Gelre - Bourgondië

Gelre wordt opnieuw door Maximiliaan van Oostenrijk en de Bourgondiërs onderworpen. Begin van de oorlog van de Hoeken in Utrecht, tegen de Kabeljauwen, bisschop David van Bourgondië en Maximiliaan van Habsburg (tot 1483).

Vlaanderen - Jan Gossaert

Jan Gossaert / Jan van Mabuse (°± 1481 Maubeuge +13 okt 1532), Zuidnederlands schilder. Bij hem vind je vooral mythologische en godsdienstige onderwerpen.

Italië - Botticelli

Sandro Botticelli (eigenlijk: Alessandro di Mariano Filipepi) (°±1445 Florence +17 mei 1510 Florence) schildert in Rome in de Sixtijnse kapel een aantal fresco's (tot 1482).

Portugal - Jan II

Koning Jan II van Portugal de Volmaakte (tot 1495). Tijdens zijn regering wordt in 1482 de monding van de Congostroom ontdekt, en vaart Diaz in 1488 rond Kaap de Goede Hoop.

Spanje - Inquisitie

Ferdinand V van Spanje is een voorstander van de Inquisitie en stelt die terug in voege.

Zwitserland - Solothurn

Solothurn (SO) sluit aan bij het Zwitsers eedgenootschap (Confederatio Helvetica - CH).

Nederlanden

27 mar: Maria van Bourgondië overlijdt op 25-jarige leeftijd, ten gevolge van een val van haar paard tijdens een valkenjacht in het bos van Wijnendale bij Brugge. Haar 3-jarig zoontje Filips de Schone behoort haar op te volgen, maar haar echtgenoot Maximiliaan wordt regent tot de zoon 16 wordt (1493). Dit betekent het begin van het Oostenrijkse huis. Later geeft hij de Lage Landen aan zijn zoon Filips de Schone, die op zijn beurt huwt met Joanna van Castilië (de dochter van Spanje).

16 jul: Jan van Schaffelaar, beroepssoldaat, springt van de toren van Barneveld om dat de Hoeken zijn medesoldaten geen lijfbehoud wil schenken.

Vrede van Atrecht

dec: de Staten Generaal erkennen het regentschap van Maximiliaan, doch met de nodige reserves. Ze dwingen hem tot de Vrede van Atrecht met Frankrijk:

1. Margaretha (2 jaar oude dochter van Maria en Maximiliaan) moet huwen met Karel VIII, de Franse dauphin

2. Margaretha krijgt Franche-Comté, Bourgondië, Mâcon, Auxerre, Salins en Artois als bruidsschat.

3. Lodewijk XI moet zijn steun aan de vijanden van Maximiliaan staken.

De kern van het Stadhuis van Gent op de Botermarkt wordt gebouwd (tot 1484).

Portugal - Congostroom

Cam ontdekt de monding van de Congostroom.

Zwitserland - Fribourg

Fribourg (FR) sluit aan bij het Zwitsers eedgenootschap (Confederatio Helvetica - CH).

Habsburgers

sep: Maximiliaan van Habsburg grijpt het overlijden van de Franse koning aan, om de oorlog met Frankrijk opnieuw leven in te blazen!

Vlaanderen is het hier niet mee eens, en stuurt zelf een gezant naar de nieuwe Franse koning Karel VIII. Deze gezant wordt door Maximiliaan gevangen genomen, wat de aanleiding is voor een opstand van de Vlamingen tegen Maximiliaan (tot 1485). De opstand wordt geleid door de Gentenaar Jan Van Coppenhole, maar de Vlamingen zijn niet opgewassen tegen de Duitse huursoldaten van Maximiliaan. De andere Vlaamse gemeenschappen zijn het niet eens met Van Coppenhole, en de gewesten raken in onderlinge verdeeldheid.

In Vlaanderen wordt een regentschapsraad opgericht voor Filips de Schone, om de macht van Maximiliaan van Habsburg nog meer in te perken en te controlleren.

Utrecht capituleert voor het leger van Maximiliaan van Habsburg.

Duitsland - Luther

Maarten Luther (°1483 +1546), Duits grondlegger van het protestantisme.

