-30.. -25.. -20.. -19.. -18.. -17.. -16.. -15.. -14.. -13.. -12.. -11.. -10.. - 9.. - 8.. - 7.. - 6.. - 5.. - 4.. - 3.. - 2.. - 1.. - 0..
    0..  1..  2..  3..  4..  5..  6..  7..  8..  9.. 10.. 11.. 12.. 13.. 14.. 15.. 16.. 17.. 18.. 19.. 20..  
- 10 jaar   + 10 jaar 
1701 1711 1721 1731 1741 1751 1761 1771 1781 1791

 

1781 | 1782 | 1783 | 1784 | 1785 | 1786 | 1787 | 1788 | 1789 | 1790

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Klein-Brabant - Epidemie

Epidemie van rode loop in Klein-Brabant.

Blaasveld

Jacobus Snaegels (°Brussel) wordt pastoor van Blaasveld (tot 1808).

Boom

10 mar: Anna Catharina Rigaus overlijdt. Haar echtgenoot Jacob Aerts neemt het bestuur van de heerlijkheid Boom over. Hij blijft heer van Boom tot de Franse Omwenteling, waarbij alle rechten van de heerlijkheid Boom verdwijnen. Hij hertrouwt met Elisabeth van Bommel.

Breendonk

Zuidelijk van het dorpscentrum van Breendonk wordt mits octrooi van 17 februari 1781 aan Guillaume Servaes, een graanwindmolen gebouwd. De plek heet dan Papenheidebossen, nu bekend als Breendonkdorp.

15 mei: Guilliam Xaverius de Man, heer van Termeiren, verhuurt aan Peter Bemis uit Willebroek "het pachthof de Meirhoeve, gelegen aan de Breendonckstraat, de nieuwe achterdreve, de hofgracht en de voordreve, met percelen op het Berckenvelt, den Tooybosch, de Houtmijt en de Puttenweyde". Het hof had toen de naam een "hof van plezantië" te zjin.

Hemiksem - Sint Bernaards

23 jan: benoeming door Josef II van Benedictus Neefs (°19 jan 1741 Kontich +17nov 1790 Brussel) tot abt van de Sint Bernaardsabdij van Hemiksem. Zijn bestuur wordt gekenmerkt door het verzet tegen de politiek van Jozef II.

Ruisbroek

Anthonius Van de Rijn is drossaard van Ruisbroek.

Sint Amands - Kaermolen

Rond deze tijd wordt de stenen windmolen op "de Kaer" in de Emiel Verhaerenstraat gebouwd door baron Adriaan de Walckiers, heer van St Amands.

Willebroek - Helman

24 sep: Philippina Henrica Josepha Helman (+26 aug 1789) huwt met Joannes Philippus de Longpré de la Franche-Compté. Henricus Ferdinandus Josephus de Locquenghien en Joannes Josephus de Beeckman zijn hun getuigen.

Weert

Als men het sas van Weert op de Oude Schelde verdiept, worden vondsten gedaan van de eertijdse Romeinse aanwezigheid.

Nederlanden - Josef II

31 mei - 27 jul: keizer Jozef II Benedictus August Johan Anton Michaël Adam (°Wenen 13 maart 1741 +Wenen 20 februari 1790) bezoekt de zuidelijke Nederlanden incognito. Hij is de eerste Oostenrijkse Habsburger die onze gewesten bezoek.

Vrijhaven Oostende

Oostende wordt tot vrijhaven verklaard. De haven kent een grote bloei door de gevolgen van de 4de Engelse oorlog tussen Groot Brittannië en Noord Nederland.

Slag bij de Doggersbank

5 aug: een Nederlands konvooi o.l.v. Johan Arnold Zoutman (°Reeuwijk 10 mei 1724 +Den Haag 7 mei 1793) slaagt een aanval van de Engelsen af als ze koopvaardijschepen begeleidt. Ze lijden kort daarna averij, en uiteindelijk blijven de Engelsen de (Noord-) zee overheersen.

26 sep: in de Republiek wordt het pamflet "Aan het volk van Nederland" uitgehangen. Het bevat het programma van de patriottenpartij. Later blijkt dat het anonieme document geschreven werd door Johan Derk van der Capellen tot den Pol (°Tiel 2 november 1741 +Zwolle 6 juni 1784).

Protestanten krijgen vrijheid van godsdienst.

12 nov - Edict van Religieuze Tolerantie: in de Oostenrijkse Nederlanden krijgen de protestanten vrijheid van godsdienst.

1781

Duitsland - Kant - Eichhorn

Immanuel Kant (°22 apr 1724 Koningsbergen +12 feb 1804 Koningsbergen), Duits wijsgeer, begint aan zijn werk "Kritik der reinen Vernunft". Het is een kritisch onderzoek van de auteur naar de zekerheid en de begrensdheid van de rede.

