Nederlanden - Karel VI

17 apr: Karel VI wordt soeverein van de Oostenrijkse Nederlanden, na de dood van keizer Josef I.

14 jul: Johan Willem Friso, prins van Oranje Nassau (°14 aug 1687 Dessau +14 jul 1711) verdrinkt op reis naar Den Haag in het Hollands Diep. Posthuum wordt een zoon van Johan Willem Friso geboren, die later stadhouder Willem IV wordt van Friesland. Voorlopig blijft echter het stadhouderloze tijdperk in voege.

Brazilië - Rio do Janeiro

Een Frans expeditieleger bezet Rio do Janeiro in Brazilië.

Engeland - Buis - Shore

29 okt: staatse gezant Buys komt aan in Londen, en verneemt dat Engeland en Frankrijk een aparte vrede zullen sluiten als de Verenigde Republiek de preliminairen van 7 okt niet ondertekent.

John Shore, Londens trompettist, vindt de stemvork uit.

Hongarije

Paul Anton Esterhazy (°1711 +1762), Hongaars diplomaat.

Italië - Ercolaneo (Herculaneum)

De oude stad Herculaneum, begraven onder de as van de Vesuvius, wordt ontdekt. Men graaft goed bewaarde beelden, fresco's en meubelen op.

Oostenrijk - Karel VI

Overlijden van keizer Josef I van Oostenrijk.

17 apr: zijn broer Karel VI neemt het bewind in handen (tot 1742). Ook de Oostenrijkse Nederlanden komen onder zijn bevoegdheid. Eigenlijk is dit een schending van de bepalingen van het traktaat van 1703 (onverenigbaarheid der kronen).

Osmaanse Rijk - Rusland - Slag bij Stanilasti

De legers van Peter I de Grote (°9 jun 1672 Moskou +8 feb 1725 St. Petersburg) worden ingesloten door de Osmaanse legers, en sultan Ahmed III (°1673 +1736) dwingt de tsaar tot ondertekening van het verdrag van Falkoem (aan de Proet rivier gelegen). Hierbij wordt Azov, dat in 1696 door de Russen was veroverd, teruggegeven aan de Turken. De kans dat herinlijving van de Balkan bij Rusland gebeurt, wordt hierdoor haast onmogelijk.

Schotland - Hume

David Hume (°1711 +1776), Schots wijsgeer. Via het empirisme komt hij tot scepticisme. Hij schrijft o.a. "The History of England".

Rusland

Michael Vasiljevitsj (°1711+1765), Russisch geleerde. Hij is de stichter van de eerste Russische universiteit in Moskou. Hij publiceert studies over scheikunde en natuurkunde.

Nederlanden

17 mei: Maximiliaan Emmanuel van Beieren wordt in Namen erkend als soeverein van de Nederlanden die onder Spaans bewind staan (Namen en Luxemburg).

Frankrijk - Rousseau

Jean-Jacques Rousseau (°28 jun 1712 Genève +2 jul 1778 Ermenonville), Frans schrijver en componist.

Oostenrijk - Hongarije

Keizer Karel VI (°1685) wordt koning van Hongarije.

Rusland - Sint Petersburg

Tsaar Peter I de Grote (°9 jun 1672 Moskou +8 feb 1725 St. Petersburg) verplaatst de zetel van de regering van Moskou naar Sint Petersburg. De stad wordt daarmee de hoofdstad van tsaristisch Rusland.

Vrede van Utrecht

11 apr: de Nederlanden komen definitief onder Oostenrijks bewind, van zodra de barrièreregeling tussen de Verengide Provinciën en Karel VI van Oostenrijk geregeld is. Gevolg is dat er ook geen voedsel noch materiaal meer moeten worden geleverd, aan de voorbijtrekkende soldaten. De Vrede van Utrecht wordt één jaar later gevolg door de vrede van de Republiek met Spanje, en de vrede van Rastadt tussen Frankrijk en de Oostenrijkse keizer.

