Nederlanden - Spaans regime

10 jan:  Filips van Montmorency, graaf van Horn (Limburg), keert terug uit Spanje met geld voor het bestuur der Nederlanden. Hij wordt benoemd tot lid van de Raad van State en tot admiraal van de Nederlanden. De Spaanse troepen trekken nu effectief weg uit onze gewesten.

26 feb: Antoine Perrenot Granvelle (°1517 +1586) wordt aartsbisschop van Mechelen, en kardinaal.

23 jul: Willem van Oranje en graaf Lamoraal van Egmont schrijven aan koning Filips II van Spanje een brief, om hun ongenoegen te uiten over het optreden van heer Antoine Perronet de Granvelle. Ook melden ze de ongepaste manier waarop ze buiten de beraadslagingen van de Raad van State worden gehouden. Filips II stuurt een verzoenend antwoord, en stemt in met het tweede huwelijk van Willem van Oranje.

24 aug: Willem van Oranje huwt in Leipzig met de Lutherse Anna van Saksen. Zij is de dochter van keurvorst Maurits van Saksen.

In Doornik en andere zuidvlaamse steden worden op straat protestantse liederen gezongen ("chanteries").

Antwerpen - Stadhuis

Bouw van het stadhuis van Antwerpen (tot 1565), naar een ontwerp van Cornelis Floris De Vriendt.

Bisdom Gent - de Brès

Het bisdom Gent wordt opgericht.

Guido de Brès stelt in Doornik de eerste calvinistische geloofsbelijdenis op, de "Confessio Belgica" (naar voorbeeld van de Franse "Confessio Gallica").

Engeland - Mary Stuart

Mary Stuart (°1542 +1587) wordt koningin van Schotland (tot 1567). Ze was gehuwd met de dauphin van Frankrijk (François II), die echter net gestorven is. Doordat ze er de voorkeur aan geeft om katholiek te blijven, komt ze in conflict met haar calvinistische onderdanen.

Engeland - Bacon - Briggs

Geboorte van Francis Bacon (°22 jan 1561 London +9 apr 1626 Highgate), baron van Verulam, Engels wijsgeer en natuurkundige.

Henry Briggs (°1561 +1630) verbetert het door Napier bedachte logaritmenstelsel.

Spanje - Filips II

Koning Filips II van Spanje verplaatst de koninklijke hofhouding naar Toledo.

Luis de Góngora y Argote (°1561 +1627), Spaans dichter. Hij schrijft eenvoudige poëzie, die vooral voor de elite bestemd is. Daaronder de "Soledades".

Nederlanden - Spaanse regime

lente: in de Nederlanden wordt een liga gesticht door de hoge adel: Oranje, Egmond, Hoorne, Montigny, Mansfeld (gouverneur van Luxemburg) en nog anderen verenigen zich in de Liga van de Hoge Adel. Ze keren zich tegen Granvelle. Ze hebben bezwaar tegen de invloed die hij als kardinaal en abt van Affligem heeft in de Staten van Brabant. Ze doen dit ook, uit vrees voor de invoering van de Spaanse Inquisitie.

Floris de Montmorency, heer van Montigny en broer van de graaf van Horn, vertrekt naar Spanje om deze grieven persoonlijk aan koning Filips II over te maken en toe te lichten.

5 okt: de universiteit van Douai wordt gesticht deoor bisschop Richardot van Atrecht, zodat ook franstaligen de opleiding kunnen volgen die vrij is van de protestantse leer.

Hagepreken - Deux-Aes-bijbel

Vanaf nu worden ook "hagepreken" gehouden en worden calvinistische gevangenen bevrijd ("effracties") in de zuidelijke steden. In Valenciennes vindt een eerste beeldenstorm plaats.

Deux-Aes-bijbel, in Nederland meest gebruikte protestantse bijbel (tot 1637).

Engeland - Samuel Daniel

Samuel Daniel (°1562 +1619), Elizabethaans en Jacobijns dichter. Zijn werken zijn een weergave van zijn voorliefde voor de middeleeuwen.

Osmaanse Rijk - Hongarije

Sultan Süleyman I de Grote / de Wetgever (°1494 Trabzon +1566 Szigetvar) van het Osmaanse Rijk ondertekent een vredesverdrag met de Hongaren.

Spanje - Navarra - Hendrik IV

Hendrik IV van Frankrijk is koning van Navarra.