Karl Friedrich Eichhorn (°1781 +1854). Duits rechtsgeleerde. Hij is één der grondleggers van de Duitse rechtsgeschiedenis.

Frankrijk - Laënnec

René Laënnec (°1781 +1826), Frans geneesheer die de stethoscoop uitvindt.

Zuid Amerika - St Eustatius

Sint Eustatius wordt ingenomen door de Engelse vloot onder Rodney. Kort daarna worden talrijke koopvaardijschepen aangevallen door de Engelsen en het eiland wordt geplunderd. Uiteindelijk zoeken ze hun vlucht in andere havens.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Blaasveld - Brouwerij Rode Leeuw

Brouwerij "De Rode Leeuw" wordt gesticht in Blaasveld. De brouwerij is gelegen aan de hoek van de Mechelsesteenweg en de Guido Gezellestraat. Jan Jacops en Peter de Coster worden de eerste brouwers.

Bornem - Leenhof

In Bornem bouwt men het grote Landhuis, waarin het leenhof gaat zetelen. Ook de griffier en de schepenen van het land van Bornem komen hier terecht.

Nederlanden - Barrièresteden - Verenigde Provinciën

Keizer Josef II (°1741 Wenen) laat in de republiek der Verenigde Nederlanden de Barrièresteden ontruimen en zet de garnizoenen het land uit. Hierdoor komt een einde aan de Staatse bezetting.

19 apr: De Staten-Generaal sluiten overeenkomsten met Frankrijk, en erkennen de onafhankelijkheid van Amerika.

18 mei: Lodewijk Ernst van Brunswijk-Lüneburg-Bevern (°Wolfenbüttel 25 september 1718 +Eisenach 12 mei 1788) moet zich terugtrekken naar Den Bosch (de stad waarvan hij gouverneur is). Hem wordt verwaarlozing van de vloot verweten.

zoimer: de pensionarissen Engelbert François van Berckel (°Rotterdam 8 oktober 1726 +Amsterdam 30 maart 1796), Adriaan van Zeeberg en Cornelis de Gijselaar beramen in het geheim plannen om de stadhouderlijke macht in te perken. Zij zijn voorstander van verkiezingen door de burgers en de oprichting van vrijkorpsen.

1782

Duitsland - Fröbel

Friedrich Wilhelm August Fröbel (°21 apr 1782 Oberweissbach +21 jun 1852 Marienthal, Bad Liebenstein), Duits opvoedkundige. Hij concentreert zich vooral op de opvoeding van kleuters door geleide spelletjes.

Frankrijk - de Laclos - de Lamennais

Pierre Ambroise François Choderlos de Laclos (°19 okt 1741 Amiens +5 sep 1803 Tarente), Frans officier en schrijver, geeft in Parijs "Les liaisons dangereuses" uit. Het is een roman geschreven in briefvorm, en handelt over het bandeloze leven in de betere kringen.

Hugues Félicité Robert de Lamennais (°1782 +1854), Frans schrijver en priester. Hij bestrijdt de onverschilligheid tegenover de godsdienst, en zal later uitgesproken voorstander zijn van de scheiding tussen Kerk en Staat. Als paus Gregorius XVI in 1831 hem veroordeelt om zijn liberale gedachten, verlaat hij de kerk. Hij schrijft o.a. "Essai sur l'indifférence en matière de réligion" en "Paroles d'un croyant".

Ierland - John Field

John Field (°1782 +1837), Iers musicus en bekend pianist. Hij schrijft concerti voor piano en nocturnes.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Puurs - Graandwindmolen

11 okt: de graanwindmolen in de Hoogstraat op de plaats van "Het Hasselt" wordt opgericht door Philips Antoon Van Hooimissen, molenaar te Eikevliet en later in Puurs.

Rumst

Joannes Guilielmus Van Genechten wordt onderpastoor van Rumst.

Weert

Ontstaan van de hulpparochie Sint Anna in Weert, binnen de parochie van Temse.

Willebroek

Melchior Van den Broeck wordt per octrooi toegestaan om een molen op te richten aan de Mechelsesteenweg (ongeveer op de plaats waar nu het standbeeld van Denaeyer staat.

Joannes Benedictus De Clerck wordt pastoor van de Sint Niklaasparochie in Willebroek (tot 1804). Hij is pastoor in de bewogen periode van de Boerenkrijg.

Nederlanden

jan: het eerste patriottische exercitiegenootschap of vrijkorps wordt in Dordrecht opgericht. Dit voorbeeld wordt vlug opgevolgd in andere steden.

20 jan: de Staten-Generaal krijgen van Frederik van Pruisen te horen dat hij een verdere aantasting van de macht van de stadhouders niet kan toelaten.