Bepalingen:

1. Filips V krijgt Spanje en de koloniën, maar moet afzien van aanspraak op de Franse troon.

2. Spaans Italië en de zuidelijke Nederlanden komen toe aan Oostenrijk.

3. de noordelijke Republiek krijgt Venlo en Stevensweerd, maar de rest van Opper-Gelder gaat naar Pruisen.

4. Engeland mag Gibraltar behouden.

5. het prinsdom Oranje komt definitief toe aan de Fransen.

6. de zuidelijke Nederlanden blijven onder Staats-Brits condominium, tot er een definitieve barrièreregeling met Karel VI van Oostenrijk in voege is.

Zuidelijke Nederlanden

Keizer Karel VI (°1685) verkrijgt door de Vrede van Utrecht en de Vrede van Rastadt (1714) de zuidelijke Nederlanden, Milaan, Napels en Sardinië. Hij benoemt zijn dochter Maria Theresia tot erfopvolgster door de Pragmatieke Sanctie. Dit wordt bekrachtigd door bijna alle Europese mogendheden.

Canada - Newfoundland, Nova Scotia

Engeland neemt van Frankrijk het bezit van Newfoundland, Nova Scotia en de eilanden van de Hudson Bay over. Bovendien krijgen ze het alleenrecht voor de invoer van Afrikaanse negerslaven in de Spaanse kolonies in Amerika.

Frankrijk - Diderot

Denis Diderot (°5 okt 1713 Langres +31 jul 1784 Paris), Frans schrijver. Hij heeft de leiding bij de uitgave van de Encyclopédie (1751 tot 1772).

Italië - Oostenrijk

De Italiaanse gebieden, inclusief Sicilië komt onder Oostenrijks bewind.

Pruisen - Frederik Willem I

Pruisen wordt als koninkrijk erkend. Koning Frederik Willem I van Pruisen regeert (tot 1740). Hij brengt een voortreffelijk leger uit alle landen van Europa bijeen.

Spanje

Door het uitsterven van de Spaanse dynastie gaat het gebied over op de Oostenrijks - Habsburgse tak.

Luxemburg

Luxemburg wordt ingedeeld bij de Oostenrijkse Nederlanden (tot 1795).

Oostenrijkse Nederlanden

Jozef van Königsegg wordt benoemd tot gevolgmachtigd minister om het bewind over de Zuidelijke Nederlanden te voeren, in naam van Karel VI.

Duitsland - Fahrenheit

Daniel Gabriel Fahrenheit (°14 mei 1686 Danzig +16 sep 1736 Den Haag), Duits natuurkundige, maakt een eerste thermometer met makkelijk afleesbare schaal. De thermometer is aanvankelijk gevuld alcohol, later met kwik.

Engeland - George I

Met koning George I van Groot Brittannië (keurvorst George Ludwig van Hannover) (°28 mar 1660 Hannover +10 jun 1727 Osnabrück) komen de Hannovers op de troon. Hij regeert tot 1727 en benoemt een "whig"-ministerie (protestants). Hij is een achterkleinzoon van koning Jacob I.

Hongarije - Esterhazy

Nicolas Joseph Esterhazy (°1714 +1790), Hongaars diplomaat. Hij steunt Haydn.

Von Glück

Christoph Willibald ridder von Gluck (°1714 +1787), Oostenrijks musicus. Hij schrijft meer dan 100 opera's, waaronder "Orfeo ed Eurydice".

Barrièretraktaat

15 nov: een verdrag dat in Antwerpen wordt gesloten, betreffende het legeren van garnizoenen in 8 plaatsen van de Oostenrijkse Nederlanden. Dit gebeurt onder keizer Karel VI. Het traktaat wordt mee ondertekend door de Engelsen. Bepalingen:

1. de Republiek mag opnieuw garnizoenen legeren in Doornik, Menen, Veurne, Waasten, Ieper, fort-Knokke, Namen en Dendermonde. Ook Oostenrijkse troepen worden er gelegerd.

