Romeinse Rijk - Brittannië

De Romeinen veroveren het eiland Mona of Anglesey (westkust Brittannië) en vermoorden er alle druïden. Uiteindelijk kan Gaius Suetonius Paulinus de opstanden van de Britten verslaan.  Koningin Boudicca van de Iceni pleegt zelfmoord na haar verlies tegen de Romeinen.

De oude stad Londinium wordt met de grond gelijkgemaakt, en heringericht naar Romeins model.

Romeinse Rijk - Caesarenwaanzin

In Rome worden Brittannicus (stiefbroer van Suetonius Paullinus), Agrippina, Octavia (vrouw van Suetonius Paullinus) en Burrus (prefect van de pretorianen) vermoord. Bovenstaande doet de regering van keizer Nero ontaarden tot zuivere willekeur, ook de Caesarenwaanzin genoemd.

Judea

Lucceius Albinus (+69) wordt procurator van Judea.

Simeon (+107) wordt bisschop van Jeruzalem.

Ananus ben Ananaus wordt de nieuwe hogepriester van de Joodse tempel in Jeruzalem. Al drie maanden later wordt hij opgevolgd door Jezus ben Damneüs (tot 63).

Romeinen - Apostel Paulus

Keizer Nero (°Antium 15 december 37 +Rome 9 juni 68) treedt voor de 2de keer in het huwelijk, dit keer met Poppaea Sabina (ex-vrouw van Marcus Salvius Otho).

Vermoedelijk begin van het martelaarschap van de heilige Paulus (°Tarsus ±3 +Rome 64), ingeleid door keizer Nero.

Lucius Annaeus Seneca (°Córdoba 1 vC +Rome 65) moet zich uit de politiek terugtrekken.

Armenië - Vrede van Rhandeia

Koning Tiridates komt opnieuw op de Armeense troon.

Romeinse Rijk

21 jan: geboorte van Claudia (°Rome 21 jan 63 +Rome mei 63), de dochter van keizer Nero. Ze sterft in mei.

Pompeii en Herculaneum worden vernield door een zware aardbeving.

Judea - Paulus

Paulus (°Tarsus ±3 +Rome 64) wordt onthoofd bij de weg naar Ostia. Petrus (°Galilea +Rome 64) wordt gekruisigd op de Vaticanusberg. Vanaf nu begint de uitbreiding van het Christendom over het hele westerse gebied, en langs de noordkusten van Afrika.

Gessius Florus wordt procurator van Judea (tot 66).

Romeinse Rijk - Rome brandt

18-19 jul: meer dan de helft van de stad Rome wordt door brand verwoest. Keizer Nero (°Antium 15 december 37 +bij Rome 9 juni 68) (regeert van 54 tot 68) wordt ervan verdacht de brand te hebben aangestoken of de brand beraamd te hebben, omdat hij op het vrijgekomen terrein een paleis bouwt: het "Domus Aurea" (of het gouden huis).

Hij weet de verdenkingen echter op de Christenen af te wimpelen. Om die reden laat hij hen vervolgen. Keizer Nero legt voor het eerst beperkingen op aan de Christenen.

China - Boeddhisme

Eerste tekenen van Boeddhisme in China.

Romeinse Rijk

Samenzweringen tegen keizer Nero, onder andere door Gaius Calpurnius Piso (+19 april 65). Lucius Annaeus Seneca (°Córdoba ±1 vC +bij Rome 65 nC)  en zijn neef Marcus Annaeus Lucanus (Córdoba 3 november 39 +Rome 30 april 65) worden als medeplichtigen tot zelfmoord gedwongen.

Poppaea Sabina overlijdt. Ze is de ex-vrouw van Marcus Flavius Otho (°Ferentinum 28 april 32 +Brixellum 17 april 69) en tweede vrouw van keizer Nero (°Antium 15 december 37 +Rome 9 juni 68).

Ceylon

Koning Vasabha van Ceylon.

Egypte - Alexandrië

Tiberius Julius Alexander wordt prefect van Alexandrië en Egypte.