17 mar: bij keizerlijk decreet worden alle kloosters van contemplatieve ordes opgeheven. Het bestuur beschouwt deze als "nutteloos" en hun goederen worden in beslag genomen.

Verenigde Provinciën

De Republiek voelt de gevolgen van de vredesafspraken in Frankrijk, maar komt nog niet tot een definitieve vrede met Engeland. De Staten-Generaal krijven een waarschuwing van Frederik II van Pruisen, om zeker niet te raken aan de rechten van de stadhouder (i.e. Willem van Oranje).

1783

Montgolfier

4 jun: eerste ballonvaart in Annonay door de gebroeders Joseph Michel (°26 aug 1740 Vidalon-lès-Annonay +28 jun 1810 Balaruc-les-Bains) en Jacques Etienne (°7 jan 1745 Vidalon-lès-Annonay +2 aug 1799 Servières) Montgolfier. De warmeluchtballon, met een inhoud van 750 m³, stijgt op van een plaats in de Ardèche (Zuid-Frankrijk).

Vrede van Versailles

3 sep: (voorafgegaan door de "Preliminairen van Parijs"). Een vredesverdrag  tussen Engeland en al zijn tegenstanders: de Amerikaanse kolonies, Frankrijk en Spanje).

Koning George III van Groot Brittannië erkent de onafhankelijkheid van de Amerikaanse Staten die voordien in Engels bezit waren. Dit betekent het einde van de Amerikaanse vrijheidsoorlog.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Hingene - d'Ursel

Wolfgang Willem d’Ursel wordt benoemd tot generaal-majoor, met een volksfeest in de gemeente als gevolg. De Kasteeldreef wordt aangeplant en komt in het verlengde van de hoofdas van het kasteelpark.

Ruisbroek

J. De Amandel is drossaard van Ruisbroek. A. De Amandel is meier van Ruisbroek (tot 1793).

Vrede van Parijs - Keteloorlog

feb - Akte van Consulentschap: wordt gepubliceerd in de Post van de Neder-Rhijn, en kan rekenen op grote verontwaardiging.

20 mei - Vrede van Parijs: de 4de Britse Oorlog eindigt met de Vrede van Parijs (zie rechts).

De Nederlandse Republiek moet Nagapattinam afstaan. De Engelsen krijgen vrije doorvaart op de Molukken.

Spottende naam voor de pogingen van Jozef II om de Schelde vrij te krijgen. De naam wordt gegeven, omdat een kogel van de Hollanders zich door de ketel van het keizerlijk schip boorde. Dit betekende het einde van de "oorlog". De eis tot heropening wordt één jaar later afgekocht in Fontainebleau (FR).

16 jun: de Staten van Holland verbieden het dragen van oranje!

okt: de hertog van Brunswijk wordt minder en minder verdragen, en moet de Republiek verlaten.

8 okt - Keteloorlog: twee Oostenrijkse schepen varen op bevel van Josef II de Schelde op en af. In de buurt van Saeftingen reageren Hollandse soldaten, en schieten naar de schepen.

dec: de vrijkorpsen organiseren zich nationaal en houden een congres in Utrecht. Pieter Philips Jurriaan Quint Ondaatje (°Colombo 1758 +Amsterdam 1818) ijvert voor een nieuwe provinciale grondwet.

Fétis

François-Joseph Fétis (°1784 +1871), Belgisch musicus en musicoloog. Zijn hoofdwerk is "Biographie universelle des musiciens et bibliographie générale de la musique".

In Edam wordt de Maatschappij tot Nut van het Algemeen opgericht, met de bedoeling onderwijs en opvoeding in christelijke geest, te bevorderen.

1784

Vrede van Parijs

(met Engeland). Als gevolg moet de Republiek de staat Negapatnam afstaan, en vrije doorvaart van de Engelsen in de Molukken toestaan.

De verliezen van de VOC in het gebied nemen catastrofale vormen aan.

Rusland - Osmaanse Rijk

Turkije erkent de aanhechting van de Krim en Koeban bij Rusland.

Zhelikov - Alaska - Kodiak eiland

Grigori Ivanovitsj Zhelikov sticht de eerste Russische nederzetting in de Three Saints Bay op het eiland Kodiak.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Blaasveld

2 feb: Anne Ghislaine Alexandrine Louise Théodorine gravin d'Argenteau (°1764 +25 mar 1801 Luik) is dochter van Louis Octave x Marie Madeline Josèphe d'Ongnies, en eigenares van Blaasveld. Ze huwt met Jozef François Alexander graaf van Maldegem en heer van Haybes (°1734 +1809 Brussel), zoon van Charles Joseph Florent x Marie Philippine barones van de Stain.

Lippelo - Hof ter Moortere

Jan Baptist de Dieudonné x A.P. Van der Schrieck worden eigenaar van het Hof ter Moortere. Na hen nemen Antoon de Dieudonné x Maria de Spoelberch het eigendom over.

