>
> 1780 tot 1790 jaar in onze jaartelling
1781 | 1782 | 1783
| 1784 | 1785 | 1786
| 1787 | 1788 | 1789
| 1790
Vaartland, Klein Brabant...
|
Onze gewesten...
|
|
De wereld...
|
Klein-Brabant
- Epidemie
Epidemie van rode loop in Klein-Brabant.
Blaasveld
Jacobus Snaegels (°Brussel) wordt
pastoor van Blaasveld (tot 1808).
Boom
10 mar: Anna Catharina Rigaus overlijdt.
Haar echtgenoot Jacob Aerts neemt het bestuur van de heerlijkheid
Boom over. Hij blijft heer van Boom tot de Franse Omwenteling, waarbij
alle rechten van de heerlijkheid Boom verdwijnen. Hij hertrouwt
met Elisabeth van Bommel.
Breendonk
Zuidelijk van het dorpscentrum van Breendonk wordt mits octrooi
van 17 februari 1781 aan Guillaume Servaes, een graanwindmolen gebouwd.
De plek heet dan Papenheidebossen, nu bekend als Breendonkdorp.
15 mei: Guilliam Xaverius de Man,
heer van Termeiren, verhuurt aan Peter Bemis uit Willebroek "het
pachthof de Meirhoeve, gelegen aan de Breendonckstraat, de nieuwe
achterdreve, de hofgracht en de voordreve, met percelen op het Berckenvelt,
den Tooybosch, de Houtmijt en de Puttenweyde". Het hof had toen
de naam een "hof van plezantië" te zjin.
Hemiksem
- Sint Bernaards
23 jan: benoeming door Josef II van
Benedictus Neefs (°19 jan 1741 Kontich +17nov
1790 Brussel) tot abt van de Sint Bernaardsabdij van Hemiksem.
Zijn bestuur wordt gekenmerkt door het verzet tegen de politiek
van Jozef II.
Ruisbroek
Anthonius Van de Rijn is drossaard van Ruisbroek.
Sint
Amands - Kaermolen
Rond deze tijd wordt de stenen windmolen op "de Kaer" in de Emiel
Verhaerenstraat gebouwd door baron Adriaan de Walckiers, heer van
St Amands.
Willebroek
- Helman
24 sep: Philippina Henrica Josepha
Helman (+26 aug 1789) huwt met Joannes
Philippus de Longpré de la Franche-Compté. Henricus Ferdinandus
Josephus de Locquenghien en Joannes Josephus de Beeckman zijn hun
getuigen.
Weert
Als men het sas van Weert op de Oude Schelde verdiept, worden
vondsten gedaan van de eertijdse Romeinse aanwezigheid.
|
Nederlanden
- Josef II
31 mei - 27 jul: keizer Jozef II Benedictus
August Johan Anton Michaël Adam (°Wenen 13 maart
1741 +Wenen 20 februari 1790) bezoekt de zuidelijke Nederlanden
incognito. Hij is de eerste Oostenrijkse Habsburger die onze gewesten
bezoek.
Vrijhaven
Oostende
Oostende wordt tot vrijhaven verklaard. De haven kent een grote
bloei door de gevolgen van de 4de Engelse oorlog tussen Groot Brittannië
en Noord Nederland.
Slag
bij de Doggersbank
5 aug: een Nederlands konvooi o.l.v.
Johan Arnold Zoutman (°Reeuwijk 10 mei 1724
+Den Haag 7 mei 1793) slaagt een aanval van de Engelsen af
als ze koopvaardijschepen begeleidt. Ze lijden kort daarna averij,
en uiteindelijk blijven de Engelsen de (Noord-) zee overheersen.
26 sep: in de Republiek wordt het
pamflet "Aan het volk van Nederland" uitgehangen. Het bevat het
programma van de patriottenpartij. Later blijkt dat het anonieme
document geschreven werd door Johan Derk van der Capellen tot den
Pol (°Tiel 2 november 1741 +Zwolle 6 juni 1784).
Protestanten krijgen vrijheid van godsdienst.
12 nov - Edict van Religieuze Tolerantie:
in de Oostenrijkse Nederlanden krijgen de protestanten vrijheid
van godsdienst.
|
1781 |
Duitsland
- Kant - Eichhorn
Immanuel Kant (°22 apr 1724 Koningsbergen
+12 feb 1804 Koningsbergen), Duits wijsgeer, begint aan zijn
werk "Kritik der reinen Vernunft". Het is een kritisch onderzoek
van de auteur naar de zekerheid en de begrensdheid van de rede.
