België - Drijvers

Frans Drijvers (°Rotselaar 5 apr 1858 Willebroek +29 dec 1914), Vlaams studentenleider en priester. Bij de oprichting van "De Student" lanceert hij ook de leuze A V V - V V K.

Nederland - Merwedekanaal - Dresden - Van Gilse - Kropholler

Er wordt begonnen met de graafwerken van het Merwedekanaal, dat Amsterdam met de Lek (nabij Vreeswijk) zal verbinden. De graafwerken duren tot 1885. Later (in 1931) zal het Merwedekanaal deel uitmaken van het Amsterdam-Rijnkanaal.

De Sociaal-Democratische Bond wordt opgericht door H. Gerard en Ferdinand Domela Nieuwenhuis (°Amsterdam 31 december 1846 +Hilversum 18 november 1919). Hun tendens is eerder socialistisch (niet Marxistisch) en de bond geeft het blad "Recht voor Allen" uit.

Sem Dresden (°Amsterdam 20 apr 1881 +'s Gravenhage 30 jul 1957), musicus. Hij schrijft o.a. sonaten, vioolconcerti en muziekpedagogische werken.

Jan van Gilse (°Rotterdam 11 mei 1881 +Oegstgeest 8 sep 1944), Nederlands musicus en schrijver van cantates, symfonieën en opera's.

Alexander Kropholler (°1881 +1973), Nederlands architect. Hij werkt in romaniserende stijl bij zijn ontwerpen voor kerken of openbare gebouwen.

Duitsland - Lehmbruck

Wilhelm Lehmbruck (°1881 +1919), Duits beeldhouwer. Hij maakt verfijnd werk.

Frankrijk - Pasteur - Gleizes - Léger - du Gard

Louis Pasteur (°Dôle 27 dec 1822 +Villeneuve-l'Étang 28 sep 1895), Frans chemicus en bacterioloog, ontwikkelt een vaccin tegen hondsdolheid.Albert Gleizes (°1881 +1953), Frans schilder en één der grondleggers van het kubisme.

Fernand Léger (°1881 +1955), Frans schilder. Onder invloed van het kubisme vindt men in zijn werk kubussen, cilinders en kegels die met mekaar verweven zijn.

Roger Martin du Gard (°1881 +1958), Frans romanschrijver (o.a. "Les Thibault").

Groot Brittannië - Fleming

Sir Alexander Fleming (°Lochfield, Schotland 6 aug 1881 +Londen 11 mar 1955), Engels bacterioloog. Hij ontdekt de penicilline.

Panama - Panamakanaal

De aanleg van het Panamakanaal in midden Amerika begint, onder toezicht van Ferdinand Marie de Lesseps (°Versailles 19 nov 1805 +La Chesnaie 7 dec 1894). Het kanaal wordt een verbinding tussen de Stille Oceaan en de Atlantiche Oceaan.

Rusland - Alexander III

Tsaar Alexander III (tot 1894).

Servië - Obrenovitsj

Milan Obrenovitsj (°1854 +1901), wordt koning van Servië (tot 1889).

Spanje - Jiménez - Gargallo

Juan Ramón Jiménez (°1881 +1958), Spaans dichter. Hij schrijft gevoelige lyriek (o.a. "Jardines lejanos" en " Animal de fondo").

Pablo Gargallo (°1881 +1934), Spaans beeldhouwer van metalen beelden die kubistisch geïnspireerd zijn.

Tunesië

Onder invloed van Jules Ferry (°1832 +1893) wordt Tunis door de Fransen veroverd.

USA - President Garfield - President Arthur

James Abraham Garfield (°1Orange OH 9 nov 1831 +Elbberon NJ 19 sep 1881) wordt president van de Verenigde Staten. Hij wordt op 2 juli van hetzelfde jaar doodgeschoten en overlijdt op 19 september aan de verwonding.

Chester Alan Arthur (°Fairfield VT 5 okt 1830 +New York 18 nov 1886) wordt president van de Verenigde Staten (tot 1885).

USA - Boeing - Von Kármán - Demille - Langmuir

Geboorte van William E. Boeing (°1881 +1956) die later de Boeing Aircraft Company sticht.

Theodore von Kármán (°1881 +1963), luchtvaartkundige die oorspronkelijk uit Hong Kong afkomstig is. Hij is één van de grondleggers van de technische ontwikkelingen in de lucht- en de ruimtevaart.

Cecil B. Demille (°1881 +1959), regisseur, vooral bekend om bijbelse showfilms.

Irving Langmuir (°1881 +1957), Amerikaans scheikundige.

Zuid-Afrika - Malherbe

Daniel François Malherbe (°1881 +1969), Zuid-Afrikaans schrijver van lyrische werken en romans ("Hans die Skipper").

Zwitserland - Hess

Walter Hess (°1881 +1973), Zwitsers fysioloog die zich vooral toelegt op het zenuwstelsel.

Begië - Cardijn - Elsschot - Hans - Congo

Jozef Cardijn (°13 nov 1882 Schaarbeek +24 jul 1967 Leuven), kardinaal, stichter van de Katholieke Arbeidersjeugd KAJ.

Willem Elsschot, pseudoniem voor Alfons de Ridder (°7 mei 1882 Antwerpen +31 mei 1960 Antwerpen), letterkundige. Hij schrijft sarcastische romans, waaronder "Villa des Roses", "Kaas" en "Lijmen / Het Been.

Abraham Hans (°12 feb 1882 St Maria Horebeke +6 jul 1939 Knokke), Vlaams schrijver. Hij schrijft een reeks van 745 jeugdverhalen.