Ruisbroek

Ludovicus Verdicht is borgemeester (bedesetter) van Ruisbroek.

Sint Amands

Opmaak van “de Caerte Figuratief der Prochie van St. Amands”.

Nederlanden

Om meer eenheid te brengen in de kwaliteit en het gewicht van het brood moeten de bakkers hun broden merken. Meestal vind je op de broden de initialen van de bakkers.

In Antwerpen gaat huis Proli in faling, waardoor de Indische Compagnie van Oostende definitief verdwijnt.

Vrije Provinciën

De Staten van Hollande kennen Willem V Batavus van Oranje (°'s-Gravenhage 8 maart 1748 +Brunswijk 9 april 1806) minder macht toe (als commandant van Den Haag).

14 jun: de patriottishe vrijkorpsen leggen tijdens het 3de congres in de Akte van Verbintenis vast dat men moet nastreven om een Regering van Representatie samen te stellen.

15 sep: na een conflict tssen de stadhouder en de Staten van Holland, vertrekt Willem V uit Holland; hij vestigt zich aanvankelijk op het Loo en later in Nijmegen.

4 okt: Pieter Vreede (°Leiden 8 oktober 1750 +Heusden 21 september 1837) en Wijbo Fijnje (°Zwolle 24 januari 1750 +Amsterdam 2 oktober 1809) schrijven het Leids Ontwerp. Dit ontwerp wordt op de provinciale vergadering van de vrijkorpsen in Holland aangenomen, en is een democratisch beginselprogramma, gebaseerd op de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring.

9 nov - Verdrag van Fontainebleau: de via Jozef II sluit de Republiek een defensief verbond met Frankrijk. Hierdoor blijft de Schelde gesloten voor Zuid-Nederlandse schepen. De grenzen van de Verenigde Provinciën van 1664 worden erkend, maar de Provinciën moeten een schadevergoeding betalen van 9,5 miljoen gulden.

De Engelse gezant James Harris probeert de Oranjepartij weer tot leven te wekken.

1785

Duitsland - gebroeders Grimm

Jacob Grimm (°1785 +1863) en Wilhelm Grimm (°1786 +1859), Duitse taalkundigen. Zij leggen de basis voor de filologie met hun werken "Deutsche Grammatik" en "Deutsches Wörterbuch". Ook verzamelen en bundelen ze sprookjes, o.a. "Kinder- und Hausmärchen".

Engeland - Cartwright

Edmund Cartwright (°24 apr 1743 Marnham +30 okt 1823 Holonon), Engels uitvinder, maakt het eerste mechanische weefgetouw (aangedreven door waterkracht of door ossen), en verwerft er een patent op.

Frankrijk - Ldoewijk XVII

Lodewijk XVII wordt geboren, als zoon van Lodewijk XVI en Marie Antoinette.

7 jan: Jean Pierre Blanchard en John Jefferies vliegen in een heteluchtballon over het Kanaal.

Italië - Manzoni

Alessandro Manzoni (°1785 +1873), Italiaans schrijver van romantische werken. Van hem o.a. religieuze en nationale lyriek. Hij schrijft de historische roman "I promessi sposi".

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Klein-Brabant

De laatste graaf, Frederic Jan Otto van Salm, heer van Lippelo, Liezele en Malderen verkoopt aan Jan Jozef Hyacinth de Beughem de heerlijkheden. De familie weet de verkoop echter te vernietigen. Een tweede poging tot verkoop brengt de heerlijkheden in handen van Max Niesse.

Boom

H. De Buck wordt vermeld als schoolmeester. Hij woont in de Groenhofstraat.

Bornem

Oprichting van de stenen windmolen aan het Molenveld aan de Sint Amandsesteenweg.

Ruisbroek

Johannes Franciscus Van der Meerschen wordt pastoor van Ruisbroek, in Sint Catharina.

Sint Amands

Keizer Josef II verleent octrooi voor het houden van een wekelijkse markt in Sint Amands, en dat op dinsdag. De eerste steen wordt gelegd voor de vergrotingswerken aan de kerk van Sint Amands.

Willebroek - Helman

Er staat een Dorpshuis in de Kerkweg (nu de Pastorijstraat).

26 aug: Philippina Henrica Josepha Helman (+26 aug 1789) overlijdt, nadat haar koets in de buurt van Humbeek in het kanaal terecht komt. Ze wordt in Willebroek begraven.

30 nov: Philip Louis Joseph Helman (°1 dec 1749 Brussel +1 okt 1807 Brussel) trouwt in Brussel met Marie Charlotte Josepha de Partz (°21 jul 1752 Geeraerdsbergen +16 jun 1797 Brussel).

Bestuurshervormingen

Bijna alle regeringscolleges worden opgeheven en vervangen door een "conseil royal du gouvernement", die zetelt in Brussel.