Karl Friedrich Eichhorn (°1781 +1854).
Duits rechtsgeleerde. Hij is één der grondleggers van de Duitse
rechtsgeschiedenis.
Frankrijk
- Laënnec
René Laënnec (°1781 +1826), Frans
geneesheer die de stethoscoop uitvindt.
Zuid
Amerika - St Eustatius
Sint Eustatius wordt ingenomen door de Engelse vloot onder Rodney.
Kort daarna worden talrijke koopvaardijschepen aangevallen door
de Engelsen en het eiland wordt geplunderd. Uiteindelijk zoeken
ze hun vlucht in andere havens.
|
Vaartland, Klein Brabant...
|
Onze gewesten...
|
|
De wereld...
|
Blaasveld
- Brouwerij Rode Leeuw
Brouwerij "De Rode Leeuw" wordt gesticht in Blaasveld. De brouwerij
is gelegen aan de hoek van de Mechelsesteenweg en de Guido Gezellestraat.
Jan Jacops en Peter de Coster worden de eerste brouwers.
Bornem
- Leenhof
In Bornem bouwt men het grote Landhuis, waarin het leenhof gaat
zetelen. Ook de griffier en de schepenen van het land van Bornem
komen hier terecht.
|
Nederlanden
- Barrièresteden - Verenigde Provinciën
Keizer Josef II (°1741 Wenen) laat
in de republiek der Verenigde Nederlanden de Barrièresteden ontruimen
en zet de garnizoenen het land uit. Hierdoor komt een einde aan
de Staatse bezetting.
19 apr: De Staten-Generaal sluiten
overeenkomsten met Frankrijk, en erkennen de onafhankelijkheid van
Amerika.
18 mei: Lodewijk Ernst van Brunswijk-Lüneburg-Bevern
(°Wolfenbüttel 25 september 1718 +Eisenach 12
mei 1788) moet zich terugtrekken naar Den Bosch (de stad
waarvan hij gouverneur is). Hem wordt verwaarlozing van de vloot
verweten.
zoimer: de pensionarissen Engelbert François van Berckel
(°Rotterdam 8 oktober 1726 +Amsterdam 30 maart
1796), Adriaan van Zeeberg en Cornelis de Gijselaar beramen
in het geheim plannen om de stadhouderlijke macht in te perken.
Zij zijn voorstander van verkiezingen door de burgers en de oprichting
van vrijkorpsen.
|
1782 |
Duitsland
- Fröbel
Friedrich Wilhelm August Fröbel (°21 apr
1782 Oberweissbach +21 jun 1852 Marienthal, Bad Liebenstein),
Duits opvoedkundige. Hij concentreert zich vooral op de opvoeding
van kleuters door geleide spelletjes.
Frankrijk
- de Laclos - de Lamennais
Pierre Ambroise François Choderlos de Laclos
(°19 okt 1741 Amiens +5 sep 1803 Tarente),
Frans officier en schrijver, geeft in Parijs "Les liaisons dangereuses"
uit. Het is een roman geschreven in briefvorm, en handelt over het
bandeloze leven in de betere kringen.
Hugues Félicité Robert de Lamennais (°1782
+1854), Frans schrijver en priester. Hij bestrijdt de onverschilligheid
tegenover de godsdienst, en zal later uitgesproken voorstander zijn
van de scheiding tussen Kerk en Staat. Als paus Gregorius XVI in
1831 hem veroordeelt om zijn liberale gedachten, verlaat hij de
kerk. Hij schrijft o.a. "Essai sur l'indifférence en matière de
réligion" en "Paroles d'un croyant".
Ierland
- John Field
John Field (°1782 +1837), Iers musicus
en bekend pianist. Hij schrijft concerti voor piano en nocturnes.
|
Vaartland, Klein Brabant...
|
Onze gewesten...
|
|
De wereld...
|
Hingene
- d'Ursel
Wolfgang Willem d’Ursel wordt benoemd tot generaal-majoor, met
een volksfeest in de gemeente als gevolg. De Kasteeldreef wordt
aangeplant en komt in het verlengde van de hoofdas van het kasteelpark.
Ruisbroek
J. De Amandel is drossaard van Ruisbroek. A. De Amandel is meier
van Ruisbroek (tot 1793).
|
Vrede
van Parijs - Keteloorlog
feb - Akte van Consulentschap: wordt
gepubliceerd in de Post van de Neder-Rhijn,
en kan rekenen op grote verontwaardiging.