Nederlanden - Spaans regime

11 mar: de liga van de hoge edelen eist van Filips II dat Granvelle opstapt. Ze weigeren zitting te nemen in de Raad van State, zolang de kardinaal er deel van uitmaakt. Willem van Oranje, Lamoraal van Egmont en Filips van Horne dienen hun ontslag in bij de Raad van State, omdat ze niet meer verder kunnen samenwerken met kardinaal Granvelle. Filips II aarzelt om hierop in te gaan, zeker als hij begrijpt dat ook de landvoogdes - Margaretha van Parma - voordeel zal halen uit dit vertrek.

Jodocus d'Hondt

Jodocus Hondius (d'Hondt) (°17 okt 1563 Wakken +17 feb 1612 Amsterdam), Vlaams cartograaf en graveur. Hij werkt in Londen en vestigt zich later in Amsterdam, waar hij atlassen uitgeeft. Na de dood van Mercator, zet hij diens werk en uitgaven voort.

Predikant en psalmberijmer Datheen vertaalt de Heidelbergse catechismus in het Nederlands.

Antwerpen - Hessenhuis

Bouw van het Hessenhuis in Antwerpen.

Denemarken - Zweden

Noordse Oorlog (tussen Denemarken en Zweden), met als gevolg de blokkade van de Sont. Tot 1570.

Heidelbergse catechismus

Ook wordt de Index samengesteld, een lijst van boeken die de Heilige Stoel verbiedt.

Spanje - Madrid - Escoriaal

Aanvang met de bouwwerken voor het Escoriaal, ten noordwesten van Madrid. De werken duren tot 1584, en worden uitgevoerd op last van Filips II. Het is een Augustijnenklooster met grote bibliotheek, en wordt de residentie met begraafplaats van de Spaanse koninklijke familie.

Nederlanden - Spaanse regime - Maximiliaan II

13 mar: kardinaal Antoine Perrenot Granvelle (°1517 +1586) wordt door Filips II van Spanje teruggeroepen, omdat zijn absolute macht als vorst in de Nederlanden door iedereen gehaat wordt.

Door het vertrek van Granvelle, krijgt de liga der edelen grote invloed in de Raad van State, en dus ook het bestuur van het land. Op 31 dec neemt Willem van Oranje opnieuw zijn zetel in de Raad in, en spreekt zich uit over godsdienstvrijheid. Dit lost echter de financiële moeilijkheden niet op. Daarom vraagt de liga nog meer inspraak in de regering.

Maximiliaan II regeert (tot 1576). Hij is een zoon van Ferdinand I.

Breughel de Jonge - Orlando di Lasso

In het zuiden wordt Pieter Bruegel de Jonge geboren (°1564 Brussel +1638 Antwerpen). Hij wordt ook wel de “helse Bruegel” genoemd.

Orlando di Lasso (°±1532 Bergen +1594 München), Zuid-Nederlands componist, wordt aangestelde als kapelmeester van de Beierse hofkapel. Hij schrijft meer dan 2000 composities: missen, motetten, psalmen, madrigalen, canzones...

Duitsland - Hans Leo Hassler

Hans Leo Hassler (°1564 +1612), Duits componist van madrigalen, missen en motetten.

Engeland - Marlowe - Shakespear

Christopher Marlowe (°1564 +1593), Engels dichter en toneelschrijver. Hij schrijft o.a. "The tragical History of Dr. Faustus" en "Edward II". Hij heeft later een grote invloed op Shakespeare.

Geboorte van William Shakespeare (°23 apr 1564 Stratford-on-Avon +23 apr 1616 Stratford-on-Avon). Vader John was waarschijnlijk Rooms-Katholiek en analfabeet. Hij groeide van handschoenmaker en huidenkoper tot raadslid en burgemeester van Stratford-on-Avon. Moeder Mary Arden was de dochter van een grootgrondbezitter. William wordt later één van de belangrijkste Engelse gedichten- en toneelschrijvers. Van hem bekend zijn o.a. "Comedies, Histories and Tragedies", "Hamlet", "Othello", "MacBeth" en "Anthony and Cleopatra".

Italië - Galilei

Galileo Galilei (°15 feb 1564 Pisa +8 jan 1642 Arcetri), Italiaans wis-, natuur- en sterrenkundige. Hij legt mee de basis van de experimentele natuurkunde. Ook maakt hij de eerste sterrenkijker.