Het "Comité d'Etudes du Haut-Congo" wordt omgevormd tot de "Association Internationale du Congo". Deze maatschappij zal de soevereniteit over de nieuwe gebieden in Congo verwerven.

Congo - Stanley - Leopoldstad

Stanley ontdekt in opdracht van koning Leopold II het naar de koning vernoemde meer. Nu heet het meer Mai-Ndombemeer.

Stanley sticht Leopoldstad, ontdekt in opdracht van koning Leopold II van België. Nu heet de stad Kinshasa.

Duitsland - Koch - Keitel

Robert Koch (°11 dec 1843 Klausthal +27 mei 1910 Baden-Baden), Duits arts, ontdekt de bacterie die tuberculose veroorzaakt.

Wilhelm Keitel (°1882 +1946), Duits officier. In WO II is hij bevelhebber van de Generale Staf.

Frankrijk - Lumière - Maritain

Auguste (°1862 Besançon +1954 Lyon) en Louis Lumière (°1864 Besançon +1948 Bandol) richten samen met hun vader Antoine (°1840 +1911) in Lyon een fabriek op voor fotografische producten.

Jacques Maritain (°1882 +1973), Frans filosoof. Hij schrijft o.a. "La philosophie bergsonienne" en "Art et scolastique".

Egypte - Slag bij Tell el-Kebir

15 sep: de Egyptische minister van oorlog Arabi Pasja lijdt een nederlaag. Britse soldaten bezetten Caïro en Egypte (tot 1922).

Hongarije - Kodály

Zoltán Kodály (°1882 +1967), Hongaars componist. Hij verzamelt meer dan 3500 volksliederen, en schrijft werk voor koren ("Psalmus Hongaricus"), strijkkwartetten, opera's en werken voor orkest.

Ierland - Joyce

James Joyce (°1882 +1941), Iers schrijver en dichter. Hij maakt verzen ("Chamber Music"), novellen ("Dubliners") en toneel ("Exiles"). Hij schrijft twee experimentele werken die model staan voor de introspectieve roman: "Ulysses"en "Finnegans Wake".

Italië - Malipiero

Gian Francesco Malipiero (°1882 +1973), Italiaans componist. Met zijn symfonieën en kamermuziek hoort hij bij de nieuwe Italiaanse muziek.

USA - Tlingit - Hopper

De Amerikaanse marine vernietigt de nedezetting Angoon, van de Tlingit Indianen.

Edward Hopper (°1882 +1967), Amerikaans schilder, die vooral taferelen en motieven uit de Amerikaanse provinciestadjes op het doek brengt.

België - Tweetaligheid - Van der Essen - Gevers - Martens

15 jun: ook in het onderwijs wordt nu de algemene tweetaligheid ingevoerd.

Opening van de Wellington renbaan in Oostende.

Leo Van der Essen (°12 dec 1883 Antwerpen +10 feb 1963), geschiedkundige, hoogleraar in Leuven. Hij schrijft "Alexandre Farnèse, prince de Parme".

Marie Gevers (°1883 +1975), schrijfster van lyriek en romans, o.a. "La comtesse des digues".

Gaston Martens (°1883 Zulte +1967 Deinze), Vlaams toneelschrijver van o.a. "Paradijsvogels" en "Het dorp der mirakelen".

Duitsland - Daimler - Gropius - Koch - Jaspers - Kafka

Gottlieb Daimler (°1834 +1900), Duits ingenieur. Hij construeert de eerste verbrandingsmotor.

Walter Gropius (°1883 +1969), Duits architect. Hij sticht het Bauhaus, en heeft grote invloed op de architectuur. In 1937 emigreert hij naar de Verenigde Staten.

Robert Koch (°11 dec 1843 Klausthal +27 mei 1910 Baden-Baden), Duits arts, ontdekt de bacterie die cholera veroorzaakt.

Karl Jaspers (°1883 +1969), Duits existentialistisch filosoof en o.a. auteur van "Die psychologie der Weltanschauungen".

Franz Kafka (°1883 +1924), Duits schrijver van Boheems Joodse afkomst. Met zijn romans heeft hij een grote invloed op de moderne literatuur. Hij schrijft o.a. "Der Prozess" en "Die Verwandlung".

Frankrijk - Orient Express - Linder

Eerste rit van de Orient Express tussen Parijs en Boekarest. Later wordt het traject uitgebreid tot Istanboel (Constantinopel).

Max Linder (°1883 +1925) (eig. Gabriël Leuvielle), Frans filmacteur en eerste grote ster van de komische film in o.a. "Sept ans de malheur" en "L'étroit mousquetaire".

Groot Brittannië - Keynes

Oprichting van de eerste socialistische vereniging van intellectuelen in Londen, door o.a. George Bernard Shaw en A. Besant. Ze leggen hiermee de ideologische grondslag voor de "Labour Party".

John Maynard Keynes (°1883 +1946), Engels econoom, die problemen wil oplossen door te zorgen voor volledige werkgelegenheid en door investeringen van de overheid in crisissituaties.

Indonesië - Krakatau

26-27 aug: de Krakatau, een vulkanisch eiland tussen Java en Sumatra, barst geweldig uit. Het eiland wordt daarbij grotendeels zelf verwoest.

Italië - Lorenzini

Carlo Lorenzini (°24 nov 1826 Florence +26 okt 1890 Florence), Italiaans jeugdschrijver, geeft onder de naam Collodi "Le avventure di Pinocchio" uit. Het verhaal gaat over een houten marionet en zijn schepper Peppone.

Oostenrijk - Hauer - Hess

Josef Hauer (°1883 +1959), Oostenrijks musicus. Hij creëert de twaalftonentechniek die afwijkt van het systeem van Schönberg.

