Victor Dumonlaan (Klein Willebroek)

KLWVDUMO_010

Dat is het bedrijf waar zowel mijn vader Fritz Verhelst (1903 - 1971) als mijn grootvader Henri Verhelst (1868 - 1922) hebben gewerkt.
Ook zijn broer Leon Verhelst (1906 - 1979) was daar werkzaam.

Mijn grootvader Henri was een selfmade man.
Hij werkte eerst als hulpje bij een ingenieur (mijnheer De Cock, ingenieur van bruggen en wegen in Tielt), die inzag dat Henri capaciteiten had, en hem aanmoedigde te studeren.
Henri werd eerst landmeter, en groeide door tot werfleider ("conducteur" noemde men dat toen) bij een bouwfirma.
Rond ± 1895 heeft hij zich opgewerkt, en wordt "conducteur" (werfleider) bij de bouwfirma Blaton, Declercq et Lapierre.
In 1902 wordt hij toezichter van werken.

Ambtshalve komt Henri regelmatig in contact met meneer Dumon, die in hem een bekwame conducteur ziet. Hij polst of Henri soms niet in zijn firma wil dienst nemen?
Henri toont zich geïnteresseerd, wat door de heer Dumon wordt aanvaard: "Komzo vlug mogelijk!"
Henri zegt: "Meneer Dumon, zoude gij het graag hebben dat één van hun conducteurs de chantier verlaat midden in een travaux?"
"Nee" was het antwoord.
"Awel ik ga dezen travaux afwerken, en dan kom ik naar u."

In 1905 verkaste Henri naar de firma Dumon. De familie Verhelst-Braet woonde in Tielt, doch verhuisde in 1907 naar Laken, dichter bij Brussel en het hoofdkantoor van Dumon.
In 1909 verhuisde de familie naar Willebroek, eerst in een huurhuis, en daarna in een nieuw gebouwd huis op de Dendermondsesteenweg (ik geloof nr. 38) in 1910.
Ongetwijfeld woonden ze in Willebroek in het kader van de werf van Dumon.
In dat jaar (1909) wordt Henri de conducteur van de bouw van de sluis van Willebroek. Het gezin verhuist einde augustus van dat jaar naar de gemeente, waar ook de constructiehuizen van Dumon & VanderVin gevestigd zijn.
Het eerste jaar woont het gezin in een huurhuis op de Mechelsesteenweg nr. 26 / 2.
Henri ontwerpt mee een nieuw huis dat één jaar later af is. De nieuwe woonst is gelegen aan de Dendermondsesteenweg nr. 34

In oktober 1912 doorkruist Henri in opdracht van Dumon & Vander Vin Europa: Genua via Basel, Geneve, Monte Carlo, Marseille en andere steden.
Vanuit die plaatsen stuurt hij postkaarten naar huis. Een nieuwe wereld gaat voor hem open.
Bij het aanschouwen van de Mont Saint Gothard is hij gefascineerd, en denkt hij terug aan hun huwelijksreis in de Ardennen in 1902.
Het woord “toerist” bestaat nog niet, het zijn “excursionisten”.

Mijn vader Fritz ging naar de humaniora, en het was de bedoeling om nadien te gaan studeren voor burgerlijk ingenieur bouwkunde, om dan samen met zijn vader Henri een eigen bouwbedrijf op te richten.
Op de avond van 15 mei 1922 lijkt alles - rekening houdend met de omstandigheden - redelijk normaal.
De volgende morgen blijkt Henri echter heengegaan...
Henri is amper 54, en had zijn 20-jarig huwelijksjubileum met de 4 jaar oudere Mathilde niet meer kunnen vieren.
Drie opgroeiende kinderen (18,16,15) zullen hun vader moeten missen. De droom die hij had, om met zijn zonen Leon en Fritz samen een bouwbedrijf op te richten, vervliegt!
Op 20 mei wordt hij te Willebroek begraven.
Monsieur Vander vin, hoofdingenieur van de firma houdt een lijkrede.
Een tweede, meer literair-poëtische ontboezeming wordt door monsieur Pickery ten berde gegeven. (Pickery is een notabele uit Willebroek, die echter ook bij Dumon tewerkgesteld was.).
  Grafrede van de heer Pickery bij het heengaan van Henri Verhelst (PDF)
In mei 1922 overleed Henri op 54-jarige leeftijd in Willebroek - zijn graf staat nog steed op het kerkhof - en daarmee kwam ook een einde aan de ambitie om een eigen bouwbedrijf op te richten.