Concilie van Trente (slot)

26 jan: afkondiging van de pauselijke verordening als gevolg van het concilie van Trente, met de verplichting tot registratie van allerlei gebeurtenissen.

Nederlanden - Spaans regime

jan: graaf Lamoraal van Egmont reist naar Spanje, om persoonlijk Filips II op de hoogte te brengen van de verlangens van de edelen. De missie lijkt succesvol, en het lijkt of Egmont de koning heeft overgehaald om van de Raad van State een regeringsorgaan te maken en de geloofsplakkaten te verzachten.

11 jul: in de Nederlanden worden de besluiten van het concilie van Trente afgekondigd. Als gevolg hiervan kan in de Nederlanden de katholieke reformatie (= contrareformatie) van start gaan. In de gebieden waar deze reformatie succesvol was, is de bevolking uiteindelijk vooral katholiek gebleven.

jul - aug: in Spa overleggen de edelen en vertegenwoordigers van de calvinistische kerkeraden, en worden er plannen gesmeed over hoe men iets kan doen tegen de onderdrukking van de calvinisten. Aan dit overleg wordt o.a. deelgenomen door Lodewijk van Nassau, Jan en Filips van Marnix, de heer van Toulouse en de Doornikse rechtsgeleerde monseigneur Gilles Le Clercq.

17-20 okt: koning Filips II is echter bevreesd voor de groei van het calvinisme. Hij stuurt aan landvoogdes Margaretha van Parma de "brieven uit Segovia", waarin hij de hervorming van de regering afwijst. Hij drukt haar extra op het hart dat het belangrijk is om de ketterij te onderdrukken. In de Raad van State benoemt hij een vijand van Oranje, waardoor de rol van de edelen sterk wordt teruggeschroefd.

Compromis der Edelen

dec: in verband met het huwelijk van Alexander Farnese - de zoon van Margaretha van Parma - sluiten een twintigtal edelen in Brussel een verbond om de inquisitie te bestrijden "tot welzijn van het land en de koning". Dit compromis wordt door 400 edelen ondertekend in enkele maanden tijd.

Hendrik De Keyser - Pieter Breughel Sr.

Hendrik de Keyser (°1565 Utrecht +1621 Amsterdam), Nederlands bouwmeester en beeldhouwer. Hij maakt bijv. het praalgraf van Willem de Zwijger (Nieuwe Kerk in Delft).

Pieter Breughel de Oudere (°±1525 Breda? +1569 Brussel) schildert zes grote panelen met op elk 2 werken (in de serie over de 12 maanden). Later volgen "de Volkstelling van Betlehem", "de Kreupelen" en "de Parabel van de Blinden".

Catechismus

Lodewijk Makeblijde (°24 mar 1565 Poperinge +17 aug 1630 Delft), Vlaams dichter en jezuïet. Hij schrijft een "Catechismus" en geestelijke liederen.

Engeland - Henry Hudson

Henry Hudson (°±1565 +1611), Engels zeevaarder. Hij onderneemt 4 tochten om een noord-oostelijke of een noord-westelijke doorvaart te vinden voor de route naar China. Zo ontdekt hij de Hudsonrovier, de straat van Hudson en de Hudsonbaai.

Noord Amerika - Migratie

De eerste Europeanen migreren naar het zuiden van de huidige Verenigde Staten, en vestigen zich in Florida. Spanjaarden verjagen daar de Franse hugenoten, en stichten de stad Sainte Augustine, om op die manier hun vloot te beschermen.

Rusland - Opritsjnina

De gebieden van de Tsaar (Opritsjnina) en die van de Bojaren (Semsjtsjina) worden van mekaar gescheiden. Toch wordt de macht van de Bojaren aan banden gelegd, door reuze onteigeningen.

Portugal - Rio do Janeiro

1 mar: onder leiding van Estacio de Sá (ook: Mem de Sá) stichten de Portugezen de stad Rio do Janeiro in Brazilië.

Schotland - Mary Stuart

Koningin Mary Stuart (°1542 +1587) huwt met haar neef Darnley. Hij wordt later vermoord.

Spanje - Aardappelen

In Europa wordt rond deze tijd uit Zuid-Amerika de aardappel ingevoerd (in Spanje).