Victor Hess (°1883 +1964), Zwitsers natuurkundige die de kosmische stralen onderzoekt.

Tsjechoslovakije  Hasek

Jaroslav Hasek (°1883 +1923), Tsjechisch schrijver, bekend om o.a. humoristische verhalen ("De avonturen van de brave soldaat Schweik"). Vaak pakt hij uit met scherpe satire, gericht tegen het Oostenrijkse bewind en tegen militarisme in het algemeen.

USA - Fabian Society - Fairbanks

(naar Fabius Cunctator) Ze pogen zonder strijd de overwinning te behalen.

Douglas Fairbanks, pseudoniem voor Douglas Elton Ullmann (°1883 +1939), Amerikaans filmacteur. Hij kent vooral succes in grootse helden- en avonturiersrollen. Zijn bekendheid laat hem toe zich in de hogere kringen van de maatschappij te begeven.

Vietnam - Verdragen van Huê

Regeling over het Franse protectoraat over Annam en Tonkin, in samenspraak met Vietnam.

Zuid-Afrika - President Kruger

Paul Kruger (°1825 +1904 CH), wordt president van de Zuidafrikaanse Republiek (tot 1900). Met de Boerenoorlog (1900) zoekt hij tevergeefs hulp in Europa.

België - NMBS - De Hovre - Meulemans

18 mar: er wordt een echte katholieke partij opgericht: de "Fédération des Cercles et des Associations", onder leiding van Charles Frédéric Auguste graaf Woeste (°Brussel 26 februari 1837 +Brussel 5 april 1922) en Auguste Marie François Beernaert (°Oostende 26 juli 1829 +Luzern 6 oktober 1912). De partij is uiterst conservatief.

28 mei: oprichting van de Nationale Maatschappij van de Buurtspoorwegen (NMVB).

Er worden verkiezingen georganiseerd, en de katholieken behalen de meerderheid. Zij zullen tot 1914 voor de regeringspartij zorgen .

20 sep: door een nieuwe schoolwet - de wet Jacobs - worden de beslissingen van de laatste wet, teruggedraaid tot de toestand van 1842.

Frans De Hovre (°Oudegem 3 apr 1884 +Gentbrugge 11 nov 1956), Vlaams priester en pedagoog. Hij schrijft "Paedagogische Wijsbegeerte".

Arthur Meulemans (°Aarschot 19 mei 1884 +Etterbeek 29 jun 1966 ), Vlaams musicus. Hij componeert opera's ("Adriaan Brouwer"), 15 symfonieën, pianostukken en schrijft vocale muziek.

Nederland - Olie - Prins Alexander - Dudok - Gerretson - Krop

Oprichting van de Koninklijke Nederlandse Petroleummaatschappij in Noord Sumatra.

21 jun: prins Willem Alexander Karel Hendrik Frederik (°'s-Gravenhage 25 augustus 1851 +'s-Gravenhage 21 juni 1884), de jongste zoon van koning Willem III (uit zijn eerste huwelijk) overlijdt. Hierdoor wordt prinses Wilhelmina troonopvolgster. Door het overlijden van prins Alexander, zou het wel eens kunnen dat een lang regentschap noodzakelijk is. Prins Frederik stierf in 1881, en kroonprins Willem stierf in 1879. Prinses Wilhelmina is nog maar 4 jaar.

nov: vandaar een grondwetswijziging, die het mogelijk maakt dat er grondwetswijzigingen mogen worden doorgevoerd in tijden van regentschap (wat voordien niet kon).

Willem Dudok (°Amsterdam 6 jul 1884 +Hilversum 8 apr 1974), bouwmeester. Vooral bekend om het "Raadhuis" van Hilversum en de "Bijenkorf" in Rotterdam.

Frederik Carel Gerretson (°Rotterdam 9 feb 1884 +Utrecht 27 okt 1957), Nederlands geschiedschrijver en dichter (o.a. "Experimenten", "Nederland, Vlaanderen, België").

Hildo Krop (°1884 +1970), Nederlands beeldhouwer. Zijn werk wordt sterk beïnvloed door het Hollands socialisme.

Koloniale Conferentie van Berlijn

15 nov - 26 feb 1885: Bismarck roept in Berlijn de Congoconferentie bijeen, om internationale problemen te vermijden (o.a. met Portugal).

Koning Leopold II aanvaardt de soevereniteit over de onafhankelijke Congostaat, en regeert daar op absolutistische manier.

Duitsland - Nipkow - Meyerhof

Paul Gottlieb Nipkow (°Lianenburg 22 aug 1860 +Berlijn 24 aug 1940), Duits technicus, vindt de nipkow-schijf uit. Het is een ronddraaiende schijf met gaatjes die op een spiraal op de schijf staan. Deze schijf laat toe om een beeld "in lijnen" af te tasten, en dan om te zetten naar elektrische signalen die elders geprojecteerd kunnen worden.

Otto Fritz Meyerhof (°Hannover 12 apr 1884 +Philadelphia 6 okt 1951), Duits fysioloog, die vooral onderzoek doet van de werking van de spieren. In 1946 wordt hij Amerikaan genaturaliseerd.

Groot Brittannië - Nulmeridiaan

Bepaling dat de internationale nulmeridiaan door Greenwich loopt, een voorstad in het zuidoosten van Londen.

Atjeh oorlogen

De troepen op Atjeh groeperen zich in 16 geconcentreerde stellingen. Hoewel die financiëel voordeliger uitvalt, brengt het de militairen niet een een betere positie.

USA - Eastman - Flaherty

Georges Eastman (°1845 +1932), brengt de eerste transparante en flexibele film op de markt.