2. de Oostenrijkse keizer betaalt voor het onderhoud van de Staatse garnizoenen jaarlijks 1.125.000 gulden.

3. de Schelde blijft gesloten, en de handel met Indië blijft verboden voor de zuidelijke Nederlanden.

4. het gunstige tarief dat door de zeemogendheden werd vastgelegd, blijft van kracht.

Duitsland - Eerste krant

Eerste krant in Duitsland.

Frankrijk - Lodewijk XV

Lodewijk XV regeert (tot 1774). Hij is een achterkleinzoon van Lodewijk XIV. Madame de Pompadour was zijn maîtresse en hield eigenlijk de touwtjes in handen.

Noord Amerika

Opstandige Yamassee indianen worden door de Engelsen uit de kolonie South Carolina verdreven. Ze vluchten naar Florida.

Nederlanden - Karel VI

4 feb: keizer Karel VI van Oostenrijk neemt de Zuidelijke Nederlanden officiëel in bezit, als gevolg van de verdragen van Utrecht en van Rastadt.

26 jun: prins Eugenius van Savoye-Carignan (°18 okt 1663 Parijs +21 apr 1736 Wenen) wordt landvoogd van de zuidelijke Oostenrijkse Nederlanden (tot 1724). Omdat hij opperbevelhebber is van het Oostenrijkse leger, kan hij het ambt zelf niet waarnemen, en laat hij zich vervangen door de Italiaanse markies de Prié, die hooghartig regeert vanuit Brussel. De markies voert in Den Haag onderhandelingen om de Barrièretraktaat te milderen.

28 nov: bijzondere vergadering van de Nederlandse Staten-Generaal in de "Grote Vergadering" of de "Extraordinaire Vergadering" om de financiële toestand en de bevoegdheid van de Raad van State te regelen. De vergadering wordt bijeengeroepen op initiatief van graaf Adolf Hendrik van Rechteren uit Overijssel, en heeft als doel om besparende hervormingen door te voeren. Men slaagt er niet in om de afgevaardigden die naar Den Haag gaan, voldoende authoriteit te laten gelden, en het initiatief levert geen resultaten op. In verschillende steden breken onlusten uit, vooral in Brussel, waar de gilden hun politieke invloed willen laten gelden (tot 1719). Vijf gildedekens worden aangehouden en worden aansprakelijk gesteld voor het oproer; één van hen, Frans Anneessens zal later worden onthoofd (in 1719).

De bisschoppen van Antwerpen, Brugge en Gent steunen een actie tegen het Barrièretractaat. De hertog van Ursel en de burgemeester van Antwerpen reizen naar Wenen om hun verzoek te staven.

Frankrijk - Falconet

Etienne Maurice Falconet (°1716 +1791), Frans  beeldhouwer. Hij maakt later het standbeeld van Peter de Grote, dat in Leningrad staat.

Oostenrijk - Osmaanse Rijk

3 aug: prins Eugenius van Savoy-Carignan verslaat de Turken in de slag bij Peterwardein.

Schotland - John Law

John Law (°1671 +1729), Schots financier, sticht in Parijs een bank.

Indonesië

De Anglo-Bataafse Conferentie wordt ontbonden.

Conventie van Den Haag

4 jan: Triple Alliantie tussen de noordelijke Republiek, Engeland en Frankrijk. Hierin garandeert men elkaars grondgebied te respecteren, en wordt nog maar eens verzekerd de Vrede van Utrecht te handhaven. Deze band tussen vroegere tegenstanders, is een waarschuwing voor kardinaal Alberoni die voor Spanje gebieden in Italië wil inpalmen, terwijl de Triple Alliantie veel liever zou hebben dat het een tijdje rustig zou blijven.

Nederlanden

jul-aug: in Brussel legt het schip van tsaar Peter de Grote aan bij de brug van Laken. Deze wil nl. de gebruikte technieken van het kanaal bestuderen.