Griekenland - Korinthe

Keizer Nero (°Antium 15 december 37 +Rome 9 juni 68) doet de eerste spadesteek voor de graafwerken van het kanaal van Korinthe. De werken aan het kanaal worden pas in 1893 beëindigd.

Judea - Romeinse Rijk

Opstand (eerste) van de Joden (tot 70 nC), omdat de Romeinen de keizercultus willen invoeren. De Romeinen leveren strijd (tot 70 nC) en verwoesten Jeruzalem.

Romeinse Rijk

Gaius Petronius Arbiter (Romeins schrijver) wordt ter dood veroordeeld. Hij pleegt vóór zijn executie zelfmoord.

Chinese Rijk - Boeddhisme

Keizer Ming Ti van China, laat boeddhistische monniken uit India komen, met de bedoeling hen de heilige geschriften van het boeddhisme in het Chinees te laten vertalen.

Christendom

Tweede paus: Linus (+76) volgt Paulus op (tot 76).

Judea - Romeinse Rijk

Vespasianus (°Falacrina 17 november 9 +Aquae Cutiliae 23 juni 79) valt Judea binnen, en herovert Galilea.

Romeinse Rijk - Griekenland - Nero

Keizer Nero (°Antium 15 december 37 +bij Rome 9 juni 68) maakt een toer door Griekenland (tot 68).

Hij geeft de opdracht om een kanaal aan te leggen door de engte van Korinthe. Dit gebeurt echter pas in de 19de eeuw.

Gnaius Domitius Corbulo (°±8 +67) - Romeins bevelhebber - pleegt zelfmoord in Cenchreae, dit op last van keizer Nero.

Apostel Paulus wordt onthoofd in Rome.

Apostel Petrus wordt gekruisigd.

Batavieren - Romeinse Rijk - Vitelius - Germanen

Aulus Vitellius Germanicus (°24 september 15 +Rome 22 december 69) is aanvoerder van de legioenen van het Nedergermaanse leger. Hij wordt in Keulen tot keizer uitgeroepen en trekt met zijn troepen naar Rome, gesteund door de Bataven. Gevolg is dat het Romeinse gezag in onze gewesten flink verzwakt.

Gallië

De Galliërs komen in opstand tegen keizer Nero.

Romeinse Rijk - Iberisch schiereiland - Galba

Servius Sulpicius Galba (°Tarracina 24 december 3 vC +Rome 15 januari 69) - die in Spanje verblijft - keert zich tegen keizer Nero. In Cartagena spreekt hij zich als stadhouder van Hispania Tarraconensis uit als "legatus van het Romeinse volk en de Senaat" tegen keizer Nero. Ook in Afrika breken opstanden tegen Nero uit.

Romeinse Rijk - Nero - Galba

9 jun: keizer Nero (°Antium 15 december 37 +bij Rome 9 juni 68) pleegt zelfmoord, en beëindigt daarmee de heerschappij van de Julisch-Claudische dynastie.

Servius Sulpicius Galba (°Terracina 3 vC +Rome 69) wordt uitgeroepen tot keizer. Echter niet voor lang...

Batavieren - Romeinse Rijk

De Bataaf Gaius Julius Civilis (°25) brengt de Romeinen een nederlaag toe, nadat de achtergebleven soldaten een grote minderheid worden. Civilis heeft jarenlang als aanvoerder van de Bataafse hulptroepen in het Romeinse leger gediend. Het centrale Romeinse kamp Castra Vetera kan hij echter niet overwinnen.

Germanen

1 jan: de legioenen in Mogontiacum (later: Mainz) weigeren om de eed van trouw aan keizer Servius Suplicius Galba af te leggen.

3 jan: de soldaten van het legioen in Colonia Claudia Agrippinensium (later: Keulen) roepen Aulus Vitellius Germanicus uit tot hun keizer.

aug: de Romeinse troepen worden grotendeels naar Italië terug geroepen. Dit leidt tot de opstand van de Batavieren (zie hierboven).

okt: als gouverneur Marcus Hordeonius Flaccus zijn voorkeur te kennen geeft voor keizer Vespasianus, rebelleren een groot deel van zijn troepen en verklaren dat Vitellius hun keizer is.