20 mei - Vrede van Parijs: de 4de
Britse Oorlog eindigt met de Vrede van Parijs (zie rechts).
De Nederlandse Republiek moet Nagapattinam afstaan. De Engelsen
krijgen vrije doorvaart op de Molukken.
Spottende naam voor de pogingen van Jozef II om de Schelde vrij
te krijgen. De naam wordt gegeven, omdat een kogel van de Hollanders
zich door de ketel van het keizerlijk schip boorde. Dit betekende
het einde van de "oorlog". De eis tot heropening wordt één jaar
later afgekocht in Fontainebleau (FR).
16 jun: de Staten van Holland verbieden
het dragen van oranje!
okt: de hertog van Brunswijk wordt
minder en minder verdragen, en moet de Republiek verlaten.
8 okt - Keteloorlog: twee Oostenrijkse
schepen varen op bevel van Josef II de Schelde op en af. In de buurt
van Saeftingen reageren Hollandse soldaten, en schieten naar de
schepen.
dec: de vrijkorpsen organiseren zich
nationaal en houden een congres in Utrecht. Pieter Philips Jurriaan
Quint Ondaatje (°Colombo 1758 +Amsterdam 1818)
ijvert voor een nieuwe provinciale grondwet.
Fétis
François-Joseph Fétis (°1784 +1871),
Belgisch musicus en musicoloog. Zijn hoofdwerk is "Biographie universelle
des musiciens et bibliographie générale de la musique".
In Edam wordt de Maatschappij tot Nut van het Algemeen opgericht,
met de bedoeling onderwijs en opvoeding in christelijke geest, te
bevorderen.
|
1784 |
Vrede
van Parijs
(met Engeland). Als gevolg moet de Republiek de staat Negapatnam
afstaan, en vrije doorvaart van de Engelsen in de Molukken toestaan.
De verliezen van de VOC in het gebied nemen catastrofale vormen
aan.
Rusland
- Osmaanse Rijk
Turkije erkent de aanhechting van de Krim en Koeban bij Rusland.
Zhelikov
- Alaska - Kodiak eiland
Grigori Ivanovitsj Zhelikov sticht de eerste Russische nederzetting
in de Three Saints Bay op het eiland Kodiak.
|
Vaartland, Klein Brabant...
|
Onze gewesten...
|
|
De wereld...
|
Blaasveld
2 feb: Anne Ghislaine Alexandrine
Louise Théodorine gravin d'Argenteau (°1764
+25 mar 1801 Luik) is dochter van Louis Octave x Marie Madeline
Josèphe d'Ongnies, en eigenares van Blaasveld. Ze huwt met Jozef
François Alexander graaf van Maldegem en heer van Haybes
(°1734 +1809 Brussel), zoon van Charles
Joseph Florent x Marie Philippine barones van de Stain.
Lippelo
- Hof ter Moortere
Jan Baptist de Dieudonné x A.P. Van der Schrieck worden eigenaar
van het Hof ter Moortere. Na hen nemen Antoon de Dieudonné x Maria
de Spoelberch het eigendom over.
Ruisbroek
Ludovicus Verdicht is borgemeester (bedesetter) van Ruisbroek.
Sint
Amands
Opmaak van “de Caerte Figuratief der Prochie van St. Amands”.
|
Nederlanden
Om meer eenheid te brengen in de kwaliteit en het gewicht van
het brood moeten de bakkers hun broden merken. Meestal vind je op
de broden de initialen van de bakkers.
In Antwerpen gaat huis Proli in faling, waardoor de Indische
Compagnie van Oostende definitief verdwijnt.
Vrije
Provinciën
De Staten van Hollande kennen Willem V Batavus van Oranje
(°'s-Gravenhage 8 maart 1748 +Brunswijk 9 april
1806) minder macht toe (als commandant van Den Haag).
14 jun: de patriottishe vrijkorpsen
leggen tijdens het 3de congres in de Akte van Verbintenis vast dat
men moet nastreven om een Regering van Representatie samen te stellen.
15 sep: na een conflict tssen de stadhouder
en de Staten van Holland, vertrekt Willem V uit Holland; hij vestigt
zich aanvankelijk op het Loo en later in Nijmegen.