Engeland - Edward V - Richard III

Koning Edward V (°1450 Westminster +1483 Londen) regeert. Hij is 12 jaar, en een zoon van Edward IV. Hij wordt op jeugdige leeftijd in de Tower-gevangenis vermoord op bevel van Richard III. Kort daarna regeert Koning Richard III van Engeland (°1452 Fotheringhay +1485 Bosworth) (tot 1485). Hij is een broer van koning Edward IV.

Frankrijk - Karel VIII

sep: koning Lodewijk XI sterft. Koning Karel VIII (°1470 Amboise +1498 Amboise) regeert (tot 1498). Hij is een zoon van Lodewijk XI. Als erfgenaam van Anjou maakt hij aanspraak op het koninkrijk Napels. Ook heeft hij de intentie om het Byzantijnse Rijk te vernieuwen.

Italië - da Vinci - Rafael

Leonardo da Vinci (°1452 Vinci, Toscane +1519 Amboise) trekt naar Milaan, waar hij tot 1499 verblijft aan het hof van hertog Ludovico Sforza. Het is in deze periode dat hij in zijn schilderwerken de technieken van "chiaroscuro" en "sfumato" ontwikkelt. Hij beschrijft de technieken van zijn werken in een aantal notities.

Rafael (Sanzio of Santi) (°6 apr 1483 Urbino +6 apr 1520 Rome), Italiaans schilder, tekenaar en architect. Vooral bekend van zijn schilderijen met madonna's als motief.

Spanje - Torquemada

Groot-Inquisiteur Torquemada (tot 1498) vormt Spanje om tot een land van fanatieke vroomheid. Arbeid op het land en ambachtelijk werk wordt voor de Christenen veracht.

Nederlanden - Filips I

Filips I van Spanje regeert de Nederlanden onder regentschap van zijn vader (tot 1494).

Duitsland - von Dalberg

Kanselier Johann von Dalberg van de Palts, tevens vorst-bisschop van Mainz, stelt Rudolf Agricola (°1444 Baflo +1485 Heidelberg) aan als secretaris. Rudolf wordt ook hoogleraar in Heidelberg. Hij sterft kort na een trip met de bisschop naar Rome.

Paus Innocentius VIII

Paus Innocentius VIII (tot 1492).

Habsburgers

Vlaanderen moet zich opnieuw onderwerpen aan Maximiliaan en Filips de Schone. Deze laatste wordt nu algemeen als regent erkend.

Nederlanden - Elckerlyc

"Elckerlyc", Nederlandse moraliteit van rond deze periode. Het is een belangrijk middeleeuws drama over de mens die met de dood geconfronteerd wordt. Het werk wordt toegeschreven aan Petrus van Diest (Petrus Dorlant) en is verspreid over heel West Europa.

Bohemen

Door het vergelijk tussen de katholieken en de Utraquisten, komt men tot de vrede van Kuttenberg. Gevolg is dat zowel de kroon, de kerk en de macht van de Duitsers in Bohemen afneemt. De adel verrijkt zich aan de "gerecupereerde" bezittingen. Toch zijn ze niet in staat om een nationale eenheid tot stand te brengen.

Engeland - Catharina

Catharina van Aragon (°1485 + 1536), koningin van Engeland, dochter van Ferdinand II van Aragon en Isabella van Castilië.Ze huwt in 1509 met Hendrik VIII van Engeland. Het huwelijk wordt in 1534 ontbonden.

22 aug: de overwinning in de slag om Bosworth van koning Hendrik VII (°1457 Pembroke +1509 Richmond) leidt de Tudor periode in. Hiermee ontneemt hij Richard III (°1452 Fotheringhay +1485 Bosworth) de kroon als die sneuvelt, en regeert (tot 1509).

Hendrik VII van Engeland is een achterkleinzoon van Hendrik IV. Hiermee komen de Tudors aan de macht (tot 1603). De familie Tudor is een oud Welsh geslacht.

Hongarije - Oostenrijk

Hongaren veroveren Wenen en bezetten Neder-Oostenrijk, Karinthië en Steiermark. Koning Matthias I Corvinus verplaatst zijn residentie naar het paleis in Wenen.

Italië - Botticelli

Sandro Botticelli (eigenlijk: Alessandro di Mariano Filipepi) (°±1445 Florence +17 mei 1510 Florence) schildert rond deze tijd de "Geboorte van Venus". Het werk bevindt zich nu in de Galleria degli Uffizi in Florence.