Nederlanden - Spaans regime

Verhoogde korenprijzen creëren ineens een revolutionair karakter. Een smeekbede wordt aan de landvoogdes overhandigd. Niet alle leden van de liga der edelen steunt echter dit verzoekschrift.

5 apr: Eedverbond der Edelen

Het smeekschrift - opgesteld door Jan van Marnix en Lodewijk van Nassau, wordt door 200 edelen ondertekend, als eerste door graaf Hendrik van Brederode (°dec 1531 Brussel +15 feb 1568). Hierin wordt de schorsing der plakkaten tegen de hervormden gevraagd. Margaretha stemt toe in een meer gematigde aanpak. Berlaymont spreekt smalend over "gueux" of "geuzen" of "bedelaars".

9 apr: op een feest in het Brusselse paleis van de heren van Culemborg wordt het begrip "geuzen" gekozen als naam voor de partij, dit op inititiatief van Hendrik van Brederode. Er wordt besloten dat vanaf nu de geuzen een bedelaarsnap aan een ketting rond de nek zullen dragen. Montigny en Bergen gaan naar Spanje, om het verzoekschrift aan koning Filips II te overhandigen. Maar geen van beiden keert terug. Bergen sterft een natuurlijke dood (1567) en Montigny wordt in gevangenschap gehouden en gewurgd teruggevonden (1570). Er worden meer en meer hagepreken gehouden, die door het volk worden geduld en zelfs beschermd.

12 jul: 12 vertegenwoordigers van "het compromis" bieden landvoogdes Margaretha van Parma een tweede verzoekschrift aan: de vraag voor volledige godsdienstvrijheid! Ook willen ze dat Oranje, Egmond en Hoorne de leiding van het land in hand mogen nemen.

10 aug: begin van de beeldenstorm in Steenvoorde. Hiermee willen de protestanten de rooms-katholieke kerken geschikt maken voor protestantse erediensten. Met als gevolg dat de rooms-katholieken terug gehoorzamen aan de landvoogdes Margaretha. Kerken en kloosters krijgen te maken met golven van vernietiging.

Engeland - Devereux

Robert-Devereux graaf van Essex (°1566 of 1567 +1601). Hij is een gunsteling van koningin Elizabeth van Engeland. Hij wordt in Londen onthoofd, na een tegenvallende strijd in Ierland en een poging tot opstand.

Italië - da Palestrina

Giovanni da Palestrina (°±1525 Palestrina +1594 Rome), Italiaans componist, wordt muziekleraar aan het seminarie in Rome. Hij is een vernieuwer voor de liturgische muziek, en componeert een groot aantal polyfone werken, waaronder meer dan 100 missen, motetten, hymnes, psalmen...

Osmaanse Rijk - Hongarije - Habsburgers

De Habsburgse Maximiliaan II houdt zich niet aan de gemaakte verdragen met de Osmanen.

5 sep: als gevolg trekt sultan Süleyman I de Grote / de Wetgever (°1494 Trabzon +1566 Szigetvar) opnieuw Hongarije binnen. Hij sneuvelt in de strijd bij de stad Szigetvar. De stad wordt verdedigd door de Hongaarse nationale held Zriny.

Nederlanden - Spaans regime

jan: Noircarmes neemt voor de regering het opstandige Doornik in. Andere steden in het zuiden volgen. Margaretha van Parma vraagt de edelen, ambtenaren en soldaten een nieuwe eed van trouw aan de koning te tekenen. Mansfeld, Egmond, Aarschot, Megen en Berlaymont leggen de eed af. Oranje, Hoorne, Hoogstraten en Brederode weigeren.

13 mar: Slag bij Oosterweel

Regeringstroepen vernietigen het calvinistische leger. Hun aanvoerder Jan van Marnix sneuvelt. Gouverneur Oranje van Antwerpen verbiedt dat er hulp wordt geboden.

24 mei: Margaretha van Parma is de situatie meester. Er wordt een streng plakkaat tegen de calvinisten opgehangen, waardoor Hoorne en Hoogstraten alsnog de nieuwe eed afleggen. Alle anderen vluchten naar het buitenland.

22 aug: intocht van don Fernando Alvarez de Toledo (°1507 +1582). Hertog Alva heeft volstrekt de militaire macht en kreeg van koning Filips II de opdracht om alle rebellen te straffen. Hij wordt de nieuwe landvoogd der Nederlanden (tot 1573). Hij vervangt bestuurster Margaretha van Parma als landvoogd.