4 okt: Pieter Vreede
(°Leiden 8 oktober 1750 +Heusden 21 september
1837) en Wijbo Fijnje (°Zwolle 24 januari
1750 +Amsterdam 2 oktober 1809) schrijven het
Leids Ontwerp. Dit ontwerp wordt op de
provinciale vergadering van de vrijkorpsen in Holland aangenomen,
en is een democratisch beginselprogramma, gebaseerd op de Amerikaanse
onafhankelijkheidsverklaring.
9 nov - Verdrag van Fontainebleau:
de via Jozef II sluit de Republiek een defensief verbond met Frankrijk.
Hierdoor blijft de Schelde gesloten voor Zuid-Nederlandse schepen.
De grenzen van de Verenigde Provinciën van 1664 worden erkend, maar
de Provinciën moeten een schadevergoeding betalen van 9,5 miljoen
gulden.
De Engelse gezant James Harris probeert de Oranjepartij weer
tot leven te wekken.
|
1785 |
Duitsland
- gebroeders Grimm
Jacob Grimm (°1785 +1863) en Wilhelm
Grimm (°1786 +1859), Duitse taalkundigen.
Zij leggen de basis voor de filologie met hun werken "Deutsche Grammatik"
en "Deutsches Wörterbuch". Ook verzamelen en bundelen ze sprookjes,
o.a. "Kinder- und Hausmärchen".
Engeland
- Cartwright
Edmund Cartwright (°24 apr 1743 Marnham +30
okt 1823 Holonon), Engels uitvinder, maakt het eerste mechanische
weefgetouw (aangedreven door waterkracht of door ossen), en verwerft
er een patent op.
Frankrijk
- Ldoewijk XVII
Lodewijk XVII wordt geboren, als zoon van Lodewijk XVI en Marie
Antoinette.
7 jan: Jean Pierre Blanchard en John
Jefferies vliegen in een heteluchtballon over het Kanaal.
Italië
- Manzoni
Alessandro Manzoni (°1785 +1873),
Italiaans schrijver van romantische werken. Van hem o.a. religieuze
en nationale lyriek. Hij schrijft de historische roman "I promessi
sposi".
|
Vaartland, Klein Brabant...
|
Onze gewesten...
|
|
De wereld...
|
Klein-Brabant
De laatste graaf, Frederic Jan Otto van Salm, heer van Lippelo,
Liezele en Malderen verkoopt aan Jan Jozef Hyacinth de Beughem de
heerlijkheden. De familie weet de verkoop echter te vernietigen.
Een tweede poging tot verkoop brengt de heerlijkheden in handen
van Max Niesse.
Boom
H. De Buck wordt vermeld als schoolmeester. Hij woont in de Groenhofstraat.
Bornem
Oprichting van de stenen windmolen aan het Molenveld aan de Sint
Amandsesteenweg.
Ruisbroek
Johannes Franciscus Van der Meerschen wordt pastoor van Ruisbroek,
in Sint Catharina.
Sint
Amands
Keizer Josef II verleent octrooi voor het houden van een wekelijkse
markt in Sint Amands, en dat op dinsdag. De eerste steen wordt gelegd
voor de vergrotingswerken aan de kerk van Sint Amands.
Willebroek
- Helman
Er staat een Dorpshuis in de Kerkweg (nu de Pastorijstraat).
26 aug: Philippina Henrica Josepha
Helman (+26 aug 1789) overlijdt, nadat
haar koets in de buurt van Humbeek in het kanaal terecht komt. Ze
wordt in Willebroek begraven.
30 nov: Philip Louis Joseph Helman
(°1 dec 1749 Brussel +1 okt 1807 Brussel)
trouwt in Brussel met Marie Charlotte Josepha de Partz
(°21 jul 1752 Geeraerdsbergen +16 jun 1797 Brussel).
|
Bestuurshervormingen
Bijna alle regeringscolleges worden opgeheven en vervangen door
een "conseil royal du gouvernement", die zetelt in Brussel.
11 feb: ingrijpende verordeningen
inzake bestuur, priesteropleiding en volksvermaken. Zo vallen bijvoorbeeld
alle kermissen in het hele land op één en dezelfde zondag.
16 okt: priesteropleidingen worden
door de staat georganiseerd, waarvoor 8 pro-seminaries en 4 generaal-seminaries
zullen worden ingesteld. Dat van Leuven open op 1 dec, maar er ontstaat
onmiddellijk een studentenrevolte, en het seminarie sluit onmiddellijk
de deuren.
