Veert

WILVEERT_000

Naamgeving

Informatie

Plein gelegen op de oude weg van Brabant naar de Rupel, op het einde van de August Van Landeghemstraat, op de plaats waar de Boomsesteenweg begint.

Volgens sommige geschiedschrijvers legden de schuiten aan nabij het veerhuis of vaarthuis, aan de schutskaai of de "Veert". Een bewering die aan de hand van oude kaarten kan worden weerlegd.

Anderzijds bestaat er een nauw verband met de benaming "Veurt" te Breendonk, dat net als het Willebroekse "Veert" van voorde werd afgeleid. Wat "doorgang door een waterloop" betekent.

De benaming "Veert" werd bij besluit van het schepencollege (1-10-1930) in Pieter Peetersplaats gewijzigd, en genoemd naar Petrus Peeters (alias "Peerke van Muizen"), één van de socialistische pioniers ter plekke en eerste voorzitter van de Socialistische Harmonie Vooruit. Hij werd geboren op 3-9-1853 te Muizen, was ajusteur van beroep en huwde op 27-5-1880 met Sylvia Lievens. Hij overleed op 25-7-1908 in zijn woning in de Kerkstraat 33.

Tijdens de bezetting, op 15-7-1941 besloot het oorlogs-schepencollege de wijzigingen van 1-10-1930 te vernietigen en de vroegere benaming weer in te voeren. De Pieter Peetersplaats werd vanaf dan weer Veert.

Na de bevrijding vernietigde het wettig schepencollege al de beslissingen van 15-7-1941, uitgezonderd wat de Veert betreft, om reden dat de benaming Pieter Peetersplaats aanleiding gaf tot vervorming van deze plaatsnaam.

Bron: "Geschiedenis van de Willebroekse straatnamen", samengesteld door Karel De Decker en uitgegeven door CSC Vormingswerk Willebroek in 1989.

Veert

Het was de pleisterplaats van de publieke veerdienst.

De shuiten legden aan bij het veerhuis van de schuitkaai - voorbij de brug.

Dit Vaerthuys stond aan een groot plein, de "Oude Varkensmarkt" nog heden ten dele overgebleven en als "Veert" gekend.

Het Vaerthuys werd in 1830 afgebroken.

...

Lees meer in het exemplaar van de Willebroekse Kronieken hieronder vermeld.

Bron: Willebroekse Kronieken: Wandelboek van het oude Willebroek, Jos De Keersmaecker, 1989 - nr. 1

± 1914

De huizen links zijn aan de westelijke kant van de Veert gelegen.

De bredere opening naar de later als straat aangelegde Zavelweg is er nog niet. Meer dan waarschijnlijk zijn een aantal van de verste (lage) huizen afgebroken om plaats te maken voor het pleintje aan het begin / einde van de Zavelweg.

Oorspronkelijk ging de huizenrij ook nog verder naar links door - een aantal huisnummers ontbreekt nu op de plaats van het Oud-Stationsplein.

De heer in het midden van de foto is meer dan waarschijnlijk op weg naar het station om de trein te nemen.

Bron: ?

De vroegmarkt, stilaan gegroeid en vlug verdwenen

Het gemeentebestuur van Willebroek paste een strikt na te leven politiereglement toe: "Politiereglement op de vroegmarkt voor groenten en fruit"

...

Artikel 1
De vroegmarkt voor de verkoop van verse groenten en fruit in 't groot aan de kleinhandelaars wordt gehouden op maandag, woensdag en vrijdag, op de Veert en Oude Statieplein.

De markten worden gehouden van 6 tot 8 uur 's morgens; zij zijn toegankelijk voor voortbrengers en groothandelaars in verse groenten en fruit, die hun waren uitsluitend mogen verkopen aan gevestigde kleinhandelaars. Indien een der voorzien marktdagen op een wettige feestdag valkt, wordt die dag geen markt gehouden.

...

Artikel 5

Alle daden van aankoop of verkoop, buiten de markt of voor en na de markturen, zijn verboden.

...

Het reglement werd goedgekeurd op de zitting van de gemeenteraad van 9 juni 1950.

Lees het volledige artikel in het tijdschrift Vaertlinck

Bron: TS-VRTL (2012 - nr. 1, "Willebroek - Vroegmarkt voor groenten en fruit", Gary Mantiers - Gust Van Auwenis)

De Veert, met het onvermijdelijke "Estaminet".