Spanje - Ferdinando - Cortez

Ferdinando Cortez (°1485 +1547), Spaans veroveraar.

Habsburgers - Frankrijk

Maximiliaan trekt - na plannen gemaakt te hebben met zijn vader Frederik III - met zijn legers opnieuw Frankrijk binnen, om gebieden in te lijven.

Maximiliaan dingt naar de hand van Anne van Bretagne, de erfdochter van een Frans hertog.

9 apr: Maximiliaan wordt in de kathedraal van Aken (Duitsland) tot Rooms-Koning gekozen en gekroond. Hij zal naar de Nederlanden terugkeren met zijn vader Frederik III, die door de Hongaren uit Wenen verdreven werd.

Vlaanderen - Petrus Egidius

Petrus Egidius (of Pieter Gillis) (°jul 1486 +nov 1533 Antwerpen), Vlaams humanist. Bevriend met Erasmus, Thomas Morus, Dürer en Matsijs. Hij geeft "Utopia" van Thomas Morus uit, alsook de brieven van Erasmus.

Duitsland - Albrecht Dürer

Albrecht Dürer (°1471 Nürenberg +1528 Nürenberg), zet zijn opleiding voort in het atelier van Michael Wolgemut in Nürenberg.

Italië - Giovanni della Mirandola

Giovanni Pico della Mirandola (°1463 Mirandola +1494 Florence), een italiaans filosoof en humanist, wil in Rome 900 humanistische stellingen verdedigen, die hij in zijn "Oratio de dignitate hominis" beschreven had. De paus vindt een aantal van de stellingen on-orthodox en betwijfelbaar, en veroordeelt hem. Pico della Mirandola vlucht naar Frankrijk, waar hij op pauselijk bevel gevangen genomen wordt. Hij wordt vrijgelaten en vestigt zich in Florence, waar hij in contact komt met de Plato Academie. In 1493 treedt hij toe tot de orde van de dominicanen.

Holland - Desiderius Erasmus

Desiderius Erasmus (°27 okt 1469 Rotterdam +12 jul 1536 Bazel CH) treedt op verzoek van zijn voogden in het klooster Steyn (Gouda). Hier leert hij Latijn.

Habsburgers - Slag bij Béthune

De legers van Maximiliaan leiden een nederlaag nabij Béthune. Hierbij valt de Gelderse troonpretendent, Karel van Egmond, in handen van de Fransen.

Vlaanderen

Vlaanderen is helemaal niet blij met de ambitieuze plannen van Maximiliaan, en het verzet steekt opnieuw de kop op. Dit gebeurt opnieuw onder leiding van Jan Van Coppenhole, die zelfs zijn eigen munten laat slaan: de Coppenollen.

Frankrijk - Engeland - Slag bij St.-Aubain-du-Cormier

Frankrijk krijgt de controle over Bretagne.

Italië - Titiaan

Rond deze tijd wordt Titiaan (Tiziano di Gregorio Vecellio) geboren (°1487/1490 Pieve di Cadore +27 aug 1576 Venetië). Hij wordt later schilder, tekenaar en ontwerper van houtsneden, en leeft in de buurt van Venetië.

Portugal - Bartolomeu Díaz

Bartolomeu Díaz vaart naar Kaap de Goede Hoop, en noemt het de Stormkaap.

Habsburgers - Vlaanderen - Artesië

2de Vlaamse opstand tegen Maximiliaan (tot 1492).

31 jan: Maximiliaan komt in allerijl naar Brugge, om de opstand te onderdrukken, maar wordt gevangen genomen door de leden van de opstandige ambachten.

12 mei: de Staten Generaal komen in Brugge bijeen en sluiten met Gent (dat heel Vlaanderen vertegenwoordigt) een "unie, alliantie en confederatie". Hier wordt bepaald om elk jaar samen te komen, en er wordt een einde gesteld aan Maximiliaans regentschap over Vlaanderen. Maximiliaan zweert zich neer te leggen bij deze unie, en wordt vrijgelaten. Hij moet echter zijn raadsman Filips van Kleef als gijzelaar achterlaten. Eenmaal vrij, herroept Maximiliaan zijn eed! Eigenaardig genoeg stelt Filips van Kleef zich aan het hoofd van de Vlaamse opstandelingen. Ook Willem van der Mark wordt algemeen kapitein in Vlaanderen. In Gent wordt het Rabot gebouwd, als herinnering van de overwinning van de Gentenaars op het leger van keizer Frederik III en zijn zoon Maximiliaan van Oostenrijk.