Verenigde
Provinciën
17 mar: Orangistische relletjes in
Den Haag, als de pensionarissen De Gijselaer en burgemeester Gevaerts
door de stadhouderspoort van Den Haag rijden. De gemeentes die patriottische
sympathieën koesteren worden op het matje geroepen door de prinselijke
troepen. Als gevolg van deze actie wordt Willem V door de Staten
van Holland, Groningen, Overijssel en Zeeland geschorst als kapitein-generaal.
De staat van Holland zal zelfs een kordon van vrijkorporisten plaatsen
om te waken voor de troepen van ex-stadhouder Willem.
2 aug: het bestuur van Utrecht wordt
democratisch. De Staten van Utrecht bekeren zich echter tot prins
Willem. Ze gaan naar Amersfoort, dat door de prinselijke troepen
wordt bezet. Uit Pruisen en Frankrijk komen dan weer speciale gezanten
naar Holland, om samen met de Engelse gezant Harris een burgeroorlog
af te wenden.
22 sep: als vergelding voor de bezetting
op 5 sep van de stadjes Elburg en Hattem door de stadhouderlijke
troepen, beslissen de Staten van Holland om de door hen betaalde
troepen naar eigen gewest terug te trekken. Ze ontslaan Willem V
als kapitein-generaal.
|
1786 |
Pruisen
- Frederik Willem II
Frederik II van Pruisen overlijdt. Koning Frederik Willem II
van Pruisen regeert (tot 1797). Hij is een broer van prinses Wilhelmina
(van de Republiek) en adviseert zijn zwager Willem V aggressiever
op te treden.
Oostenrijk
- Mozart
1 mei: van Wolfgang Amadeus Mozart
(°27 jan 1756 Salzburg +5 dec 1791 Wenen)
vindt de première van "Le noze di Figaro" plaats.
|
Vaartland, Klein Brabant...
|
Onze gewesten...
|
|
De wereld...
|
Blaasveld
11 aug: geboorte van Marie Henriette
Octavie Ghislaine gravin van Maldegem. Ze erft Blaasveld van haar
ouders Joseph François Alexander graaf van Maldegem x Anne Ghislaine
Alexandrine Oouise Théodorine gravin d'Argenteau.
Boom
J.B. Tersago wordt meier van Boom (tot 1788).
Liezele
- Hof Schemelbert
Jean Baptiste Van Parijs overlijdt, en door vererving komt hof
Schemelbert in handen van graaf François Frédéric de Respani, gehuwd
met Isabelle Alexandrine Van Parijs (een zuster van Jean Baptiste).
Na het overlijden van François Frédéric gaat het landgoed over op
zijn oudste zoon Alexander Jozef de Respani. De volgende eigenaar
wordt Jean Baptist Vanderfosse x Catherine Hyacinthe de Respani
(een zuster van de vorige eigenaar).
Hingene
Joannes Franciscus Van Goethem wordt gemeentesecretaris van Hingene
(tot 1801).
Lippelo
Maximilien Niesse wordt heer van Lippelo, Liezele en Malderen.
Frederic Otto van Salm verkoopt de heerlijkheden Lippelo, Liezele
en Malderen aan Jan Jozef de Beughem. De verkoop wordt door zijn
broer Maurits Gustaaf van Salm (+1813)
echter tenietgedaan. Hij verkoopt echter op zijn beurt de heerlijkheid
met de winterpoel, het pachthof ten Damme en het Hof ter Hellen
aan Maximiliaan Niesse.
Rumst
Joannes Baptist Van Eeckhoudt is schout / meier van Rumst.
Weert
In Weert wordt een kapel gebouwd, als hulpkerk van Temse.
|
Nederlanden
1 jan: De gerechtelijke indeling van
het land wordt grondig hervormd, en de juridische voorrechten van
de geestelijkheid worden ingetrokken.
12 mar: de oude gewestelijke besturen
worden vervangen door intendanties van de 9 kreitsen. De Gewestelijke
Staten weigeren echter om belastingen toe te staan, en er ontstaat
een algemene volksbeweging tegen al deze maatregelen.
3 & 20 apr: Josef II vervang de bestaande
justitieraden door 2 soevereine justitieraden (Brussel & Luxemburg)
en 63 rechtbanken van eerste aanleg.
30 mei: de Staten van Brabant weigeren
om aan Oostenrijk belastingen te betalen.
Graaf Ferdinand von Trautmansdorff wordt gevolmachtigd minister.
Hij mag van keizer Josef II echter niet al te vergaande concessies
doen.