Robert Flaherty (°1884 +1951), filmregisseur. HIj geldt als grondlegger van de artistieke documentaire films. Bekendste werk:"Nanook of the North".

België - Werkliedenpartij - Van Cauwelaert - Claes - Kluyskens - de Lambermont

11 feb: op de lijn Brussel - Verviers (staatsspoorwegen) wordt voor het eerst een restauratiewagen ingezet. Een ontbijt kost 3,50 fr en het middagmaal 5,00 fr.

Het Belgisch parlement geeft koning Leopold II toestemming om soeverein te worden van Kongo, maar men is niet bereid om hem overheidsgelden ter beschikking te stellen.

5 apr: oprichting van de Belgische Werkliedenpartij, door Jan Volders en Edward Anseele (°Gent 26 juli 1856 +Gent 8 februari 1938). De partij wordt ontbonden in 1940.

Meer algemeen ingebruiknemen van de telefoon in België.

August van Cauwelaert (°OLV Lombeek 31 dec 1885 +Antwerpen 4 jul 1945), Vlaams dichter.

Ernest Claes (°Zichem 24 okt 1885 +Ukkel 2 sep 1968), vlaams letterkundige.

Albert Kluyskens (°Landeghem 1885 +Gent 1956), Vlaams rechtsgeleerde en hoogleraar. Hij schrijft de "Beginselen van Burgerlijk Recht".

Congo - Leopold II

30 apr: Op de Congo-conferentie in Berlijn wordt koning Leopold II wordt officiëel gevestigd en erkend als soeverein van Congo. België als land neemt geen enkele taak noch  verantwoordelijkheid ten opzicht van Congo op zich.

Auguste de Lambermont (°1819 +1905), Belgisch staatsman, vertegenwoordigt België op de Conferentie van Berlijn.

Nederland - Liberale Unie - Tachtigers - van Gogh

4 mar: de Liberale Unie wordt opgericht, en is eerder een bond van kiesverenigingen dan een politieke partij.

Oprichting van de "Tachtigers" in (1885 - 1890), mede onder impuls van Willem Kloos. Volgens hme is kunst "de allerindividueelste uitdrukking van de allerindividueelste emotie".

Vincent Willem van Gogh (°Zundert 30 mar 1853 +Auvers-sur-Oise 29 jul 1890), Nederlands schilder, maakt het werk "de aardappeleters".

Duitsland - Benz - Nietzsche

Carl Friedrich Benz (°Karlsruhe 26 nov 1844 +Ladenburg 4 apr 1929), Duits technicus, bouwt de eerste auto met verbrandingsmotor. De auto heeft drie wielen, een benzinemotor met waterkoeling en een elektrische ontsteking.

Friedrich Wilhelm Nietzsche (°Röcken 15 okt 1844 +Weimar 25 aug 1900), Duits filosoof en dichter, publiceert "Also sprach Zarathustra".

Expressionisme

Ontstaan van het expressionisme als kunstrichting. Hierbij wordt de uiterlijke verschijningsvorm ondergeschikt gemaakt aan de uitdrukking van de wezenskern der dingen. Van Gogh is één van de kunstenaars die aan de wieg van deze kunstvorm staan.

Frankrijk - de la Fresnay - Guitry - Mauriac - Maurois - Delaunay

Roger de la Fresnay (°1885 +1925), Frans schilder, die aanvankelijk aanhanger is van het kubisme, maar later terugkeert naar de klassieke stijl.

Sacha Guitry (°1885 +1957), Frans toneel- en filmacteur.

François Mauriac (°1885 +1970), Frans letterkundige. In zijn romans gaat het vaak over het plattelandsleven en de strijd tussen zinnelijkheid en geloof (o.a. "Noeud de vipères").

André Maurois (°1885 +1967), Frans schrijver (pseud. Emile Herzog). Hji schrijft romans, essays en  biografieën (o.a. "Ariel ou la vie de Shelley").

Robert Delaunay (°1885 +1941), aanvankelijk fauvistisch schilder, later kubist en tenslotte abstract.

Hongarije - Lukács

György Lukács (°1885 +1971), Hongaars literair criticus en wijsgeer. Zijn oeuvre gaat over het marxisme.

Madagaskar

Onder invloed van Jules Ferry (°1832 +1893) wordt Madagaskar door de Fransen veroverd.

Noorwegen - Bohr

Geboorte van Niels Bohr (°1885 +1962) opsteller van het eerste atoommodel. Hij wint in 1922 de Nobelprijs.

Soedan - Gordon

Charles George Gordon (°1833 +1885), Engels veldheer, strijdt in Soedan tegen de Mahdisten. Die nemen Khartoem in, waarbij hij sneuvelt.

USA - President Cleveland - Sinclair Lewis

Stephen Grover Cleveland (°1Caldwell NJ 8 mar 1837 +Princeton NJ 24 jun 1908) wordt president van de Verenigde Staten (tot 1889).

Sinclair Lewis (°1885 +1951), Amerikaans romanschrijver, o.a. "Main Street" en "Babbitt".

België - Herberigs - Van Hoof

28 mar: veel oproer bij de arbeiders, en breken er tal van stakingen. Uit een enquête van de regering blijken de bedroevende werkomstandigheden. De toestand is zo erg dat er een uitgebreid stelsel van sociale wetgevingen zal komen. Generaal Vander Smissen moet de rust herstellen. Uiteindelijk leiden de rellen tot een uitgebreider stelsel van sociale wetgeving.

8 jul: stichting van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in Gent. Tot 1972 heet deze organisatie Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal en Letterkunde. Minister Beernaert ligt aan de grondslag van deze Academie.

