Nederlanden

Hertog Maximiliaan Emanuel van Beieren (°1672) wordt Spaans landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden (tot 1711).

Engeland - Marlborough

John Churchill Marlborough (°1650 +1722), Engels veldheer, is opperbevelhebber van het Engels-Nederlandse leger in de Spaanse Erfopvolgingsoorlog.

Osmanen - Slag bij Slankamen

19 aug: grootvizier Mustafa Köprülü sneuvelt.

Ahmed II (°1642/1643 +1695 Adrianopolis) wordt sultan van het Osmaanse Rijk (tot 1695). Hij volgt zijn broer Suleyman II op, en blijkt één van de meest onbekwame leiders van de dynastie te zijn.

Nederlanden

26 mar: in het zuiden wordt Maximiliaan Emmanuel II landvoogd (tot 1701) in Brussel verwelkomd. Hij is tevens keurvorst van Beieren. Hij is gehuwd met Maria Antonia, een dochter van keizer Leopold I van Oostenrijk en Margaretha Theresia.

Slag bij Steenkerke

3 aug: maarschalk Luxembourg boekt een overwinning op Willem van Oranje (bevelhebber van het gealliëerde leger), waarmee de Fransen duidelijk een overmacht hebben.

Henri van Kerrebroeck verwerft het burggraafschap Gimbergen. Hij is raadsheer van Brabant, en krijgt de titel toegewezen van Karel II, een titel die ook erfbaar en overdraagbaar is. Dit wordt bevestigd in een akte van 13 apr 1694.

Slag bij kaap La Hague

29 mei: (ten westen van Cherbourg) de Fransen leiden een nederlaag tegen de verenigde Engelse - Staatse vloot (o.l.v. Russell en Almonde). Het gevaar van een Franse invasie in Engeland is daarmee afgewend.

Bloedbad van Glencoe

12-13 feb: de leden van de clan van de MacDonalds die geen trouw willen zweren aan koning Willem III (van Oranje) worden gedood. De haat tegen Engeland neemt nu alleen maar toe.

Azië - Gobi woestijn

Iders verkent de Gobi Woestijn.

Verenigde Provinciën

Van Weede van Dijckvelt begint in naam van Willem III vredesbesprekingen met de Fransen. Reden hiervoor is dat de kooplieden van de Republiek en de Tories in Engeland de oorlog beu worden, die hen belemmert in hun activiteiten. Leopold I protesteert heftig tegen deze besprekingen, waardoor de vredesonderhandelingen worden afgebroken.

Brazilië - Minas Gerais - Goud

In de streek van Minas Gerais in Brazilië (Portugese kolonie) wordt goud ontdekt in grote hoeveelheden.

Engeland - Bank of England

Oprichting van de Bank of England, de huidige centrale bank van Groot Brittannië. Het is een particuliere vennootschap die van de Britse staat het recht krijgt om bankbiljetten uit te geven.

Frankrijk - Voltaire

21 nov: Voltaire (°21 nov 1694 Paris +30 mei 1778 Paris), Frans schrijver. Pseudoniem voor François-Marie Arouet.

Zuidelijke Nederlanden

15 aug: in de loop van de Negenjarige Oorlog, bombardeert Maarschalk de Villeroy de stad Brussel. Villeroy is de opvolger van bevelhebber Luxembourg. Door deze bombardementen brandt een groot deel van de stad af, o.a. in de buurt van de Grote Markt.

1 sep: Menno van Coehoorn leidt de troepen van Willem III, en neemt dan de stad Namen in. Het Franse leger wordt aangevoerd door markies Van Bouflers, en geeft zich over.

De vredesonderhandelingen worden opnieuw gestart, o.a. om een oplossing te vinden voor de financiële en economische ontreddering van Frankrijk.

Verenigde Provinciën - Huydecoper

Balthazar Huydecoper (°1695 +1778 Amsterdam), Nederlands schrijver van treurspelen in Frans-klassieke trant.

Engeland

7 jan: koningin Mary Stuart, de vrouw van Willem III, overlijdt. Hierdoor verzwakt Willem zijn positie in Engeland.

Frankrijk - Denis Papin

Denis Papin (°22 aug 1647 Chitenay, Blois +±1712 Londen), Frans natuurkundige, bouwt een eerste eenvoudige stoommachine.