11 feb: ingrijpende verordeningen inzake bestuur, priesteropleiding en volksvermaken. Zo vallen bijvoorbeeld alle kermissen in het hele land op één en dezelfde zondag.

16 okt: priesteropleidingen worden door de staat georganiseerd, waarvoor 8 pro-seminaries en 4 generaal-seminaries zullen worden ingesteld. Dat van Leuven open op 1 dec, maar er ontstaat onmiddellijk een studentenrevolte, en het seminarie sluit onmiddellijk de deuren.

Verenigde Provinciën

17 mar: Orangistische relletjes in Den Haag, als de pensionarissen De Gijselaer en burgemeester Gevaerts door de stadhouderspoort van Den Haag rijden. De gemeentes die patriottische sympathieën koesteren worden op het matje geroepen door de prinselijke troepen. Als gevolg van deze actie wordt Willem V door de Staten van Holland, Groningen, Overijssel en Zeeland geschorst als kapitein-generaal. De staat van Holland zal zelfs een kordon van vrijkorporisten plaatsen om te waken voor de troepen van ex-stadhouder Willem.

2 aug: het bestuur van Utrecht wordt democratisch. De Staten van Utrecht bekeren zich echter tot prins Willem. Ze gaan naar Amersfoort, dat door de prinselijke troepen wordt bezet. Uit Pruisen en Frankrijk komen dan weer speciale gezanten naar Holland, om samen met de Engelse gezant Harris een burgeroorlog af te wenden.

22 sep: als vergelding voor de bezetting op 5 sep van de stadjes Elburg en Hattem door de stadhouderlijke troepen, beslissen de Staten van Holland om de door hen betaalde troepen naar eigen gewest terug te trekken. Ze ontslaan Willem V als kapitein-generaal.

1786

Pruisen - Frederik Willem II

Frederik II van Pruisen overlijdt. Koning Frederik Willem II van Pruisen regeert (tot 1797). Hij is een broer van prinses Wilhelmina (van de Republiek) en adviseert zijn zwager Willem V aggressiever op te treden.

Oostenrijk - Mozart

1 mei: van Wolfgang Amadeus Mozart (°27 jan 1756 Salzburg  +5 dec 1791 Wenen) vindt de première van "Le noze di Figaro" plaats.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Blaasveld

11 aug: geboorte van Marie Henriette Octavie Ghislaine gravin van Maldegem. Ze erft Blaasveld van haar ouders Joseph François Alexander graaf van Maldegem x Anne Ghislaine Alexandrine Oouise Théodorine gravin d'Argenteau.

Boom

J.B. Tersago wordt meier van Boom (tot 1788).

Liezele - Hof Schemelbert

Jean Baptiste Van Parijs overlijdt, en door vererving komt hof Schemelbert in handen van graaf François Frédéric de Respani, gehuwd met Isabelle Alexandrine Van Parijs (een zuster van Jean Baptiste). Na het overlijden van François Frédéric gaat het landgoed over op zijn oudste zoon Alexander Jozef de Respani. De volgende eigenaar wordt Jean Baptist Vanderfosse x Catherine Hyacinthe de Respani (een zuster van de vorige eigenaar).

Hingene

Joannes Franciscus Van Goethem wordt gemeentesecretaris van Hingene (tot 1801).

Lippelo

Maximilien Niesse wordt heer van Lippelo, Liezele en Malderen.

Frederic Otto van Salm verkoopt de heerlijkheden Lippelo, Liezele en Malderen aan Jan Jozef de Beughem. De verkoop wordt door zijn broer Maurits Gustaaf van Salm (+1813) echter tenietgedaan. Hij verkoopt echter op zijn beurt de heerlijkheid met de winterpoel, het pachthof ten Damme en het Hof ter Hellen aan Maximiliaan Niesse.

Rumst

Joannes Baptist Van Eeckhoudt is schout / meier van Rumst.

Weert

In Weert wordt een kapel gebouwd, als hulpkerk van Temse.

Nederlanden

1 jan: De gerechtelijke indeling van het land wordt grondig hervormd, en de juridische voorrechten van de geestelijkheid worden ingetrokken.

12 mar: de oude gewestelijke besturen worden vervangen door intendanties van de 9 kreitsen. De Gewestelijke Staten weigeren echter om belastingen toe te staan, en er ontstaat een algemene volksbeweging tegen al deze maatregelen.

3 & 20 apr: Josef II vervang de bestaande justitieraden door 2 soevereine justitieraden (Brussel & Luxemburg) en 63 rechtbanken van eerste aanleg.

30 mei: de Staten van Brabant weigeren om aan Oostenrijk belastingen te betalen.

Graaf Ferdinand von Trautmansdorff wordt gevolmachtigd minister. Hij mag van keizer Josef II echter niet al te vergaande concessies doen.