Robert Herberigs (°Gent 19 jun 1886 +Oudenaarde 20 sep 1974), Vlaams musicus. Hij schrijft pianoconcerti, opera's, en liederen (op tekst van Karel Van de Woestijne).

Jef Van Hoof (°Antwerpen 8 mei 1886 +Antwerpen 24 apr 1959), Vlaams musicus. Hij componeert symfonieën, liederen en de opera "Meivuur".

België - Mechelen

In Mechelen worden sociale congressen gehouden (tot 1891) om een antwoord te vinden op de uitdagingen die het socialisme aanklaagt in de arbeidersomgeving. Het zijn vooral de katholieken die een oplossing proberen te vinden voor arbeiders die zich aansluiten bij de socialistische beweging, en ook wegblijven uit de kerk.

Nederland - Drees - Markenwet - Doleantie - Keesing

26 jul - Palingoproer: in Amsterdam breekt het Palingoproer uit. In de Jordaan wordt het jaarlijkse palingtrekken georganiseerd, maar de politie grijpt in bij dit volksvermaak. Er vallen 26 doden!

1 sep: het strafwetboek naar het model Modderman wordt ingevoerd. Hierdoor is het laatste wetboek volgens de Code Napoléon verdwenen.

16 dec: de "Doleantie" geeft het ontstaan van een calvinistische kerkgemeenschap - hierin verenigen zich de afgezette leden van de kerkeraad van de Hervormde Gemeente in Amsterdam. Abraham Kuyper (°Maassluis 29 oktober 1837 +Den Haag 8 november 1920) stelt zich aan het hoofd van de "Dolerenden binnen de Nederduits Hervormde Kerk". "Dolerend" want ze zijn bedroefd over de toestand van de Nederlandse Hervormde Kerk.

Willem Drees (°Amsterdam 5 jul 1886 +'s Gravenhage 14 mei 1988 ), Nederlands staatsman. Minister van sociale zaken (1945-1948). Eerste minister van 1948 tot 1958. De regering organiseert een peiling naar de toestand van de arbeiders in de fabrieken en werkplaatsen.

Invoering van de Markenwet

De gemene gronden zullen verdeeld worden, zodra één markegenoot het vordert.

Isaac Keesing (°1886 +1966), Nederlands uitgever. Hij sticht "Het Financiëel Archief" (in 1911), waaruit de uitgeversmaatschappij Systemen Keesing groeit. Tevens is hij de oprichter van het taleninstituur Assimil.

Birma

1 jan: Birma wordt door Groot Brittannië ingelijfd bij (Brits) Indië.

Duitsland - Furtlwänger - Lumbeck - Van der Rohe

Wilhelm Furtlwänger (°1886 +1954), Duits musicus. Hij dirigeert tal van klassieke werken, als leider van de Berlijnse Filharmonie.

E. Lumbeck (°1886), Duitser die een nieuwe manier vindt om boeken in te binden met lijm, zonder dat daarbij garen te pas komt.

Ludwig Mies Van der Rohe (°1886 +1969), Duits bouwkundige. Hij wordt de leider van het "Bauhaus". In 1937 migreert hij naar de USA, waar hij talrijke woningen bouwt (o.a. "Lake Shore Apartments" in Chicago).

Frankrijk - Institut Pasteur

Oprichting van het Institut Pasteur in Parijs, dat zich vooral bezighoudt met de bestrijding van de hondsdolheid. In de tegenwoordige tijd is het vooral een centrum voor de biologische chemie.

Oostenrijk - von Frisch - Kokoschka

Karl von Frisch (°1886 +1982), Oostenrijks bioloog. Hij bestudeert de zintuigfysiologie van de dieren, en interpreteert de "bijendans" en de "taal van de bijen".

Oskar Kokoschka (°1886 +1980), Oostenrijks schilder en schrijver. Hij maakt expressionistische portretten en landschappen, en hij schrijft drama's en novellen.

Spanje - De Madariaga

Alfons van Spanje wordt koning (tot 1941). Onttroond bij de omwentelingen van 1931.

Salvador de Madariaga (°1886 +1978), Spaans dichter en diplomaat. Hji schrijft over de Spaanse geschiedenis, o.a. in drama's en romans.

USA - Liberty Statue

28 okt: op Liberty Island in de haven van New York wordt het 93 m hoge "Statue of Liberty" (of: Vrijheidsbeeld) onthuld. Het beeld werd gemaakt door Frédéric-Auguste Bartholdi (°Colmar 2 apr 1834 +Parijs 4 okt 1904), Frans beeldhouwer en door Frankrijk aan de USA geschonken voor het 100-jarig bestaan.

België - Antwerpen - Brabo

Oprichting van het Brabofontein op de Grote Markt in Antwerpen, gecreëerd door beeldhouwer Jef Lambeaux.

België - Liberalen - Jespers - Le Jeune

28-30 mei: in de liberale partij vindt een scheuring plaats, waardoor de Progressistische Partij ontstaat, onder leiding van Paul Janson (°Herstal 11 april 1840 +Sint-Gillis 19 april 1913). Deze heeft tal van punten gemeen met de Werkliedenpartij.

Oscar Jespers (°Borgerhout 22 mei 1887 +St Lambrechts Woluwe 1 dec 1970), Vlaams beeldhouwer. Hij maakt o.a. de "Gezellekop".

Jules Le Jeune (°1828 +1911), Belgisch jurist. In de periode van 1887 tot 1894 is hij extraparlementair minister van Justitie en legt de grondslag voor een specifieke kinderwetgeving. Ook voorwaardelijke invrijheidstelling is een regeling die hij initiëert.