23 aug: landvoogdes Margaretha stemt toe dat onder bepaalde voorwaarden calvinistische predikingen mogen. Hiervoor beloven de leden van het "compromis" om mee te helpen de orde te herstellen. De liga wordt opgeheven.

20 sep: Raad van Beroerten

Het volk noemt dit de Bloedraad. De raad kan vonnissen zonder te kijken naar bestaande privileges. Protestantse predikanten worden opgehangen en de Spanjaarden zijn overal in groten getale aanwezig. De raad telt 12 leden, en wordt door Alva zelf voorgezeten. Ongeveer 9000 mensen komen op de confiscatielijsten en meer dan 1100 doodvonnissen worden geveld. Tijdens de godsdiensttwisten (1567-1577) wordt de Abdij Ter Duinen vernield.

Met Oranje en Hoorne leidt Lamoraal graaf van Egmond (°1522 +1568) de oppositie tegen Granvelle. Egmont, Hoorne en Antonie van Straelen (burgemeester van Antwerpen) worden gearresteerd. Hij wordt door Alva samen met Hoorne gevangengezet in Gent.

3 okt: in Dendermonde komen Oranje, Egmont, Hoorne, Hoogstraten en Lodewijk van Nassau bijeen. De idee om tot gewapend verzet over te gaan, wordt niet gesteund.

dec: Margaretha neem ontslag, waardoor hertog Alva de nieuwe landvoogd wordt.

Marnix van St. Aldegonde (°1540 Brussel +15 dec 1598 Leiden), wijkt uit naar Duitsland (tot 1572), uit vrees voor hertog Alva.

Michiel Janszoon van Mierevelt (°1567 +1641), Nederlands schilder. Hij is vooral bekend voor zijn portretten van de eerste prinsen van Oranje.

Antwerpen

Tweede verruiming van de Antwerpse stadswallen onder toezicht van ingenieur en architect Gilbert Van Schoonbeke. Het bouwen van het Zuidkasteel (tot 1571) sluit deze uitbreidingswerken af.

Frankrijk - Van Sales

Franciscus van Sales (°1567 +1622), Frans kerkleraar. Hij wordt bisschop van Genève, en sticht met Johanna Francisca Frémiot de Chantal de visitandinnen. Ook ijvert hij voor de terugkeer van de calvinisten naar de katholieke kerk.

Schotland - Mary Stuart

Koningin Mary Stuart (°1542 +1587) huwt met Bothwell, mogelijk de moordenaar van haar vorige echtgenoot Darnley. Ze moet afstand doen van de troon en vlucht naar Engeland, waar ze gevangennomen wordt. Koning Jacob VI volgt zijn moeder Mary Stuart op, op de Schotse troon.

Nederlanden - Spaans Regime

Alva’s regime probeert de opstanden in de Nederlanden te onderdrukken (1568-1573).

14 feb: prins Filip Willem (zoon van Willem van Oranje) studeert in Leuven, en wordt door Alva met schending van de privileges der universiteit naar Spanje gebracht. Hiermee probeert Alva druk uit te oefenen op Willem van Oranje, die hij niet in handen krijgt. Willem van Oranje plant een volksopstand, en aanvallen op een aantal plaatsen tegelijkertijd.

apr: de aanval op de Spaanse legers in het centrum van het land mislukt: de heer van Villers wordt bij Daelhem verslagen.

23 mei: Lodewijk van Nassau (°1538 +1574) en Adolf van Nassau overwinnen de Spanjaarden

bij Heiligerlee (provincie Groningen). Het regeringsleger staat onder leiding van stadhouder Jan de Ligne.

5 jun: graaf Lamoraal van Egmont en graaf Hoorne worden onthoofd te Brussel, als gevolg van hun verzet tegen het absolutisme van Granvelle. Ze werden door Alva al in 1567 gevangengezet. Graaf Hoorne is Filips van Montmorency (°± 1518 Nevele +5 jun 1568 Brussel). Hij was stadhouder van Gelderland, vlootadmiraal en lid van de Raad van State.

21 jul: Alva verslaat het leger van Lodewijk van Nassau aan de Eems.

Tachtigjarige Oorlog

Begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), waarin de protestanten vechten voor de onafhankelijkheid.

Jan Bruegel

Jan Bruegel (°1568 Antwerpen +13 jan 1625 Antwerpen) wordt in het zuiden geboren; hij wordt ook wel de “fluwelen Bruegel” genoemd.