Gallië

okt: onder leiding van Claudius Civilis scheidt Gallia zich af - zijn legers bezetten Castra Vetera (later: Xanten)

Garamanten (Libië)

Romeinse legers verslaan de strijdkrachten van de Garamanten, maar slagen er niet in om het hele rijk te veroveren en in te lijven.

Judea

Procurator Lucceius Albinus van Judea wordt in opdracht van keizer Aulus Vitellius Germanicus vermoord.

Romeinse Rijk  - Galba - Vespasianus

In een burgeroorlog in Rome strijden Galba, Otho, Vitellius en Vespasianus onder mekaar om keizer te worden. Dit betekent het begin van het Vierkeizersjaar:

* Servius Sulpicius Galba (° Tarracina 24 december 3 vC +Rome 15 januari 69) regeert van 8 juni 68 tot 15 januari 69

* Aulus Vitellius Germanicus (°24 september 15 +Rome 22 december 69) regeert van 2 januari 68 tot 20 december 69. Hij wordt gesteund door de westelijke provincies van het Romeinse Rijk.

* Marcus Salvius Otho (°Ferentinum 28 april 32 +Brixellum 17 april 69) regeert van ±15 januari 69 tot 16 april 69. Hij krijgt de steun van de oostelijke provincies van het Romeinse Rijk.

* Titus Flavius Vespasianus (°Falacrina 17 november 9 +Aquae Cutiliae 23 juni 79) regeert van einde 69 tot en met 79

15 jan: Marcus Salvius Otho vermoordt met hulp van leden van de Praetoriaanse wacht keizer Servius Sulpicius Galba (° Tarracina 24 december 3 vC +Rome 15 januari 69) . Daarna roept Titus Flavius Vespasianus zichzelf uit tot keizer (tot 79). Hiermee komen de Flaviërs aan de macht (tot 96).

14 apr - eerste slag bij Bedriacum: in de buurt van Cremona overwinnen de legers van Vitellius, aangevoerd door Valens.

16 apr: keizer Marcus Salvius Otho pleegt zelfmoord.

19 apr: Aulus Vitellius Germanicus wordt door de senaat als keizer uitgeroepen. Zich gesteund ziende neemt hij wraak op de Pretoriaanse wacht.

1 aug: de troepen in Alxandrië roepen Titus Flavius Vespasianus uit tot hun keizer.

24 okt - tweede slag bij Bedriacum: de legers van keizer Titus Flavius Vespasianus verslagen de troepen van Aulus Vitellius Germanicus.

20 dec: keizer Aulus Vitellius Germanicus wordt gevangengenomen en kort daarna gedood. Hierdoor wordt Titus Flavius Vespasianus keizer van het Romeinse Rijk.

Batavieren - Gallië - Germanen - Romeinse Rijk - Classicus

De Galliërs komen onder leiding van Classicus en Tutor in opstand tegen de Romeinen. Deze keer vallen alle vestigingen aan de Rijn in hun handen. De Romeinse soldaten leveren weinig tegenstrijd, omdat ze gedemotiveerd zijn.

De Germanen en de Galliërs krijgen onderlinge onenigheid. Als daarbij een groot Romeins leger, onder aanvoering van Quintus Petillius Cerialis Caesius Rufus (°±30), onze gewesten onder de voet loopt, is het voor hen niet moeilijk om Opper Germanië en Gallië opnieuw te onderwerpen.

Na de strijd bij Rigodolum, trekken de Bataven zich terug boven de Rijn, en komen niet meer in opstand tegen de Romeinen.

Oost Afrika

In het gebied van het huidige Mozambique (Maputo) gebruikt men nu keukengerei, zoals bij andere volkeren uit de vroege ijzertijd werden aangetroffen.

Griekenland

Heron van Alexandrië (°10 +70) overlijdt. Hij was een Grieks wetenschapper, en aan hem wordt de eerste stoommachine toegeschreven.