Nederland - Grondwetsherziening - Geyl - Van Eeden

10 jan: Domela Nieuwenhuis wordt door e Hoge Raad tot gevangenisstraf veroordeeld, omwille van een artikel met de titel "De koning komt". Hij wordt beticht van majesteitsschennis.

nov: er vindt een grondwetsherziening plaats, met als voornaamste bepalingen:

1. het censuskiesrecht wordt afgeschaft. Het kiesrecht wordt voortaan gekoppeld aan kentekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand. Deze kentekenen moetn nog uitdrukkelijk worden bepaald, en het kiesrecht beperkt zich voor mannen. (Op deze manier probeert men de vrouwenemancipatie dwars te liggen en de vrouwen het kiesrecht te ontzeggen.)

2. de Tweede Kamer wordt op 100 leden gebracht; ze zullen om de 4 jaar aftreden. Het aantal leden van de Eerste Kamer wordt naar 50 gebracht. Voor de Eerste Kamer komen vanaf nu ook diegenen die een hoog ambt hebben bekleed in aanmerking als kandidaat.

Deze wijzigingen hebben teleurstelling van de socialisten als gevolg, omdat zij gestreefd hebben naar een algemeen kiesrecht.

Pieter Geyl (°Dordrecht 15  mei dec 1887 +Utrecht 31 dec 1966), Nederlands geschiedkundige. In 1919 wordt hij hoogleraar in Londen, en in 1936 wordt hij hoogleraar in Utrecht. Schrijft o.a. "De Grootnederlandse Gedachte".

Frederik Willem van Eeden (°Haarlem 3 apr 1860 +Bussum 16 jun 1932), Nederlands schrijver, publiceert "De kleine Johannes". Uit het sprookje blijkt de grote liefde van de auteur voor de natuur.

Triple Alliantie.

Voor Italië: Francesco Crispi (°1819 +1901).

Duitsland - Hertz - Macke

Heinrich Hertz (°1857 +1894), Duits natuurkundige, doet proeven met elektromagnetische golven. Deze proeven vormen de grondslag voor de draadloze telegrafie.

August Macke (°1887 +1914), Duits schilder en medestichter van "der Blaue Reiter".

Frankrijk - Duchamp

Eerste Franse duikboot, de "Gymnote".

Marcel Duchamp (°1887 +1968), schilder. Hij is voorloper van het Dadaïsme. Bekendste werk is "Nu descendant un escalier".

Italië - Guarneri

Guarneri, een Italiaanse familie van vioolbouwers, afkomstig uit Cremona. Giuseppe Antonio Guarneri (°1687 +1744) is de meest bekende.

Polen - Zamenhof - Esperanto

De Poolse oogarts Zamenhof lanceert het Esperanto.

Spanje - Gris

Gris (pseud. van José Victoriano González) (°1887 +1927), Spaans schilder, één van de eerste kubisten. Zijn werk is gestoeld op de trend die Picasso aangeeft, maar blijft meer figuratief.

USA - Hilton

Conrad Hilton (°1887 +1979), stichter van de naar hem genoemde hotelketen.

België - Wet op kinderarbeid - Feyder - Lindemans

Er wordt een wet gestemd die beperkingen oplegt aan kinderarbeid en arbeid door vrouwen.

Jacques Feyder (pseud. van Jacques Frédérix) (°Elsene 1888 +Genève 1948), Belgisch acteur. In zijn werk vind je vooral realistische beschrijvingen van het milieu, o.a. in "Kermesse héroïque" en in "Gens du voyage".

Jan Lindemans (°Opwijk 2 jul 1888 +Brussel 14 sep 1963), Vlaams toponymist. Van hem is het werk "Toponymische bestanddelen, geografisch bewerkt".

België - Mechelen - Station

Het Mechelse stationsgebouw en de metalen treinhal worden voltooid en ingebruikgenomen. Beide gebouwen worden in 1958 - 1959 afgebroken.

Nederland - De Jong

mar: Nederland organiseert verkiezingen volgens de bepalingen van 1887 (terwijl deze nieuwe kieswet eigenlijk nog moet worden ingesteld). Het aantal kiezers is verdrievoudigd (300.000), met als resultaat een rechtse meerderheid. De katholieken en de anti-revolutionairen behalen ene meerderheid.

Domela Nieuwenhuis wordt gekozen als eerste socialist. Het rechtse kabinet Mackay wordt gevormd.

In Nederland wordt de Rooms-Katholieke Werkliedenvereniging opgericht, onder aanmoediging van priester Ariëns.

Adrianus De Jong (°1888 +1943), Nederlands schrijver van o.a. de boeken over "Merijntje Gijzen". Hij wordt vermoord.

Canada - Yukon - Dawson

Canada stuurt met de Canadian Yukon Exploration Expedition (o.l.v. George Dawson) een exploratieteam naar het noorden.

Duitsland - Kretschmer

Eerst wordt koning Frederik III van Pruisen (°Potsdam 18 oktober 1831 +Potsdam 15 juni 1888) ook  keizer van Duitsland. Hij is een zoon van Willem I. Hij regeert maar 99 dagen. Zijn zoon Willem II (°Potsdam 27 januari 1859 +Doorn NL 4 juni 1941) volgt hem op (keizer "Bill") (tot 1918).

Ernst Kretschmer (°1888 +1964), Duits psychiater. Hij ontwikkelt de typenleer en legt een verband tussen lichamelijke en psychische gesteldheid ("Körperbau und Charakter").

Groenland - Nansen

Nansen verkent Groenland.