Ik herinner me een verhaal van mijn vader Fritz over Victor Dumon.
Victor woonde en werkte als jonge gast in Blankenberge. Hij was in de negentiger jaren van de 19de eeuw redder aan de Belgische kust.
Op zekere dag kan hij de dochter van de rijke industrieel De Naeyer uit de zee halen, waarvoor papa De Naeyer hem vorstelijk beloont.
Hiermee heeft hij een startkapitaal, en samen met baas Gust richt hij een bouwfirma op Dumon.
Later komt ook een zekere Vander Vin de rangen en firmanaam vervoegen.

Mijn vader had juist zijn humaniora beëindig en mocht beginnen werken bij Dumon.
Eerst als bediende op het kantoor (ondermeer telefonist), maar na lang aandringen mocht hij "kettingdrager" worden, zeg maar "assistent van een landmeter.
Via avondschool werd hij zelf landmeter, en in 1933 werd hij aangesteld bij Dumon é Vander Vin als werfleider, die overal te lande werven moest leiden.
Tot aan zijn huwelijk in 1940 is hij in Willebroek blijven wonen op de Dendermondsesteenweg nr. 34.

* 1938: Dumon & Vander vin heef een chantier in Godsheide bij Hasselt (voor de bouw van het Albertkanaal).
Er is een dijkbreuk, die alles onder water zet, en de conducteur veel kopzorgen geeft.

* voorjaar 1940: De Duitse dreiging neemt toe.
In opdracht van het Belgische leger worden er langsheen het Albertkanaal bunkers geplaatst.
Een van de vereisten is dat de oppervlakte een geschubd uitzicht moet krijgen (camouflage).
De mensen van Dumon zoeken zich rot hoe dat aan te brengen, tot ze het ei van Columbus vinden: de cement wordt aangebracht met behulp van een soeplepel!

* Op zekere dag bemerkt men boven het Albertkanaal een laagvliegend vliegtuig zonder kentekens.
Hij moest zelfs optrekken om niet in hoogspanningskabels terecht te komen, zal Fritz verklaren aan de rijkswacht.
Later zal blijken dat dit een Duits toestel was dat het verloop van het Albertkanaal in kaart zou brengen.
Een en ander heeft voor gevolg gehad dat bij de 18-daagse veldtocht de bezetter over betere stafkaarten beschikte dan de Belgische strijdkrachten.

* Fritz (36) wordt onder de wapens geroepen voor de Achttiendaagse Veldtocht.
In eerste instantie wordt hij als 35-plusser aangesteld om een brug in Willebroek te bewaken.
Een voorbijrijdende en wuivende Christine kan met veel moeite een knipoogje loskrijgen van de strikte soldaat op wacht.
Later trekt hij met de Belgische strijdkrachten westwaarts, en wordt in Brugge krijgsgevangene gemaakt.
Zo leeft hij gedurende 10 dagen in een kamp. Sommige van zijn collega’s proberen te ontsnappen , doch worden weer gevat.
Terwijl de ’braven’ na 10 dagen naar huis mogen, worden de anderen op een schip naar Duitsland gezet. Een schip dat echter met man en muis zal vergaan....

Van zijn terugkeer naar Willebroek bestaat het legendarische verhaal "ik heb geslapen op kasseien, met mijne pardessus als kopkussen."
Leon en zijn familie wonen naast het kanaal in Willebroek, en betrouwen de situatie niet,
Niet zonder reden : al de huizen over de brug van Willebroek worden tot tegen de grond vernield met brandbommen.
Leon en Jeanne staan op straat met 2 tweelingen en Willy, dus vijf kinderen in kinderwagens.
Ze gaan naar de schoonouders in Puurs: met al die ellende gaat de zomer somber in. Zij worden gedepanneerd met de huisraad van het ouderlijk huis.