Geen wonder dat de brouwerijen weelderig tierden in het Willebroekse.

De man in het midden begeeft zich met pak en zak naar het nabijgelegen station.

Bron: "Beelden van toen", Staf Willems, uitg. Het Streekboek, Nieuwkerken-Waas, 1987

± 1914

De huizen rechts op de foto horen eigenlijk bij de Dorpsstraat / August Van Landeghemstraat (nr. 200 of 202).

Het huis met de witte reclame boven is de herberg "Au Pont de Portugal", waar de Willebroekse Metaalbewerkersbond werd gesticht.

Het café werd van 1887 tot 1901 uitgebaat door Louis Volkaert.

De huizen op de bocht van de August Van Landeghemstraat naar de Boomsesteenweg werden afgebroken. Rond 2017-2018 kwam er appartementcomplex Park den Blijk voor in de plaats (zie foto's helemaal onderaan deze pagina.

Vraag: was de herberg "Au Pont du Portugal" eigenlijk gelegen in de August Van Landeghemstraat nr. 202?

Aan de linkerkant zie je ook nog een aantal huizen, die werden afgebroken om de toegang naar de Zavelweg te verbreden.

Ook tegen de spoorweg werden een aantal huizen afgebroken om het huidige Oud-Stationsplein plaats te geven, en een ruimere toegang naar de Ateliers de Construction (den IJzeren) te maken.

Bron: PI-TB, TS-VRTL, PI-GB

Het ontstaan van de vakbond

Als gevolg van de lage lonen en de slechte werkomstandigheden heerste er een sterke misnoegdheid.

Bij De Naeyer werd onder anderer 1,50 tot2 frank voor 11 tot 12 uur werken betaald.

Ongevallen deden zich voor met de regelmaat van de klok.

De ingeweken Waalse arbeiders maakten zich deze misnoegden tot kameraden en er werd afgesporken een syndicaat en een ziekenbond op te richten.

Zo werd er een "Bond der Willebroekse Metaalbewerkers" gevestigd in de herberg "Au Pont du Portugal" op de Veert, in de nabijheid van "den IJzeren".

In 1887 telde deze bond 63 leden en er was veel moed voor nodig om lid te worden en te blijven van het socialistische syndicaat, vooral voor de arbeiders van De Naeyer.

Desondanks noteerde men in 1901 reeds 250 leden.

Het nieuwe vaandel van de bond werd ingehuldigd op 8 september 1907.

In De Werker werd een oproep gedaan om massaal aaanwezig te zijn.

In 1914 werden 345 betalende leden geteld.

...

De oprichting van een ziekenbond

In De Werker van 15 mei 1887 verscheen een bericht over een ziekenbeurs waarbij men kon aansluiten.

Deze beurs was eveneens gevestigd in de bovengenoemde herberg "Au Pont du Portugal" bij Louis Volkaert.

Ook hier liep het niet van een leien dakje, want op 25 november 1894 zag in de herberg "La Renaissance du Parma" een nieuwe ziekenbeurs het licht.

Bij deze stichting waren slechts 9 leden, aantal dat spoedig opliep tot 40 en zelfs tot 350. Tot 22 april 1900 bleef de ziekenbeurs vrijwel onpartijdig. Door een stemming onder de leden, werd ze toen omgevormd tot een socialistische ziekenbond.

Uit vrees voor broodroof verlieten daarop een 150-tal leden - meestal tewerkgesteld bij De Naeyer - de bond.

Op 22 augustus 1900 telde deze socialistische ziekenbond "Broederlijke Ondersteuning" van Wilelbroek nog slechts 180 leden.

... 

Lees het volledige artikel in het tijdschrift Vaertlinck (zie brongegevens hieronder)

Bron: TS-VRTL (2011 - nr. 4, "De sociale ontwikkeling in de papierfabriek Louis De Naeyer, Jean Merckx)

3 augustus 1919

Het is kermis op de Veert (of inde buurt?).

De Socialistische Harmonie Vooruit luistert de kermis op met een concert.

De huizen aan de rechterkant - op de plaats van het Oud-Stationsplein - zijn intussen verdwenen.

Bron: PI-TB

±1930

Op de Veert of aan het Oud-Stationsplein werd vroeger ook gekaatst.

Enkele namen die daarbij in de literatuur opduiken zijn: Emiel Mainil, Joseph Mees (ook bekend als de Payer).