Romeinse Rijk - Judea - Herodes Agrippa - Flavius Josephus

Koning Herodes Agrippa II (°27 +92) strijdt aan de kant van de Romeinen bij de belegering van Jeruzalem. De stad wordt verwoest door Titus Flavius Vespasianus (°Falacrina 17 november 9 +Aquae Cutiliae 23 juni 79). Van de tweede tempel die in 517 vC werd voltooid blijft alleen de "Klaagmuur" over.

Flavius Josephus (°Jeruzalem 37 +Rome ±100), Joods historicus, is bij de belegering van Jeruzalem in het Romeinse leger.

Judea wordt nu een Romeinse provincie, en de joden ontvluchten het gebied. Een groot deel van hen vestigt zich in Nehardea in het Partische Mesopotamië.

Romeinse Rijk - Titusboog - Tarnquillus

In Rome wordt de Titusboog gebouwd, als ereteken voor de overwinning van Titus en de inname van Jeruzalem.

Gaius Suetonius Tranquillus (°Hippo Regius 69/70 +140), Romeins schrijver van biografieën, zoals "De viris illustribus".

Gallië - Germanen - Romeinse Rijk - Atuatuca Tungrorum

Het lijkt of er een periode van vrede ontstaat in Gallië. Vernielde dorpen en steden herrijzen en worden snel groter.

De stad Atuatuca Tungrorum (later: Tongeren) ontstaat in deze periode, en kent grote bloei.

De stad Colonia Ulpia Traiana wordt herbouwd. Deze stad lag in de buurt van het huidige Xanten, en was ooit de derde grootste stad ten noorden van de Alpen.

Brittannië - Slag bij Stanwick

De Romeinen verslaan de Briganten in de slag bij Stanwick (buurt van Londen).

Romeinse Rijk - Flavius - Marcus

Keizer Titus Flavius Vespasianus (°Falacrina 10 november 9 +Aquae Cutiliae 23 juni 79) maakt zijn zoon Titus Flavius Vespasianus (°30 december 39 +13 september 81) mederegent en praefectus praetorieo (of bevelhebber van de pretorianen).

Hij stuurt Petilius Cerialis als bevelhebber van het Romeinse leger naar Britannia.

Apostel Marcus schrijft rond deze tijd in Rome het eerste evangelie.

Judea

De Romeinen veroveren fort Machaerus (ten oosten van de Dode Zee) van de Zeloten.

Romeinse Rijk - Flavius - Colisseum

Onder Titus Flavius Vespasianus (°30 december 39 +13 september 81) begint men te bouwen aan het amphitheatrum Flavium, later beter bekend als het Colosseum. Het gebouw zal in 80 worden in gebruik genomen.

Ook worden de gebieden van Commagene en Armenia Minor bij het Romeinse Rijk geannexeerd.

China

Hoogtepunt van succes van de militaire Han. Ze hebben nu controle over de meeste van de westelijke staten, nadat ze Oost-Turkestan - het huidige Xinjiang) bezetten.

Judea

15 apr: de Romeinen nemen de stad Mas(s)ada ten westen van de Dode Zee in.

Germanen - Romeinse Rijk

De Romeinen onderwerpen het Neckargebied.

Brittannië

Het opperbevel over Britannia gaat over van Petilius Cerialis op Julius Frontinus.

Mesopotamië

Het laatste astronomisch kleitablet - opgesteld in spijkerschrift. Gevolg is dat het Akkadisch - een wetenschappelijke taal - verdwijnt.

Romeinse Rijk

Keizer Titus Flavius Vespasianus (°30 december 39 +13 september 81) verleent aan alle inwoners van de stad gelijke rechten.

Spanje / het Iberisch schiereiland wordt gedwongen het Romeinse burgerrecht te volgen.

Armenië

De Alanen - een Iraanse nomadenstam - vallen binnen in Armenië en Medië.

China

Algemene opstand in de vallei van de Tarim. Deze wordt echter makkelijk onderdrukt door de legers van de Han dynastie.

Romeinse Rijk - Hadrianus

24 jan: geboorte van Publius Aelius Traianus Hadrianus (°Sevilla 24 januari 76 +Baiae 10 juli 138). Hij wordt later keizer van Rome (117 - 138).