3 jul: Jozef II roept de gouverneurs naar Wenen voor beraadslagingen. Ook een afvaardiging van de Staten van Brabant wordt uitgenodigd.

Graaf Jozef van Murray wordt tijdelijk tot gouverneur benoemd.

Verenigde Provinciën

9 mei: de troepen van stadhouder Willem V worden in de buurt van Vreeswijk teruggeslagen door de legers van de Utrechtse vrijkorpsen. Er komt een Orangistische Akte van Verbintenis. Ook komen tegenstellingen aan het licht tussen burgerlijke democraten en aristocratisch, staatsgezinde regenten. In de noordelijke Nederlanden grijpen de patriotten de macht en zetten Willem V af.

28 jun: prinses Wilhelmina wordt aangehouden bij de Goejanverwellesluis, door patriottische vrijheidskorpsen. Ze roept hulp in van haar broer koning Frederik Willem II van Pruisen.

13 sep: Ferdinand van Brunswijk trekt met 20.000 man de grens over, en kent nauwelijks tegenstand.

18 sep: de Staten van Holland herroepen alle besluiten tegen de stadhouder.

10 okt: Amsterdam capituleert voor de Pruisische troepen. De hulp die door de Republiek werd ingeroepen bij Frankrijk leidt tot niets. Toch vluchten tal van patriotten naar Frankrijk.

nov: raadspensionaris van Bleiswijk wordt vervangen door Van de Spiegel, die raadspensionaris van Holland wordt (tot 1795). Pruisische troepen brengen Willem V later terug aan de macht, en verlaten daarna het land.

1787

Afrika - Sierra Leone

Granville Sharp, Brit, sticht in Sierra Leone de stad Freetown. Het wordt de vestigingsplaats voor vrijgelaten Amerikaanse negerslaven.

Duitsland - von Fraunhofer

Joseph von Fraunhofer (°1787 +1826), Duits opticus. Hij vindt tal van optische instrumenten uit, en ontdekt de absorptielijnen in het zonnespectrum, de "Fraunhoferlijnen".

Frankrijk - Daguerre

Louis Jacques Daguerre (°1787 +1851), schilder, vervolmaakt de fotografie van Nièpce.

Oostenrijk

Keizer Josef II (°1741 Wenen) begint met Catharina II van Rusland een oorlog tegen de Turken. Twee jaar later zullen ze de Turken verslaan. De nieuwe hervormingen, waarbij de vroegere vorstendommen worden vervangen door "Kreisen", worden door de algemene volksbeweging afgewezen.

20 okt: van Wolfgang Amadeus Mozart (°27 jan 1756 Salzburg  +5 dec 1791 Wenen) vindt in Praag de première van "Don Giovanni" plaats.

Spanje - Martinez de la Rosa

Don Francisco Martinez de la Rosa (°1787 +1862), Spaans staatsman en dichter. Hij schrijft pedagogische en politieke werken, lyriek, literaire studies, romans en romantisch toneel.

USA - Northwest Ordinance

Procedures waarin bepaald wordt hoe gebieden tot Staat van Amerika kunnen worden uitgeroepen.

Zwitserland - de Saussure

Horace Bénédict de Saussure (°17 feb 1740 Conches +22 jan 1799 Genève), Zwitsers natuuronderzoeker en hoogleraar, beklimt de Mont Blanc.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Boom - Den Brandt

Eerste vermelding van de windmolen op Den Brandt in Boom.

Tisselt

Sint Jan Baptist in Tisselt wordt een volwaardige parochie.

Nederlanden - Leuven

De lessen van het seminarie van Leuven beginnen opnieuw.

Verenigde Provinciën

apr: defensief verdrag van de Republiek met Engeland en Pruisen.

13 aug - Akte van Garantie: er wordt een Engels-Pruisische overeenkomst getekend, ter garantie van de staatsinstellingen van de Republiek.

Regenten van de Republiek moeten een "constitutionele eed" zweren op de bestaande staatsregeling. Door de Akte van Garantie waarborgen de gewesten elkaar het voortbestaan van het stadhouderschap.

1788

Engeland - Australië

jan: kapitein Arthur Philip landt met een Engelse vloot van 11 schepen in Botany Bay in Australië. De 1.000 opvarende kolonisten - waarvan ruim 750 gestraften - stichten er een strafkolonie. Op deze plaats komt later de stad Sydney.

Engeland - Lord Byron

George Gordon Lord Byron (°1788 +1824), dichter.

Frankrijk - Fresnel

Augustin Fresnel (°1788 +1827), Frans natuurkundige. Hij vervolmaakt de golftheorie van het licht van Christiaan Huygens.

Spanje - Karel IV

Koning Karel IV regeert (tot 1808). Hij wordt in 1808 door zijn zoon Ferdinand VII gedwongen troonsafstand te doen.