Dumon & Vander Vin werkte in de jaren 1930 en begin 1940 aan de dijken van het Albertkanaal.
Toen mijn ouders juist getrouwd waren, hebben ze nog een tijd op een woonboot gewoond, gezien de werf nogal mobiel was.
Dumon & Vander Vin bouwde bruggen, tunnels, dokken, enz.
Eén van de laatste werven van mijn vader was een tunnel onder een spoorweg in Sint-Denijs-Westrem, op de baan Gent-Kortrijk.

Ik zie u op de website ook de naam Daniel Boddewijn vermeldt.
Als ik me niet vergis was dat de schoonzoon van Victor Dumon, die na Dumon het bedrijf leidde. Zeker in de jaren 1950-1960.
Hij had een villa aan de kust in Wenduine, gelegen naast de grote baan. De villa bestaat nu nog.

Als je de geschiedenis van de boerentoren in Antwerpen leest, was Dumon & Vander Vin daar ook bij betrokken.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Boerentoren
https://schipperskwartier.gilbertus.com/documents/extrazien.php?id=Boerentoren
https://hetstillepand.art/kbc_torengebouw.htm
https://antwerpen-ring.rotary2140.org/de/agenda/show/7632?ce=1

Mijn vader had voor Dumon & Vander Vin in de eerste jaren na WO II verschillende werven in de Antwerpse haven, vermoedelijk in het kader van het Marshallplan (ondermeer het zevende havendok).
Bij de openbare aanbesteding voor de Zandvlietsluis (begin jaren 1960?) waren ze tweede, en grepen ze dus naast de opdracht.

Ik herken in het Gedenkboek van 1953 verschillende “chantiers” waar mijn vader gewerkt heeft
* Kruisschanssluis jaren 1920
* Bunkers aan de kanten van Hasselt voorjaar 1940 - 1945
Er staat vermeld aanleg vliegveld van Florennes. Wat ik weet is verlenging van de startbanen. De Amerikanen gingen Duitsland bombarderen vertrekkende vanuit Florennes, maar voor hun bommenwerpers waren er langere startbanen nodig. door voor de Amerikanen te werken had mijn vader toegang tot benzine voor zijn bedrijfsauto
* Droogdok voor de mercantile in Antwerpen (na WO II)
* Wat ik niet direct terugvind is
   Een “chantier” waar hij in Geel begon als “conducteur” op 03-03-1933 (daarvoor was hij landmeter). Maar misschien staat dat onder een andere naam
   Na WO II bouwde men onder zijn leiding ook de zevende havendok in Antwerpen
   Werken na 1953 zijn uiteraard niet vermeld

Bron: Jan Verhelst

Na het faillissement van Dumon - Vandervin, wordt de bedrijvigheid overgenomen in de werkhuizen van Daniel Boddewijn (± 1928 - zie advertentie hieronder)

Een bedrijf gespecialiseerd in metalen en mechanische constructies, en ook scheepswerven.

Bron: zie advertentie hieronder

1920 - 1930

Folder van de werkhuizen en firma Dumon-Vandervin.

Bron: Archief Willy Mees, Albert Mees

Eén der werkzaamheden der Maatschappij Dumon & Vander Vin is minder gekend, daar hare uitbreiding nieuwer is, nl. de constructiewerkplaats voor staal- machien- en scheepsbouw die zij te Klein-Willebroek bezit, en die genaamd is Werkplaatsen Daniel Boddewijn.

De werkplaatsen zijn gelegen op de hoek gevormd door het oude kanaal van Willebroek en het zeekanaal van Brussel, op het grondgebied der gemeente Willebroek, dus in het centrum van een belangrijke nijverheidsstreek, op ongeveer 15 km der Antwerpse Metropool, hetgeen haar toelaat zich gemakkelijk geschoold werkvolk aan te schaffen.

...