Paus Linus

Paus Linus overlijdt. Hij wordt opgevolgd door Anacletus I (+±92).

Germanen - Romeinse Rijk

De Romeinen trekken op tegen de volksgroepen ten oosten van Nijmegen, de Bructeren. Het volk wordt volledig onder de voet gelopen.

Brittannië

Romeinse legers trekken in Britannia verder naar het noorden, tot aan de Firth of Forth en de Firth of Clyde in Schotland.

Romeinse Rijk - Kelten

Keizer Titus Flavius Vespasianus (°Falacrina 17 november 9 +Aquae Cutiliae 23 juni 79) laat in Aurasio (later: Orange) het kadaster vastleggen op marmer.

Gaius Plinius Secundus de Oudere (°±Como 23 +Stabiae 25 augustus 79) schrijft het eerste deel van de Naturalis Historia. Dit wordt uiteindelijk een verzameling van 37 boeken, die beschouwd kunnen worden als een eerste encylopedie.

Brittannië - Wales

In Britannia wordt Gnaius Julius Agricola (°13 juli 40 +23 augustus 93) opperbevelhebber van de Romeinse troepen. Onder zijn leiding verovert een eenheid van het Romeinse leger het gebied van Wales en Anglesey. Ze onderwerpen de Ordovices.

China - Zhang Heng

Geboorte van Zhang Heng (°78 +139), Chinees astronoom, wiskundige en uitvinder. Hij vond een seismograaf uit die aardbevingen tot 500 km ver kon registreren.

Java

Op Java voert de Indische prins Aji Caka het Sanskriet en het Pallawa-schrift in.

Kushan

Koning Vima Kadphises van de Kushan en regent van nooordelijk Indië, stuurt een delegatie naar Rome met het voorstel om samen een verrassingsaanval uit te voeren op de Parthen.

Parthië - Perzische Rijk

Koning Pacorus II volgt Vologases I op (tot ±105).

Romeinse Rijk - Flavius Vespasianus - Titus Vespasianus - Pompei

23 jun: Titus Flavius Vespasianus (°Falacrina 17 november 9 +Aquae Cutiliae 23 juni 79) sterft.

24 jun: zijn zoon Titus Flavius Vespasianus (°30 december 39 +13 september 81) regeert als keizer (tot 81). Hij weet de goedkeuring van het volk voor zich te winnen.

24 aug: Pompei, Herculaneum en Stabiae worden door een uitbarsting van de Vesuvius onder een laag van 5 meter as bedolven. Meer dan 2.000 mensen komen bij dit natuurverschijnsel om. Gaius Plinius Saecilius Secundus de Jongere (°Como 61/62 +114) beschrijft de uitbarsting in een brief aan Tacitus.

Gaius Plinius Secundus de Oudere (°Como ±23 nC +nabij Stabiae 25 augustus 79) (Romeins natuuronderzoeker) sterft bij de uitbarsting van de Vesuvius. Hij schreef o.a. het eerste deel van de Naturalis Historia waarin naar de Germanen gerefereerd wordt.

Germania - Eifelaquaduct

Van uit het Eifelgebied wordt naar Colonia Claudia Agrippinensium (later: Keulen) wordt de Aquaeductus Arduennus of het Eifelaquaduct gebouwd. In zijn geheel wordt het bouwwerk 130 km lang.

Parthen - Perzische Rijk

Koning Vologases II overlijdt.

Romeinse Rijk - Colosseum

Inwijding van het amphitheatrum Flavium (Colosseum), gebouwd op initiatief van keizer Titus Flavius Vespasianus (°30 december 39 +13 september 81). Het gebouw is 57 m hoog, heeft een omtrek van 525 m en er zijn 80 ingangen. Er zijn ongeveer 50.000 zitplaatsen.

In Rome breekt een grote brand uit. Tal van monumenten worden door de brand verwoest: het Pantheon, de tempel van Jupiter Optimus Maximus.

Afrikaners mogen voor het eerst deelnemen aan de Romeinse Senaat.

Ephese

Timoteüs wordt bisschop van Ephese.