3 jul: Jozef II
roept de gouverneurs naar Wenen voor beraadslagingen. Ook een afvaardiging
van de Staten van Brabant wordt uitgenodigd.
Graaf Jozef van Murray wordt tijdelijk tot
gouverneur benoemd.
Verenigde
Provinciën
9 mei: de troepen van stadhouder Willem
V worden in de buurt van Vreeswijk teruggeslagen door de legers
van de Utrechtse vrijkorpsen. Er komt een Orangistische Akte van
Verbintenis. Ook komen tegenstellingen aan het licht tussen burgerlijke
democraten en aristocratisch, staatsgezinde regenten. In de noordelijke
Nederlanden grijpen de patriotten de macht en zetten Willem V af.
28 jun: prinses Wilhelmina wordt aangehouden
bij de Goejanverwellesluis, door patriottische vrijheidskorpsen.
Ze roept hulp in van haar broer koning Frederik Willem II van Pruisen.
13 sep: Ferdinand van Brunswijk trekt
met 20.000 man de grens over, en kent nauwelijks tegenstand.
18 sep: de Staten van Holland herroepen
alle besluiten tegen de stadhouder.
10 okt: Amsterdam capituleert voor
de Pruisische troepen. De hulp die door de Republiek werd ingeroepen
bij Frankrijk leidt tot niets. Toch vluchten tal van patriotten
naar Frankrijk.
nov: raadspensionaris van Bleiswijk
wordt vervangen door Van de Spiegel, die raadspensionaris van Holland
wordt (tot 1795). Pruisische troepen brengen Willem V later terug
aan de macht, en verlaten daarna het land.
|
1787 |
Afrika
- Sierra Leone
Granville Sharp, Brit, sticht in Sierra Leone de stad Freetown.
Het wordt de vestigingsplaats voor vrijgelaten Amerikaanse negerslaven.
Duitsland
- von Fraunhofer
Joseph von Fraunhofer (°1787 +1826),
Duits opticus. Hij vindt tal van optische instrumenten uit, en ontdekt
de absorptielijnen in het zonnespectrum, de "Fraunhoferlijnen".
Frankrijk
- Daguerre
Louis Jacques Daguerre (°1787 +1851),
schilder, vervolmaakt de fotografie van Nièpce.
Oostenrijk
Keizer Josef II (°1741 Wenen) begint
met Catharina II van Rusland een oorlog tegen de Turken. Twee jaar
later zullen ze de Turken verslaan. De nieuwe hervormingen, waarbij
de vroegere vorstendommen worden vervangen door "Kreisen", worden
door de algemene volksbeweging afgewezen.
20 okt: van Wolfgang Amadeus Mozart
(°27 jan 1756 Salzburg +5 dec 1791 Wenen)
vindt in Praag de première van "Don Giovanni" plaats.
Spanje
- Martinez de la Rosa
Don Francisco Martinez de la Rosa (°1787
+1862), Spaans staatsman en dichter. Hij schrijft pedagogische
en politieke werken, lyriek, literaire studies, romans en romantisch
toneel.
USA
- Northwest Ordinance
Procedures waarin bepaald wordt hoe gebieden tot Staat van Amerika
kunnen worden uitgeroepen.
Zwitserland
- de Saussure
Horace Bénédict de Saussure (°17 feb 1740
Conches +22 jan 1799 Genève), Zwitsers natuuronderzoeker
en hoogleraar, beklimt de Mont Blanc.
|
Franse Revolutie
Vaartland, Klein Brabant...
|
Onze gewesten...
|
|
De wereld...
|
Klein-Brabantse
Omwenteling
Klein Brabantse omwenteling (Kalfort): boeren plunderen het huis
van de belastingontvanger Hendrik Segers, en ontvreemden de registers.
Als gevolg van de onlusten, komen in de streek veel landlopers en
deserteurs voor.
Blaasveld
- kasteel den Berg
Kasteel "Den Berg" komt in het bezit van Jozef Abraham Wouters
de Jauche. Later neemt zijn zoon Alexander het over.
Breendonk
Guilliam de Man overlijdt zonder kinderen na te laten. Hij wordt
opgevolgd door zijn neef Johannes Leopold Joseph de Man d'Hobruges
(°1743 +1820). De laatste zijn zoon Charles
François Joseph overlijdt in 1799. Hij heeft nog een tweede zoon:
Joseph Louis de Man d'Hobruges (°1775).