 Franse Revolutie

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Klein-Brabantse Omwenteling

Klein Brabantse omwenteling (Kalfort): boeren plunderen het huis van de belastingontvanger Hendrik Segers, en ontvreemden de registers. Als gevolg van de onlusten, komen in de streek veel landlopers en deserteurs voor.

Blaasveld - kasteel den Berg

Kasteel "Den Berg" komt in het bezit van Jozef Abraham Wouters de Jauche. Later neemt zijn zoon Alexander het over.

Breendonk

Guilliam de Man overlijdt zonder kinderen na te laten. Hij wordt opgevolgd door zijn neef Johannes Leopold Joseph de Man d'Hobruges (°1743 +1820). De laatste zijn zoon Charles François Joseph overlijdt in 1799. Hij heeft nog een tweede zoon: Joseph Louis de Man d'Hobruges (°1775). Deze huwt met Maria Anna Angelique de Robiano (afkomstig uit een Lombardije / Italië, van een adellijke familie). Ook heeft hij een dochter: Eugenie de Man d'Hobruges.

Lippelo - Hof te Marselaer

Goduwal Bertolf van Nuffel wordt de laatste heer van Marselaer. Hij trouwt met Anna Maria Moortgat (in 1803), en erft nu het kasteel te Marselaer.

Willebroek

Tijdens de Brabantse Omwenteling wordt het kasteel van Willebroek vernield en geplunderd. Er wordt ook melding gemaakt van de wekelijkse woensdagmarkt aan de Waag.

Brabantse Omwenteling

In de zuidelijke Nederlanden vindt de "Brabantse Opstand" of de "Brabantse Omwenteling" plaats.

De Charters van Henegouwen en de Blijde Inkomst van Brabant worden ingetrokken. De Vierschaar wordt officiëel afgeschaft. Na de opstanden in Parijs en Luik, wordt de onafhankelijkheid van de Zuidelijke Nederlanden uitgeroepen. Een 3.000 man sterk leger uit Breda verovert Turnhout, Gent, Brussel en Namen.

mei - Verbond van Breda: er worden afspraken gemaakt tussen 2 oppositiegroepen:

1. de Nootisten of Statisten, volgelingen van de Brusselse advokaat Hein van der Noot en de Antwerpse kanunnik Frans van Eupen. Deze partij is conservatief en klerikaal, komen op voor de rechten der gewestelijke staten.

2. de Vonckisten zijn volgelingen van Frans Vonck; ze stellen zich op als democraten en worden beïnvloed door de denkbeelden van de verlichting. Deze partij streeft eerder naar centralisatie.

18 jun: de Staten van Brabant en Henegouwen worden ontbonden op last van Jozef II. Talrijke notabelen worden gearresteerd, en ook de Blijde Intrede wordt afgeschaft.

18 aug - Luikse Revolutie: de val van de Bastille in Parijs vuurt de strijd van de Vonckisten aan, en de prins-bisschop wordt uit Luik verdreven, nadat hij het prinsbisschoppelijk reglement van 1784 heeft afgeschaft.

18 okt: door het patriottenleger van de Statisten en de Vonckisten wordt het Manifest aan het Brabantse Volk afgekondigd. Dit verbond verdrijft de Oostenrijkers (tijdelijk) en keizer Josef II wordt vervallen verklaard van de regering. De onafhankelijkheid van de Zuidelijke Nederlanden wordt uitgeroepen, wel met behoud van de landelijke privileges. De Brabantse Omwenteling is hierdoor geslaagd.

De Oostenrijkse legers vallen de Kempen binnen en trekken verder op om België te heroveren.

24 okt: Jan Andries Van der Meersch (°10 jan 1734 Menen +14 sep 1792 Dadizele), Vlaams generaal. Hij is aanvoerder van het leger van de patriotten die de Oostenrijkers nabij Turnhout op 27 okt verslaagt.

14 dec: val van Brussel.

Verenigde Provinciën - Van Geel

Jacob Van Geel (°12 nov 1789 Amsterdam +11 nov 1862 Scheveningen), Nederlands schrijver en hoogleraar in Leiden.

1789

Duitsland - Klaproth - List

Martin Klaproth (°1743 +1817), Duits scheikundige, ontdekt uranium en zirkonium.

Friedrich List (°1789 +1846), Duits staathuishoudkundige, die ijvert voor de Duitse Tolunie.

Engeland - Muiterij op de Bounty

28 apr: kapitein William Bligh wordt in de buurt van Tonga (in de Grote Oceaan) door de muitende bemanning in een sloep overboord gezet.

Frankrijk - Revolutie

De Franse Revolutie verenigt de Europese koningshuizen in gemeenschappelijk verzet tegen het revolutionaire Frankrijk. Aanleiding van deze Revolutie zijn de nieuwe maatschappelijke ideeën en de woekerende groei van de voorrechten die de adel en de geestelijken genieten.

