zitten.

d'Ooverstrooëming van Roïjsbroek, da was toch èrreg ee! = De overstroming in Ruisbroek was een onaangename gebeurtenis!

èrregâât

zn (nen), mv: èrregââte - verklw: èrregotsje (een)

1. Iemand die vrank zijn mening te kennen geeft zonder daar verder bij na te denken of er iemand gekwetst wordt of niet. Wordt ook gebruikt om een stout kind of een kind dat een grote mond opzet of dat makkelijk tegenspreekt aan te duiden.

In de looëp van't jââr gâân ek e pââr kiëjre nââ[r] Ollant veu van alles te kooëpe wa ze bij ons ni[j] ëmme. Mââ die[j] Ollanders zèn wël èrregââte a ge ze teege de mènse beezeg ooërt! = Een paar keer per jaar ga ik naar Nederland om dingetjes te kopen die je in België niet vindt. Maar Nederlanders vind ik wel vranke types, zeker als je ze tegen iemand hoort praten!

Oemda ge zooëne'n èrregâât gewëst zè Pooleke, meugde ve[r] aa straf in den oek gâân stâân èn krègde giëjn bees! = Omdat je zo vrank geweest bent Paultje, mag je als straf in de hoek staan en krijg je geen snoepje!

Zie ook: frankâât.

èrregetik

zn (een), mv: èrregetikke - verklw: -

1. Vrank meisje, meisje dat niet vlug vervaard is, meisje dat alles durft.

Ge deürreft âân de miëjster ni vrââge of da ge e woensdag gââ wandele? Stëkt da mââ[r] oep âân Mèrrieke. Da's een èrregetik die[j] alles deürreft. = Je durft niet aan de leraar vragen om woensdag te gaan wandelen? Fluister dat Marietje maar in. Ze is niet gauw vervaard en durft het waarschijnlijk wel vragen.

èrreke

zn (een), =verklw, mv: èrrekes

1. Liedje, melodietje, deuntje. Gewoonlijk in de verkleinvorm gebruikt. [>Fr. air] [>It. aria]

'k Zal sebiet ës een èrreke zinge[n] oïjt de lustege weef van Lëjaar. = Ik zal seffens een aria ten beste geven uit de operette "de Lustige Weduwe" van Lehar.

Da[d] èrreke spëlt al iëjl den dag deu mene kop. = Dat deuntje klinkt al de hele dag door mijn hoofd.

2. Ook in de meer figuurlijke betekenis: een slechte gewoonte hebben, er verstand van hebben om, houding (eerder negatief of minachtend bedoeld), het altijd net aan boord weten te leggen. [>Fr. air]

Een eïjt er een èrreke va wëg oem dïej klaane zene kop zot te mââke van beeze, zjeüst as me moete gâân eete! = Hij heeft de slechte gewoonte om dat kind aan snoep te doen denken, op het moment dat we aan tafel moeten.

èrrem

zn (nen), mv: èrreme - verklw. èrrem(p)ke (een)

1. Arm, lichaamsdeel.

Më zooë'n lang èrreme kund overal âân. = Als je zulke lange armen hebt, kan je overal bij.

Z'n èrreme[n] oepstrooëpe = zijn mouwen oprollen.

bijv nw, tvgl: èrrem - èrremer - èrremst 2. Arm, pover, niet rijk. 'k Zaa diëj[n] èrreme mèns wille ne pot soep wëgdoen... = Ik neem me voor om die arme man een portie soep te brengen. Ge zie[d] oe da'ta chââ ... den iëjne[n$ dag rijk èn den anderen dag èrrem. = Het kan verkeren ... de ene dag ben je rijk en de dag erna ben je arm.

èrre(m)bol - èrre(n)bol

zn (nen), mv: èrre(m/n)bolle - verklw. èrre(m/n)bolleke (een)

1. Knikker, balletje van gebakken aarde, steen, marmer of glas, tot een kinderspel dienend. Afgeleid van het gewestelijk woord "marbel".

Oep de speelpleüts speele de joenges in de zomer dikkels më d'èrrebolle. = In de zomer spelen de jongens op de speelkoer vaak met de knikkers.

Zie ook: mèrrembol.

èrre(m)bolle - èrre(n)bolle

ww, verv: èrre(m/n)bol - èrre(m/n)bolde - gèrre(m/n)bold

1. Knikkeren, met de knikkers spelen.

'k Ëm een pist gemokt in den of... Gââde gèlle mee èrrembolle? = Ik heb een parcours gemaakt in de tuin... Gaan jullie mee met de knikkers spelen?

èrremoej

zn (d'), mv: -

1. Armoede, ontbering.

Èrremoej laa. = Armoede lijden, veel ontberen.

Èrremoej troef!  = Hier is het toch wel duidelijk erge armoe.

èrremoejlaar

zn (nen), mv: èrremoejlaa(e)rs - verklw: èrremoejlaaerke (een)

1. Armoezaaier, arm persoon, iemand die altijd geldgebrek heeft, iemand die niet veel geld heeft of bijna nooit rond komt met de eigen middelen.

Mââ sukkelèrreke toch! Sebiet paaze de mènse nog da ge nen èrremoejlaar zè! = Ocharme, sukkeltje toch! Je slaagt er nog in iedereen te doen geloven dat je helemaal niet hebt!

Zie ook: èrremoezôôer.

èrremoejzôôër zn (nen), mv: èrremoejzôôërs 1. Armoedig man, armoezaaier (ook figuurlijk). Zodde diëj[n] èrremoezôôër naa giëjn vijf frang geeve? = Zou je die arme sukkelaar geen aalmoes geven?   Zie ook: èrremoejlaar.

èrremzââleg

bijv nw, tvgl: èrremzââleg - èrremzââleger - èrremzââlegst

1. Armzalig, armoedig, pover, miserabel. [>Dts. armselig]

In wa[d] een èrremzââleg eüske weünt da mènske naa! = In wat een armoedig huisje woont dat vrouwtje toch!

èrre(n)bol

zn (nen), mv: èrre(n)bolle - verklw: èrre(n)bolleke (een)

1. Knikker.

Ochiëjre, nââ eïjtem ze zakske[n] èrrebolle verloore! = De sukkelaar heeft zijn zakje met knikkers verloren.

Zie ook: mèrrebol, mèrrembol.

èrreuze

zn (d'), mv: -

1. Opwinding, misschien zelfs razernij, ergernis, nervositeit, gespannenheid, problemen, miserie.

Diëjn aave sloeber ës gesteürreve van èrreüze. = Die ouwe sukkelaar is gestorven van de miserie die hij kende.

Zie ook: arreüze.

èrrewèrre

zn (nen), mv: -

1. Warboel, puinhoop.

Ze wââre[n] âân't lawaat mââke, èn ik doecht van gâân't eüllepe. Mââ wa was da dââ veu nen èrrewèrre, sëch! = Ze waren aan het ruziën en ik dacht om hulp aan te bieden. Maar wat was me dat een warboel!