Bron: ?

augustus 1908 - Kaatssport in Willebroek - De Moedige Kaatsers van de Veert

Kaatsen was een volkssport bij uitstek. Over wie er eigenlijk dit balspel of een vorm van het kaatsen naar onze streken heeft gebracht, bestaat toto op eden weinig eensgezindheid. Sommige bronnen zeggen de Romeinen, anderen houden het bij de Spaonjaarden.

Wij konden geschriften terugvinden waaruit blijkt dat in de periode rond 1540 het kaatsspel reeds erg populair was in Frankrijk.

Anderen houoden het dan weer dat het Spaanse krijgsgevangenen waren die in Doornik het kaatsspel of Balle Pelote reeds speelden in 1812. Het is rond deze tijd dat heel wat steden en gemeenten wedstrijden gingen organiseren waaraan ploegen uit de omliggende gemeenten deelnamen. Zo vonden wij ook archieven terug waaruit blijkt dat onze landgenoten in 1887 hun talenten in Friesland gingen demonstreren.

Algemeen mogen we aannemen dat het vooral de schippers waren die dit spel zowel in de Schelde- als in de Denderstreek introduceerden.

Het kaatsen was dus vooral in trek in gebieden waar rivieren, kanalen en waterlopen onze streken doorkruisten.

...

Op 9 augustus 1908- ter gelegenheid van het octaaf van de kermis - stond er een prsijkamp op het programma, ingericht door de "Moedige Kaatsers".

Deze verenigng had zijn lokaal bij Emile Mainil, herbergier-winkelier op de Veert in Willebroek.

...

In het artikel in het tijdschrift Vaertlinck (zie broninfo hieronder) staat het reglement van de kaatsclub de Moedige Kaatsers, en ook de afmetingen en de vereisten van het terrein. Ook een beschrijving van de kaatshandschoen, de kaatspel en het verloop van het spel worden hierin beschreven.

Vraag: heeft iemand de juiste gegevens van het lokaal van Emile Mainil aan de Veert (huisnummer?)

Bron: TS-VRTL (2006 - nr.3, Gust Van Auwenis)

5 oktober 1930

Affiche voor een kleine jaarmarkt of feestmarkt die zal doorgaan op de opening van de wekelijkse zondagse voormiddagmarkt op de Veert.

Vraag: gaat het hier wel degelijk over de Veert? Die naam werd op 1 oktober 1930 in Pieter Peetersplaats veranderd (zie bovenaan de pagina).

Bron: GEM-PUB

26 mei 1942

Krantenartikel waarin de naamsverandering van de Pieter Peetersplaats in Veert werd veranderd op commando van de Duitse bezetter.

Bron: Gazet van Mechelen (26-05-1942)

lente 2015

Recentere foto van de huizen aan de westelijke kant van de Veert.

Bron: ?

lente 2016

Het hoekhuis hoort eigenlijk ook bij de August Van Landeghemstraat, en werd intussen afgebroken.

In dat huis was de bakkerswinkel van Gerard en Frieda gevestigd.

Bron: PI-TB

zomer 2017

Het plein van de Veert, waar intussen ook een bushalte van de Lijn is geplaatst.

Op de achtergrond rechts het vroegere café "de Paljo" en daarnaast de vroegere winkel van Persoons.

Bron: ?

zomer 2017

Een zicht in de andere richting (spoorweg) van datzelfde plein.

Bron: ?

zomer 2017

De huizen aan de oostelijke zijde van de Veert.

Het huis links is de bakkerswinkel van Gerard en Maria, en heeft het adres in de August Van Landeghemstraat.

Intussen zijn deze huizen afgebroken.

Bron: PI-TB

2018

Nog een aantal recente opnames van de Veert, de meest rechtse vanaf de Boomsesteenweg.

Bron: ?

zomer 2020

De twee huizen op de hoek van de August Van Landeghemstraat en het huis ernaast op de Veert zijn afgebroken.

Bron: ?

voorjaar 2020

De huizen van de August Van Landeghemstraat (uiterst rechts) in de bocht naar de Boomsesteenweg (uiterst links) hebben plaats geruimd voor appartementencomplex Park den Blijk.

Er is meer open ruimte gecreëerd en de bewoners van deze appartementen hebben zicht op de Veert.

Bron: ?

voorjaar 2020

Twee foto's met uitzicht op de Veert van op één van de appartement van complex Park den Blijk.

Bron: ?