Deze huwt met Maria Anna Angelique de Robiano (afkomstig uit een
Lombardije / Italië, van een adellijke familie). Ook heeft hij een
dochter: Eugenie de Man d'Hobruges.
Lippelo
- Hof te Marselaer
Goduwal Bertolf van Nuffel wordt de laatste heer van Marselaer.
Hij trouwt met Anna Maria Moortgat (in 1803), en erft nu het kasteel
te Marselaer.
Willebroek
Tijdens de Brabantse Omwenteling wordt het kasteel van Willebroek
vernield en geplunderd. Er wordt ook melding gemaakt van de wekelijkse
woensdagmarkt aan de Waag.
|
Brabantse
Omwenteling
In de zuidelijke Nederlanden vindt de "Brabantse Opstand" of
de "Brabantse Omwenteling" plaats.
De Charters van Henegouwen en de Blijde Inkomst van Brabant worden
ingetrokken. De Vierschaar wordt officiëel afgeschaft. Na de opstanden
in Parijs en Luik, wordt de onafhankelijkheid van de Zuidelijke
Nederlanden uitgeroepen. Een 3.000 man sterk leger uit Breda verovert
Turnhout, Gent, Brussel en Namen.
mei - Verbond van Breda: er worden
afspraken gemaakt tussen 2 oppositiegroepen:
1. de Nootisten of Statisten, volgelingen van de Brusselse advokaat
Hein van der Noot en de Antwerpse kanunnik Frans van Eupen. Deze
partij is conservatief en klerikaal, komen op voor de rechten der
gewestelijke staten.
2. de Vonckisten zijn volgelingen van Frans Vonck; ze stellen
zich op als democraten en worden beïnvloed door de denkbeelden van
de verlichting. Deze partij streeft eerder naar centralisatie.
18 jun: de Staten van Brabant en Henegouwen
worden ontbonden op last van Jozef II. Talrijke notabelen worden
gearresteerd, en ook de Blijde Intrede wordt afgeschaft.
18 aug - Luikse Revolutie: de val
van de Bastille in Parijs vuurt de strijd van de Vonckisten aan,
en de prins-bisschop wordt uit Luik verdreven, nadat hij het prinsbisschoppelijk
reglement van 1784 heeft afgeschaft.
18 okt: door het patriottenleger van
de Statisten en de Vonckisten wordt het Manifest aan het Brabantse
Volk afgekondigd. Dit verbond verdrijft de Oostenrijkers (tijdelijk)
en keizer Josef II wordt vervallen verklaard van de regering. De
onafhankelijkheid van de Zuidelijke Nederlanden wordt uitgeroepen,
wel met behoud van de landelijke privileges. De Brabantse Omwenteling
is hierdoor geslaagd.
De Oostenrijkse legers vallen de Kempen binnen en trekken verder
op om België te heroveren.
24 okt: Jan Andries Van der Meersch
(°10 jan 1734 Menen +14 sep 1792 Dadizele),
Vlaams generaal. Hij is aanvoerder van het leger van de patriotten
die de Oostenrijkers nabij Turnhout op 27 okt verslaagt.
14 dec: val van Brussel.
Verenigde
Provinciën - Van Geel
Jacob Van Geel (°12 nov 1789 Amsterdam +11
nov 1862 Scheveningen), Nederlands schrijver en hoogleraar
in Leiden.
|
1789 |
Duitsland
- Klaproth - List
Martin Klaproth (°1743 +1817), Duits
scheikundige, ontdekt uranium en zirkonium.
Friedrich List (°1789 +1846), Duits
staathuishoudkundige, die ijvert voor de Duitse Tolunie.
Engeland
- Muiterij op de Bounty
28 apr: kapitein William Bligh wordt
in de buurt van Tonga (in de Grote Oceaan) door de muitende bemanning
in een sloep overboord gezet.
Frankrijk
- Revolutie
De Franse Revolutie verenigt de Europese koningshuizen in gemeenschappelijk
verzet tegen het revolutionaire Frankrijk. Aanleiding van deze Revolutie
zijn de nieuwe maatschappelijke ideeën en de woekerende groei van
de voorrechten die de adel en de geestelijken genieten.
5 mei: Lodewijk XVI roept de Staten-Generaal
bijeen in Versailles, om te zien hoe men moet omgaan met het dreigende
staatsbankroet.
27 jun: de Staten-Generaal worden
omgevormd tot een Constituerende Vergadering, die hoofdelijk stemt
(i.p.v. per stand).