Engeland - Orde van de Barden

Oprichting van de Orde van Barden, Dichters en Druïden, om op die manier het druïdendom nieuw leven in te blazen.

Frankrijk - d'Alembert

Jean-Baptist Le Rond d'Alembert (°16 nov 1717 Paris +29 okt 1783 Paris), Frans wiskundige en filosoof.

Mongolenrijk

Mongoolse troepen veroveren de hoofdstad van Tibet: Lhasa.

Oostenrijk

Geboorte van Maria Teresia (°1717 +1780), dochter van Karel VI.

Rusland - Peter de Grote

Tsaar Peter de Grote brengt een tweede bezoek aan de lage landen. Dit keer gebeurt het niet incognito, maar in volle statie. In september vertrekt hij vanuit Amsterdam naar Rusland, en is vergezeld van water- en scheepsbouwkundigen.

Schotland - John Law

John Law (°1671 +1729), Schots financier, sticht de Mississippicompagnie. Uiteindelijk leidt deze maatschappij tot een staatsbankroet.

Herziening van het Barrièretraktaat

17 dec: op aandringen van de dienstdoende Oostenrijkse landvoogd, markies de Prié. Als gevolg wordt het grootste deel van de afgestane gebieden van Staats-Vlaanderen teruggegeven door de Republiek aan de Oostenrijkse Nederlanden. De katholieke godsdienst moet gerespecteerd worden.

Oostenrijk - Osmaanse Rijk

Keizer Karel VI verslaagt sultan Ahmed III (°1673 +1736) van Turkije, met de uitzonderlijke hulp van prins Eugeen. Op die manier breidt hij zijn grondgebied flink uit.

21 jul: vrede van Passarowitz

de oorlog eindigt met deze vrede. Oostenrijk behoudt de veroverde gebieden maar Venetië verliest de Peloponnesos aan de Turken.

Mongoolse Rijk - Tibet

In Lhasa worden de Chinese legers door de Mongolen vernietigd.

Zuidelijke Nederlanden

14 mar: de 5 dekens van de ambachtsgilden die zich het meest lieten gelden tijdens het oproer in Brussel, worden aangehouden.

19 sep: Frans Anneessens wordt op de Grote Markt onthoofd, omdat hij aansprakelijk wordt gesteld voor het volksoproer in de zuidelijke Nederlanden, die "de veiligheid van de staat in gevaar brachten". De andere 4 dekens worden verbannen.

Engeland - Daniel Defoe

Daniel Defoe (°1660 Londen +26 apr 1731 Londen), Engels romanschrijver en paflettist, brengt “The life and strange surprising adventures of Robinson Crusoe” uit. Het verhaal is gebaseerd op de belevenissen van Alexander Selkirk, op het eiland Juan Fernandez. Hij schrijft politieke pamfletten en romans.

Rusland - Mensjikov

Alexander Danilovitsj Mensjikov (°1672 +1729), wordt Eerste Minister (tot 1724) van tsaar Peter I de Grote. Hij helpt de tsaar bij zijn hervormingen.

Verenigde Provinciën

Izaak van Hoornbeek wordt raadspensionaris van Holland.

Chinese Rijk - Tibet

De legers van keizer K'ang-Si verdrijven de Mongolen uit Tibet.

Europa - Crisis!

Een financiële en economische crisis teistert Europa, nadat in Parijs de circulatiebank van John Law in moeilijkheden is geraakt. De problemen ontstaan door speculatie in aandelen van de South Sea Company in Londen en van de Compagnie du Mississippi in Parijs. Of het allemaal nog niet erg genoeg is, breekt er bovendien een pestepidemie uit.

Italië - Oostenrijk

Keizer Karel VI ruilt Sardinië voor Sicilië.

Gozzi

Graaf Carlo Gozzi (°1720 +1806), Italiaans blijspeldichter van o.a. "Turandot".