Japanse Keizerrijk

Leenheer of Daimyo Nobunaga is de leider van de Oda-clan. Hij verovert de keizerlijke hoofdstad Kyoto. Onder hem wordt begonnen aan de hereniging van Japan.

Osmaanse Rijk - Habsburgers - Vrede van Adrianopolis

Deze behandelt de jaarlijkse tribuutbetaling aan de Habsburgers.

Opstand van de Moriscos

In Granada. De niet uitgeweken islamitische Moren worden verslagen.

Nederlanden - Spaans regime

20 mar: hertog Alva stelt nieuwe belastingen in:

- de 100ste penning: dit is 1% van de waarde van alle roerend en onroerend goed - één maal te heffen

- de 20ste penning: dit is 5% te heffen op de verkoopprijs, bij de verkoop van een onroerend goed - één maal te heffen

- de 10de penning: dit is 10% van de verkoopprijs bij iedere verkoop van een roerend goed - één maal te heffen

Alleen de 100ste penning wordt geheven, en brengt ruim 3,5 miljoen gulden op.

Nederlanden - Mercator

Gerardus Mercator (Gerard de Kremer) (°5 mar 1512 Rupelmonde +2 dec 1594 Duisburg), cartograaf en wiskundige, geeft een wereldkaart voor zeevaarders uit. Hierbij wordt de mercatorprojectie toegepast.

Italië - Florence - de Medici - Marino

De republiek Florence wordt het groothertogdom Toscane.

Cosimo I de Medici (°11 jun 1519 Florence +11 apr 1574 Villa di Castello) wordt door bemiddeling van paus Pius V groothertog van Toscane.

Giambattista Marino (°1569 +1627), Italiaans barokdichter, met werk in verfijnde vormentaal.

Noord Amerika - Iroquois

Hiawatha, een indianenopperhoofd die voorstander is van broederlijkheid en vrede, bij een verbond van vijf Irokezenstammen. Longfellow maakt van hem een held in zijn boeken, die door Guido Gezelle vertaalde worden.

Peru - Spaans bestuur

Onderkoning Francisco Toledo y Figueroa vestigt het Spaans bestuur in Peru.

Nederlanden - Spaans regime

Alva vaardigt ordonnanties uit om strafrecht en strafprocesrecht overal in de Nederlanden gelijk te maken. Ook mengt hij zich in het zeeverzekeringswezen. Hij vaardigt een algemeen excuus uit, echter met uitzondering van een aantal belangrijke personen.

Caspar de Robles, een Spaans krijgsoverste, zorgt ervoor dat de dijken in Friesland hersteld worden. Later zal hij stadhouder van Friesland worden.

Nederlanden - Allerheiligenvloed

01 nov: in het noorden is er de Allerheiligenvloed: grote overstromingen op 1 november in Groningen, Friesland en Noord Holland, waarbij heel veel slachtoffers vallen. Gevolg van deze ramp is het verlorengaan van het Land van Saeftinge (Zeeuws Nederland).

Vlaanderen - Duquesnoy - Sonnius

Jeroen Duquesnoy de Oudere (°voor 1570 +±1642 Brussel), beeldhouwer. Hij maakt het originele "Manneke Pis". Zij zoon Frans (Il Fiammingo) overlijdt in 1642 in Livorno (Italie). Hij maakt het beeld van de Heilige Andreas voor de St. Pieterskerk in Rome.

13 mar: Franciscus Sonnius (Franciscus Van de Velde) wordt door de paus als bisschop van Antwerpen benoemd.

Pieter Jode (°±1570 +1634), familie van Vlaamse etsers, lid van de Sint Lucasgilde in Antwerpen. Hij maakt gravures waarbij hij zich laat inspireren door zijn tijdsgenoten bij de Vlaamse schilders.

Denemarken - Zweden

Denemarken erkent de Zweedse onafhankelijkheid, nadat de Drie-Kronen-Oorlog is afgelopen.

Japanse keizerrijk - Portugal

De Daimyo of leenheer van Nagasaki stelt de stad open voor handel met de Portugezen. Gevolg is dat de stad de belangrijkste haven wordt voor buitenlandse handel.

Rusland - Opritsjnina

Als gevolg van de Opritsjnina wordt de stad Nowgorod helemaal uitgeroeid!