14 jul: het volk wordt bewapend door
plundering van de Bastille. De Franse Revolutie ontneemt de adel
zijn privileges, scheidt Kerk en Staat. Marie Joseph markies de
La Fayette (°1757 +1834) neemt deel aan
de Franse Revolutie.
USA
- President Washington - Episcopale kerk
30 apr: George Washington
(°22 feb 1732 Wakefield VA +14 dec 1799 Mount
Vernon) wordt de eerste president van de Verenigde Staten
van Amerika (tot 1797).
Ontstaan van de Episcopale Kerk, die in de Verenigde Staten van
de Anglicaanse Kerk wordt afgescheiden. Eén van de kenmerken is
een volledige scheiding tussen kerk en staat.
Wales
- Estedfodd
De eerste nieuwe "eistedfodd" wordt gehouden in Corwen. Deze
wedstrijd voor dichtkunst, zang en dans wordt jaarlijks gehouden,
en het is de Royal National Eistedfodd of Wales die bepaalt waar
de gebeurtenis zal plaatsvinden. Het evenement duurt een week, en
staat volledig in teken van de Welshe taal.
|
Vaartland, Klein Brabant...
|
Onze gewesten...
|
|
De wereld...
|
Hingene
- d'Ursel
Wolfgang Guillaume d'Ursel (°1750 +1804)
wordt gevangengenomen en vlucht naar Frankrijk en daarna naar Duitsland.
Zijn zoon Charles Joseph zal hem opvolgen. Onder Napoleon wordt
hij burgemeester van Brussel, en in 1810 zal hij de keizer verwelkomen.
Later, onder het nieuwe regime wordt hij senator en burgemeester
van Hingene.
Oppuurs
- Graanmolen
Ingebruiknemen van een graanmolen in de Kattestraat in Oppuurs
(tot 1908).
Puurs
- Breendonk
Raphael Seghers, abt van Sint Bernardus in Hemiksem, wordt geestelijke
over Puurs en Breendonk (tot 1795).
|
Verenigde
Belgische Staten
7 jan: de Staten Generaal roepen de
onafhankelijke Verenigde Belgische Staten uit, nadat ze op eigen
gezag in Brussel zijn bijeengekomen. Ze benoemen er het "Congrès
souverain des Etats-Belgiques-Unis".
Statisten en Vonckisten ruziën onder mekaar.
20 feb: na de dood van Josef II trekt
diens broer en opvolger keizer Leopold Valentijn Jozef Anton Joachim
Pius (°Wenen 5 mei 1747 +Wenen 1 maart 1792)
de meeste verordeningen van de Oostenrijkse Nederlanden in.
16 mar: de Vonckisten zijn bereid
keizer Leopold II te erkennen, maar de Statisten niet. Veel Vonckisten
vluchten naar Frankrijk. In Gent melden zich vrijwilligers aan bij
de patriotten, o.a. uit Bornem, Hingene en Sint Amands. Samen met
hen zweren ook de pastoor en de wethouders van Hingeren getrouwheid
aan de Staten van Vlaanderen.
3 sep - slag bij Andenne: de patriotten
behalen een overwinning op het Oostenrijkse leger.
dec: de troepen van Leopold II maken
zich opnieuw meester van Brussel. Het leger van de Belgische patriotten
is nl. verzwakt uit de strijd gekomen, die tot de eerdere bevrijding
leidde. Door onenigheid en gebrek aan leiderschap kunnen ze niet
optornen tegen de Oostenrijkse bezetting. Hiermee herstelt de Oostenrijkse
keizer zijn gezag in de Oostenrijkse Nederlanden, en komt er een
einde aan de "Brabantse Omwenteling".
John Cockerill (°30 apr 1790 Haslington +19
jun 1840 Warschau), Belgisch industriëel en zoon van de Engelse
William Cockerill. Hij opent grote machinefabrieken in Seraing.
|
1790 |
Frankrijk
- Bretagne - Champollion
Het Bretoense parlement wordt opgeheven.
Jean François Champollion (°1790 +1832),
Frans taalkundige, grondlegger van de Egyptologie.
Noord
Amerika - Vancouver
Vancouver verkent de kust van Noordwest Amerika.
Oostenrijk
- Mozart
26 jan: van Wolfgang Amadeus Mozart
(°27 jan 1756 Salzburg +5 dec 1791 Wenen)
vindt de première van "Cosi fan tutte" plaats.
Keizer Josef II sterft in februari. Zijn broer Leopold II volgt
hem op (tot 1792).
|
|