5 mei: Lodewijk XVI roept de Staten-Generaal bijeen in Versailles, om te zien hoe men moet omgaan met het dreigende staatsbankroet.

27 jun: de Staten-Generaal worden omgevormd tot een Constituerende Vergadering, die hoofdelijk stemt (i.p.v. per stand).

14 jul: het volk wordt bewapend door plundering van de Bastille. De Franse Revolutie ontneemt de adel zijn privileges, scheidt Kerk en Staat. Marie Joseph markies de La Fayette (°1757 +1834) neemt deel aan de Franse Revolutie.

USA - President Washington - Episcopale kerk

30 apr: George Washington (°22 feb 1732 Wakefield VA +14 dec 1799 Mount Vernon) wordt de eerste president van de Verenigde Staten van Amerika (tot 1797).

Ontstaan van de Episcopale Kerk, die in de Verenigde Staten van de Anglicaanse Kerk wordt afgescheiden. Eén van de kenmerken is een volledige scheiding tussen kerk en staat.

Wales - Estedfodd

De eerste nieuwe "eistedfodd" wordt gehouden in Corwen. Deze wedstrijd voor dichtkunst, zang en dans wordt jaarlijks gehouden, en het is de Royal National Eistedfodd of Wales die bepaalt waar de gebeurtenis zal plaatsvinden. Het evenement duurt een week, en staat volledig in teken van de Welshe taal.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Hingene - d'Ursel

Wolfgang Guillaume d'Ursel (°1750 +1804) wordt gevangengenomen en vlucht naar Frankrijk en daarna naar Duitsland. Zijn zoon Charles Joseph zal hem opvolgen. Onder Napoleon wordt hij burgemeester van Brussel, en in 1810 zal hij de keizer verwelkomen. Later, onder het nieuwe regime wordt hij senator en burgemeester van Hingene.

Oppuurs - Graanmolen

Ingebruiknemen van een graanmolen in de Kattestraat in Oppuurs (tot 1908).

Puurs - Breendonk

Raphael Seghers, abt van Sint Bernardus in Hemiksem, wordt geestelijke over Puurs en Breendonk (tot 1795).

Verenigde Belgische Staten

7 jan: de Staten Generaal roepen de onafhankelijke Verenigde Belgische Staten uit, nadat ze op eigen gezag in Brussel zijn bijeengekomen. Ze benoemen er het "Congrès souverain des Etats-Belgiques-Unis".

Statisten en Vonckisten ruziën onder mekaar.

20 feb: na de dood van Josef II trekt diens broer en opvolger keizer Leopold Valentijn Jozef Anton Joachim Pius (°Wenen 5 mei 1747 +Wenen 1 maart 1792) de meeste verordeningen van de Oostenrijkse Nederlanden in.

16 mar: de Vonckisten zijn bereid keizer Leopold II te erkennen, maar de Statisten niet. Veel Vonckisten vluchten naar Frankrijk. In Gent melden zich vrijwilligers aan bij de patriotten, o.a. uit Bornem, Hingene en Sint Amands. Samen met hen zweren ook de pastoor en de wethouders van Hingeren getrouwheid aan de Staten van Vlaanderen.

3 sep - slag bij Andenne: de patriotten behalen een overwinning op het Oostenrijkse leger.

dec: de troepen van Leopold II maken zich opnieuw meester van Brussel. Het leger van de Belgische patriotten is nl. verzwakt uit de strijd gekomen, die tot de eerdere bevrijding leidde. Door onenigheid en gebrek aan leiderschap kunnen ze niet optornen tegen de Oostenrijkse bezetting. Hiermee herstelt de Oostenrijkse keizer zijn gezag in de Oostenrijkse Nederlanden, en komt er een einde aan de "Brabantse Omwenteling".

John Cockerill (°30 apr 1790 Haslington +19 jun 1840 Warschau), Belgisch industriëel en zoon van de Engelse William Cockerill. Hij opent grote machinefabrieken in Seraing.

1790

Frankrijk - Bretagne - Champollion

Het Bretoense parlement wordt opgeheven.

Jean François Champollion (°1790 +1832), Frans taalkundige, grondlegger van de Egyptologie.

Noord Amerika - Vancouver

Vancouver verkent de kust van Noordwest Amerika.

Oostenrijk - Mozart

26 jan: van Wolfgang Amadeus Mozart (°27 jan 1756 Salzburg  +5 dec 1791 Wenen) vindt de première van "Cosi fan tutte" plaats.

Keizer Josef II sterft in februari. Zijn broer Leopold II volgt hem op (tot 1792).

Laatste wijziging 02-06-2007 - Nieuwe iconen
12-05-2007 - Omzetting naar nieuwe stijl