Indonesië - Java - Koffieplantages

Rond deze tijd wordt op Java begonnen met de aanleg van koffieplantages.

Osmaanse Rijk - Moestafa II

Sultan Moestafa II (°1664 Adrianopolis +1703 Constantinopel) volgt zijn oom Ahmed II op. Hij is een zoon van Mehmed IV, en wordt in 1703 gedwongen om af te treden door de janitsaren.

Zuidelijke Nederlanden

Graaf Jan van Brouchoven van Bergeyck, thesaurier-generaal van de zuidelijke Nederlanden, zoekt Willem III in Londen op. Hij dringt aan op het spoedig bereiken van vrede met Frankrijk. Hij stuurt een missie naar Spanje, die met onvervulbare beloftes wordt afgescheept.

Verenigde Provinciën - Aansprekersoproer

jan - feb: burgemeester Jacob Boreel kondigt aan dat begrafenissen alleen door de stad mogen verzorgd worden. Hierop reageren de Amsterdammers omdat er al ellende en werkloosheid genoeg is door de aanhoudende oorlog.

Jan Willem Friso wordt stadhouder van Friesland. Hij is een zoon van Hendrik Casimir II.

Polen - August

Keurvorst August van Polen, zoon van August van Polen de Sterke, regeert tot 1763. Hij wordt na de Poolse Erfopvolgingsoorlog van 1736 algemeen erkend.

Rusland - Osmaanse Rijk

Tsaar Peter I de Grote van Rusland (°9 jun 1672 Moskou +8 feb 1725 St. Petersburg) (tot 1725), verovert met zijn vloot de Osmaanse vesting van Azov aan de Zwarte Zee.

Vrede van Rijswijk

20 sep: betekent het einde van de 9-jarige oorlog. Spanje en de Duitse keizer moeten zich (tegen hun zin) schikken naar de afspraken met Frankrijk. Voor Spanje had het beter uitgekomen om te wachten met een vrede, tot na de dood van koning Karel II van Spanje.

1. Lodewijk XIV erkent Willem III als koning van Engeland. Hij moet Lotharingen en Palts afstaan.

2. de herenigingen in Frankrijk van 1680 tot 1684 worden erkend, met uitzondering van de hereniging van Luxemburg.

3. de Franse veroveringen op Spanje en de bezetting van Charleroi worden ongedaan gemaakt.

4. het handelstraktaat van 1678 wordt terug in voege gesteld.

5. de Republiek krijgt van Spanje het recht om in de belangrijkste grensvestigingen van de Zuidnederlandse grens, garnizoenen te legeren (eerste barrièretraktaat).

Chinese Rijk - Mongoolse Rijk

Legers van de Mantsjoe overwinnen de Chalka Mongolen.

Engeland - Hogarth

William Hogarth (°1697 +1764), Engels schilder van genrestukken, portretten en karikaturen.

Italië - Canaletto

Antonio Canaletto (°1697 +1768), schilder van vooral Venetiaanse stadsgezichten.

Noord Amerika - New York

New York wordt voorzien van straatverlichting.

Osmaanse Rijk

Sultan Moestafa II (°1664 Adrianopolis +1703 Constantinopel) lijdt een zware nederlaag tegen Eugenius van Savoye, bij de slag in de buurt van Zenta.

Rusland

Tsaar Peter de Grote bezoekt West Europa (tot 1698). Hij zal o.a. in Zaandam en Amsterdam een tijd op een scheepswerf werken, en een aantal maritieme technieken onderzoeken (sluizen op de kanalen...). In de zuidelijke Nederlanden bezoekt hij Spa en Brussel.

Zweden - Karel XII

Koning Karel XII van Zweden regeert (tot 1718).

Eerste Delingstraktaat

11 okt: in Den Haag over de erfenis van de Spaanse bezittingen naar Engeland, de Republiek en Frankrijk.

- Lodewijk XIV maakt voor de Bourbons aanspraak op de troonsopvolging in Spanje, van koning Karel II. De zeemogendheden beloofden in 1689 in het geheim de hele erfenis aan keizer Leopold van Oostenrijk. Als universeel erfgenaam wordt Jozef Ferdinand aangeduid; hij is de 6-jarige zoon van Maximiliaan Emmanuel II, keurvorst van Beieren en landvoogd van de zuidelijke Nederlanden.