Artois komt hierdoor terug bij de Nederlandse gewesten.

Holland - Hoeken

Jonker Frans van Brederode leidt de legers van de Hoeken naar een overwinning, en ze maken zich meester van Rotterdam. Ze weten de stad een jaar te behouden. Dit is het begin van de Jonker Fransenoorlog.

Duitsland - Schwabische Bund - von Hutten

In Duitsland wordt de Schwabische Bund opgericht, om de landvrede te handhaven.

Ulrich von Hutten (°1488 +1523), Duits humanist. Hij geeft Latijnse tijdschriften uit, die zich kanten tegen de katholieken, en schrijft liederen in de eigen volkstaal.

Portugal - Afrika - Díaz

Bartholomeu Díaz (°±1450 +1500) vaart nu rond Kaap de Goede Hoop, op zijn zoektocht naar een zeeweg om Indië te bereiken.

Habsburgers

feb: Maximiliaan trekt met zijn legers naar het Duitse Rijk om de Hongaarse soldaten te gaan bestrijden. Hij laat Albrecht van Saksen over als landvoogd in Vlaanderen. In afwezigheid van Maximiliaan, zal stadhouder Albrecht van Saksen toezien op de onderdrukking van de Vlamingen, die zich nog steeds niet met Maximiliaan kunnen verzoenen.

22 jul: Maximiliaan sluit met Frankrijk wapenstilstand. Verdrag van Montil-lez-Tours: hij ziet af van zijn plannen om Bretagne in te palmen, op voorwaarde dat koning Karel VIII van Frankrijk de Vlamingen niet meer steunt. Als gevolg legt Vlaanderen zich neer bij het gezag van Maximiliaan, met uitzondering van de steden Brugge en Gent.

Holland - Lucas van Leyden

Lucas Van Leyden (°±1489 +1533), Nederlands renaissanceschilder. In 1521 verhuist hij naar Antwerpen, en ontmoet daar Dürer. Zijn werken gaan over historische en bijbelse taferelen ("Het Laatste Oordeel").

Engeland - Thomas Cranmer

Thomas Cranmer (°1489 +1556), hervormer, aartsbisschop van Canterbury. Hij speelt een belangrijke rol bij de echtscheiding van koning Hendrik VIII en de stichting van de Anglicaanse Kerk.

Italië - da Correggio

Antonio da Correggio (°1489 +1534), schilder, meester in het vastleggen van lichaamsbeweging en halfschaduw.

Holland - Brouwershavense Gat

jul: bij een zeeslag in het Brouwershavense Gat verslaagt de Hollandse stadhouder Jan III van Egmont de Hoeken. Zij worden geleid door jonker Frans van Brederode, die sneuvelt in de strijd.

Habsburgers -

Verdrag van Damme

29 nov: Brugge stopt met de opstand tegen Maximiliaan en onderwerpt zich aan zijn gezag.

Bohemen - Hongarije

Wladislaw II van Bohemen (zoon van koning Casimir IV van Polen) wordt koning van de Hongaren (tot 1516).

Duitsland - Adam Krafft

Adam Krafft (°±1460 Nürenberg +1509 Schwabach), Duits beeldhouwer die uitsluitend zandsteen bewerkt. Hij maakt de epitaaf van de familie Schreyer (st. Sebalduskerk, Nürenberg) en het 20 m hoge Sacramentshuis in de St. Lorenzkerk.

Frankrijk - François Rabelais

Rond deze tijd wordt François Rabelais geboren (°±1490 Chinon +1553 Parijs). Hij wordt later een beroemd Frans schrijver.

Indië - Delhi

Het sultanaat van Delhi brokkelt langzaamaan uiteen in 5 Dekkan sultanaten (tot 1527).

Nanak (°1469 +1539), goeroe, sticht in het noordwesten van India in Punjab, de Sikh-religie. Zijn doel is het hindoeïsme te verzoenen met de Islam.

Oostenrijk - Hongarije

De Habsburgers ontzetten Wenen en verjagen de Hongaren. Ze verwerven Tirol.