Inrichting:

• ketelmakerij
• werkhuizen van de scheepstimmerwerf
• werkhuis voor elektromotoren
• gieterij
• zagerij / schrijnwerkerij
• bevoorradingsmagazijn

 ...

Lees meer in het gedenkboek hieronder vermeld.

Bron: Gedenkboek 1953

28 oktober 1921

Woning aan de werkhuizen van Dumon-Vandervin.

Bron: Nels

februari 1923

Overlijdensbericht van Victor Dumon.

Bron: doodsprentje

±1928

Meneer Vander Vin

Bron: ?

De Naamloze Ondernemingsmaatschappij - voorheen Dumon & Vander Vin - werd met de heer Vander Vin als vennoot op 21 februari 1928 opgericht.

Het was de voortzetting van het huis dat in 1896 door Victor Dumon werd gesticht.

Ze was algemeen gekend, niet enkel in België maar zowat overal ter wereld.

Ze realiseerde het grootste gedeelte van de Brusselse Zeevaart met haar veelvuldige kunstwerken, de eerste Kruisschanssluis, de insnede van Eigenbilzen en verscheidene secties van het Albertkanaal, een gedeelte van de vaart Nimy-Blaton en, voor wat gebouwen betreft, het Torengebouw te Antwerpen, het Stadhuis van Blankenberge, het Zeesanatorium van Mariakerke en het Kursaal van Oostende, dat in Europa enig in zijn aard was.

Bron: "Willebroek zoals het vroeger was" (Karel De Decker, Edit. Europese Bibliotheek - Zaltbommel, NL, 1996)

1945

Publiciteit voor de firma Dumon & Vander Vin.

Bron: GEM-PUB

periode 1950-1960

Detail van een briefhoofd uit de laatste bestaansperiode van de firma Dumon & Vander Vin

Bron: Jan Verhelst

1953

Affiche van de firma Dumon-Vander Vin ter gelegenheid van de opening van het Kursaal van Oostende. Op de affiche tal van realisaties van het bedrijf.

Bron: Dumon-Vander Vin

1957

Publiciteit in de brochure "Beter wonen..."

Bron: GEM-PUB

Na 1957

Wegwijzerbord naar het bedrijf - zoals de naam aangeeft is Daniel Boddewijn intussen betrokken bij het bedrijf.

Bron: Jan Verhelst

1970 - 1973

Luchtfoto van de beide kanaalarmen met op de hoek de bedrijfshallen van de firma Dumon - Vander Vin.

Bron: Stadsarchief Antwerpen

midden 1975

Panorama van de bedrijfsgebouwen van Dumon - Vander Vin in Klein Willebroek.

Bron: ?

De landtong van Klein Willebroek was jarenlang de thuishaven voor de firma Dumon, al is er van het aanzicht van deze foto uit 1975 bitter weinig overgebleven.

Na het faillissement van deze wereldwijd bekende firma, lag het terrein er maar povertjes bij. Tot voor 1990 waren er een paar schaarse ideeën en vage plannen om er iets mee te doen, al is het met de metamorfose van dit stukje verstild Klein Willebroek sindsdien in versneld tempo gegaan.

Het totaal verantwoord project dat door de heer Van den Borne van het bouwbedrijf nv Cosimco werd ontworpen, ging er op 16 juni 1991 als "Bedrijventerrein Klein Willebroek" van start.

Men treft er momenteel Danzas / SBT, De Waagnatie, Fevaca en andere watergebonden bedrijven.

Bron: "Willebroek zoals het vroeger was" (Karel De Decker, Edit. Europese Bibliotheek - Zaltbommel, NL, 1996)

1984

Foto's gemaakt door Jan Verhelst van de verlaten werkplaatsen van het bedrijf Dumon & Vander Vin.

Bron: Jan Verhelst

juli 1991

Luchtfoto van de kanaalarm naar de zeesluis van Wintam.

Op de voorgrond de gebouwen van de firma Dumon - Vander Vin, met rechts daarvan het bekken waar later de jachthaven aan de Fevaca Inn zal komen.

Rechtsbovenaan is de Boulevardbrug te zien.

Bron: PI-TB, Stadsarchief Antwerpen