Groot Brittannië - Rhodes - Eliot - Mansfield

Cecil John Rhodes (°Bishops-Stortford 5 jul 1853 +Muizenberg 26 mar 1902), Brits industriëel, mijnmagnaat en staatsman, verenigt verschillende diamantmijnen in "De Beers Consolidated Mines Company". Hij verwerft rechten op diamantmijnen in Matabeland (nu: Zimbabwe).

Thomas Stearns Eliot (°GB 1888 +US 1965), dichter. Hij emigreert in 1914 naar de USA. Hij schrijft o.a. "The Sacred Wood" en "The Waste Land".

Katherine Mansfield (°1888 +1923) (pseud. Kathleen Beauchamp), schrijfster van korte verhalen ("Bliss", "The Garden Party").

Italië - Verdi

Giuseppe Verdi (°Le Roncole 9/10 okt 1813 +Milaan 27 jan 1901), Italiaans componist, creëert de opera "Otello".

Schotland - Dunlop

John Dunlop (°1839 +1921) vindt de luchtband in rubber uit, geschikt voor fietsen en auto's.

Spanje - Marañon - Hernández

Gregorio Marañon y Posadillo (°1888 +1960), Spaans geneesheer en schrijver. Hij brengt geneeskundige studies en historisch werk voort.

Mateo Hernández (°1888 +1949), Spaans beeldhouwer die krachtige dierenfiguren maakt.

USA - Eastman - Kodak - Gasser

Georges Eastman (°1845 +1932), brengt de Kodak rolfilmcamera op de markt.

Herbert Spencer Gasser (°1888 +1963), geneeskundige die zich vooral toelegt op de studie van de functies van het zenuwstelsel.

België - Leopold II - Congo - Jespers - Joostens - Masereel

Koning Leopold II maakt bij testament de Congostaat aan België over.

Het Belgisch parlement keurt een lening goed om de gebieden in Congo uit te baten. Als de lening niet op tijd wordt terugbetaald, keren de gebieden terug aan de oorspronkelijke eigenaar.

Schipperskinderen worden opgevangen in het klooster van de paters Kapucijnen in Brugge. In dit apostolaatswerk wordt vooral gedacht aan onderricht van de catechismus en het toedienen van sacramenten, bijv. om de kinderen voor te bereiden op hun eerste communie.

Floris Jespers (°Borgerhout 18 mar 1889 +Antwerpen 16 apr 1965), Vlaams etser en schilder.

Paul Joostens (°Antwerpen 18 mar 1889 +Antwerpen 24 mar 1960), Vlaams expressionistisch schilder. Hij evolueert naar dadaïsme en wordt uiteindelijk een voorloper van de pop-art.

Frans Masereel (°Blankenberge 31 jul 1989 +Avignon 3 jan 1972), Vlaams houtsnijder en schilder. Hij verzorgt vaak illustraties van boeken (o.a. van Duhamel, Tolstoj, Zola...), maar maakt ook haven- en stadsgezichten. In 1922 wijkt hij uit naar Frankrijk.

Nederland - Lager Onderwijs wet - Arbeidswet - Mackay - Gorter

sep: de Lager-Onderwijswet voorziet in subsidies voor bijzonder lager onderwijs, met een gelijke rijksbijdrage als deze voor de openbare scholen.

Ook de nieuwe Arbeidswet (van Ruys de Beerenbrouck) komt in voege, verbiedt kinderarbeid en reglementeert de arbeid van jeugdige personen (tot 16 jaar) en vrouwen. Er wordt een arbeidsinspectie ingesteld, om controle uit te oefenen op de uitvoering van de nieuwe arbeidswetgeving.

Oprichting van de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB).

Baron Aeneas Mackay (°1838 +1919), Nederlands staatsman, is minister president en voert de wet op het Lager Onderwijs in. Hierdoor wordt subsidiëring aan bijzondere scholen mogelijk.

Herman Gorter (°Wormerveer 26 nov 1864 +Brussel 15 sep 1927), Nederlands dichter, publiceert het gedicht "Mei".

Brazilië - Republiek - de Fonseca

In Brazilië wordt een einde gemaakt aan de monarchie. In de plaats komt er een republikeinse grondwet (tot 1891). De opstand, aangevoerd door Manoel Deodoro da Fonseca (°Alagoas 5 aug 1827 +Rio de Janeiro 23 aug 1892), heeft als gevolg dat Pedro II (Rio de Janeiro °2 dec 1825 +Parijs 5 dec 1891) het land moet verlaten.

Duitsland - Heidegger

Martin Heidegger (°1889 +1976), Duits wijsgeer. Hij stelt met nadruk de zijnsvraag in het licht van het niets (existentiefilosofie).

Ethiopië - Menelik II

Keizer Menelik II van Ethiopië (°1844 +1913) (tot 1913).

Oostenrijk - Hitler

Adolf Hitler (°1889 +Berlijn 30 apr 1945), Duits staatsman.

Frankrijk - Expositie - Eiffeltoren - de Tassigny - Marcel

mei: wereldtentoonstelling in Parijs. Inhuldiging van de 302 m hoge Eiffeltoren. Het gebouw werd ontworpen door Alexandre Gustave Eiffel (°Dijon 15 dec 1832 +Parijs 28 dec 1923), Frans ingenieur. De metalen toren is 320 meter hoog. Louis De Naeyer heeft op deze tentoonstelling een volledig werkende papierfabriek gebouwd.

Jean de Lattre de Tassigny (°1889 +1952), Frans generaal. In 1944 landt hij in WO II in de Provence en stoot met zijn troepen door tot aan de oevers van de Donau. In 1950 wordt hij opperbevelhebber in Indochina.