- De tweede zoon van keizer Leopold van Oostenrijk, aartshertog Karel, krijgt Milaan toegewegen.

- De Franse dauphin krijgt Napels-Sicilië toegewezen.

Leopold van Oostenrijk en koning Karel II van Spanje wijzen het Eerste Delingtraktaat af. Een eerste octrooi voor een Oostindische Compagnie wordt verleend, maar de maatschappij kan nog niet reëel worden opgericht.

Italië - Metastasio

Pietro Trapassi Metastasio (°1698 +1782), Italiaans schrijver van oratoria, cantates, melodrama's,... Onder andere Mozart en Händel maken gebruik van zijn libretto.

Schotland - MacLaurin

Colin MacLaurin (°1698 +1746), Schots wiskundige. Hij is een vriend van Newton en schrijft een handboek over de infenitisimaalrekening (uitgevonden door Leibniz).

Kenia - Portugal

Arabische Omani verdrijven de Portugezen uit Kenia en stichten de staat Zanzibar (Oost-Afrika).

Nederlanden - Oostenrijkers

Jozef Ferdinand van Oostenrijk overlijdt op 7-jarige leeftijd.

1 apr: meerdere edicten verbieden de invoer van buitenlands laken en de uitvoer van Belgische wol. Dit maakt het voor de zuidelijke Nederlanden moeilijker om deel te nemen in het heersende mercantilisme. In Brussel breken onlusten uit, als de ambachtsgilden oude en vergeten privileges ontdekken en opnieuw laten drukken.

17 dec: Brussel wordt bezet door 11 Beierse bataljons, en de Brusselse opstand wordt met harde hand neergeslagen.

Vrede van Karlowitz

26 jan: einde van de oorlog tussen Turkije en het verbond Oostenrijk - Polen - Venetië. De Osmaanse Turken verliezen hierbij grote delen van Hongarije (aan Oostenrijk).

Denemarken - Freerik IV

Koning Frederik IV van Denemarken regeert (tot 1730). Koning Frederik IV van Denemarken neemt later deel aan de Noordse Oorlog.

Noord-Amerika - Louisiana

Pierre Le Moyne d'Iberville en Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville stichten in Louisiana aan de Golf van Mexico een nederzetting. Le Moyne de Bienville zal in 1701 gouverneur worden van het gebied.

Tweede Delingstraktaat

mar: de hele Spaanse erfenis moet naar Karel van Oostenrijk gaan, de broer van de keizer.

- De Franse dauphin krijgt Napels-Sicilië en Lotharingen.

- De hertog van Lotharingen wordt schadeloos gesteld met Milaan.

- Lodewijk XIV is echter voorstander van de aanstelling van Maximiliaan Emmanuel van Beieren als soeverein van de zuidelijke Nederlanden.

Duitsland - Gottsched

Johann Christoph Gottsched (°1700 +1766), Duits schrijver, legt de principes van de "Aufklärung" vast: de dichtkunst in zijn zuiverste vorm, zowel naar inhoud als naar gezond verstand.

Spanje - Filips V

1 nov: koning Karel II van Spanje overlijdt. Per testament wees hij korte tijd daarvoor Filips van Anjou ( 17-jarige kleinzoon van Lodewijk XIV) als troonopvolger aan. Karel II sterft op 1 november. Koning Filips V komt dus op de troon (huis van Bourbon) (tot 1746). Hij doet echter geen afstand van zijn aanspraak op de Franse troon, en verleent Frankrijk grote economische voordelen. Na de Spaanse Erfopvolgingsoorlog wordt hij algemeen erkend.

Vaticaan - Paus Clemens

Paus Clemens (tot 1721) (Francesco Albani). Hij veroordeelt het Jansenisme.

Noordse Oorlog

Tegen koning Karel XII van Zweden (°17 jun 1682 Stockholm +11 dec 1718 Fredrikshald) beginnen Denemarken, Rusland en Polen de Noordse Oorlog. Dit feit bezorgt de koning de bijnaam "Noordse Alexander". In de slag bij Narva (Estland) brengen de Zweden aan de Russische legers zware schade toe.