Gabriel Marcel (°1889 +1973), Frans wijsgeer en schrijver. Als vertegenwoordiger van het katholieke existentialisme schrijft hij o.a. "Journal métaphysique" en "Être et Avoir". Ook de toneelstukken "Le soif" en "Le monde cassé" zijn van zijn hand.

Groot Brittannië - Twain - Chaplin

Mark Twain schrijft "A Connecticut Yankee in King Arthur's Court". Het is een parodie op de ondeugden van de adel, de Kerk, en het gebrek aan techniek in de middeleeuwen.

Charles Chaplin (°1889 +1977), Engels filmacteur.

IJsland - Gunnarson

Gunnar Gunnarson (°1889 +1975), IJslands letterkundige. Hij schrijft romans zoals "Uit de geschiedenis van het geslacht Borg". Tot 1939 in het Deens, en daarna in het IJslands.

USA - President Harrison - Fleischer

Benjamin Harrison (°North Bend OH 20 aug 1833 +Indianapolis 13 mar 1901) wordt president van de Verenigde Staten (tot 1893).

Max Fleischer (°Wenen 1889 +Los Angeles 1972), filmproducer. Hij was een pionier op gebied van de tekenfilm.

Wereld - 2de Internationale

Oprichting van de Tweede Internationale, een sociaal-demokratisch verbond van arbeiders.

België - Helleputte - De Lannoy

20 jul: Joris Helleputte (°Gent 31 aug 1852 +Leuven 22 feb 1925), staatsman, ingenieur en architect. Hij richt samen met Mellaerts en François Victor Marie Ghislain Schollaert (°Wilsele 19 augustus 1851 +Sainte-Adresse 29 juni 1917) de Belgische Boerenbond op, om coöperatie en rationalisatie het hoofd te kunnen bieden. Op deze manier probeert men de crisis in de landbouw beter te kunnen opvangen.

Maria De Lannoy (°1890 Borgerhout +1968 Antwerpen), Vlaams schrijfster van o.a. "Madame Royale en "Rozemarie".

Jugendstil - Art Nouveau

Ontstaan van de Jugendstilperiode in België en Frankrijk onder de naam "Art Nouveau". De periode loopt tot ±1910.

Luxemburg - Adolf van Nassau

Adolf van Nassau wordt staatshoofd van Luxemburg (tot 1905).

Nederland - Willem III - Wilhelmina

Koning Willem III sterft. Wilhelmina wordt koningin. Doordat ze minderjarig is neemt haar moeder koningin-moeder Emma der Nederlanden het regentschap waar (tot 1898).

Nederland - Afscheiding - Fokker

Uit de "Afscheiding" en de "Doleantie" ontstaat de "Vereniging", een calvinistische kerkgemeenschap, en uiteindelijk de "Gereformeerde Kerken van Nederland".

Anthony Herman Fokker (°6 apr 1890 Java +23 dec 1939 New York), Nederlands industrieel, directeur van de vliegtuigfabriek in Amsterdam.

Petroleum

De Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot exploitatie van Petroleumbronnen wordt opgericht.

Duitsland - Von Bismarck

Rijkskanselier Otto von Bismarck (°1 apr 1815 Schönhausen +30 jul 1898 Friedrichsruh) wordt door keizer Wilhelm II (°27 jan 1859 Potsdam +4 jun 1941 Doorn) ontslagen, na een conflict over het feit dat de keizer zelf wil regeren. Hij wordt opgevolgd als rijkskanselier door graaf Georg Leo graaf van Caprivi (°24 feb 1831 Charlottenburg +6 feb 1899 Skyren).

Frankrijk - De Gaulle

Charles de Gaulle (°1890 +1970), Frans staatsman. Hij is generaal in WO II.

Groot Brittannië - Labourpartij

Oprichting van de Engelse socialistische partij. In 1906 gaat ze onder de naam "Labourpartij".

Italië - Mascagni - Gigli

Pietro Mascagni (°7 dec 1863 Livorno +2 aug 1945 Rome), Italiaans componist, creëert het werk "Cavalleria rusticana".

Beniamino Gigli (°20 mar 1890 Recanati +30 nov 1957 Rome), Italiaans tenor. Hij stond zowat op alle belangrijke podia ter wereld.

Oostenrijk - Lang

Fritz Lang (°1890 +1976), Oostenrijks filmregisseur, die vooral in Duitsland werkt, en sterk furore maakt met expressionistische films ("Dr. Mabuse", "Die Nibelungen"). In 1933 emigreert hij naar de Verenigde Staten.

Rusland - Gabo

Naum Gabo (pseud. Naum Pevsner) (°1890 +1977), Russisch beeldkunstenaar. Hij is samen met zijn broer Anton Pevsner een grondlegger van het Constructivisme.

USA - Wounded Knee - Sioux - Laurel

Bij de slag van Wounded Knee (South Dakota) worden door de Amerikaanse seldaten 350 indianen afgeslacht.

29 dec: in het indianenreservaat Pine Ridge (South Dakota) stellen de Sioux het slecht (gevangenschap, magere rantsoenen). Een gevolg van de moord op Sioux-leider Sitting Bull (°±1835 +15 dec 1890 Standing Rock reservaat) op 15 december, doet de onrust nog toenemen.

Stan Laurel (°1890 +1965) (pseud. van Arthur Stanley Jefferson), Engels-Amerikaans filmacteur, en beter bekend als de "Dunne". Hij is vooral gekend uit de filmsketches van "De Dikke en De Dunne" (met Oliver Hardy).

Zwitserland - Martin

Frank Martin (°1890 +1974), Zwitsers musicus en grondlegger van het twaalftonensysteem.