Louis De Naeyerplein

WILLDNPL_000

Naamgeving

Informatie

Een aantal data op rij:

• 1789: de woensdagmarkt wordt voor de eerste keer vermeld
• 1882: op het terrein staat een hoeve, dat onder impuls van Louis De Naeyer wordt omgevormd tot een marktplein
• 1890: de (wekelijkse) markt wordt onder controle van de marktpachters gesteld
• 1902: de markt wordt hernoemd naar Louis De Naeyerplein en in 1902 officieel ingehuldigd
• 1952: tot dit jaar wordt het Louis De Naeyerplein verhard met asse afkomstig van de firma De Naeyer

Bron: Karel Dedecker (zie hieronder), BK-JDK, TS-VRTL, 2011 - nr. 1)

Genoemd naar Louis De Naeyer (zie Louis De Naeyer) in 1902.

Het is de plaats waar momenteel de "woensdagmarkt" wordt gehouden, die reeds in 1789 werd vermeld. Men verkocht er boter, eieren en kaas, ook al werden deze natuurlijke producten later door de met boten ingeboerde artikelen langzaam aan overrompeld en ondergedompeld in die brede waaier van de meest denkbare en ondenkbare verbruiksartikelen, die vandaag de dag allemaal legio zijn. Toen in 1890 de markt onder de controle van de marktpachters werd gesteld, was het verboden eieren en boter te verkopen, voordat de opening der markt door de bel was aangekondigd.

De verkopers, de kopers en alle andere personen die "ter markte" kwamen, werden gewaarschuwd dat het door de wet verboden was bij oude maten te verkopen. De verkopers van eieren, boter, moeskruiden en andere, werden trouwens verzocht om zich zo min mogelijk van benamingen zoals "stuivers, cortjes, meukens, kwarteels, enzovoort" te bedienen, maar integendeel wel per kilogram, per frank en per meter te handelen.

De Willebroekse markt kreeg toen, op het huidige Louis De Naeyerplein, de nodige politiecontrole. Wat een snuggere man van de wet op een lumineuze manier deed besluiten de gangpaden rondom de markt een eigen "straatnaam" te bezorgen. Zo ontstonden in het brein van de man van de wet, alsmede in dit van die vele marktkramers, de rechtover het huidige Volkshuis gelegen "Eldoradostraat", links daarvan de "Vergifstraat" en rechts de "Spiekestraat" (Karel De Decker in Willebroek 800, 1980).

Het Louis De Naeyerplein was in 1881 klaar. Dat blijkt uit het feit dat de genaamde Baggerman op 27 september 1882 aan burgemeester en schepenen schrijft dat het reeds een jaar geleden is "... dat de kassijwerken van de markt voltooid zijn, welke werken belopen de som van 14.166, 97 fr." (GAW nr. 1032).

Voor de realisatie van "de nieuwe merkt en straet" diende het gemeentebestuur ondermeer tuinbouwgrond te kopen. De te onteigenen ruimte, in de volksmond "het Dammeken" genoemd naar de voetweg tussen twee hagen, die van de Nieuwstraat naar de Dorpsstraat liep, had een oppervlakte van een kleine hectare. De gronden waren eigendom van ondermeer Idesbalde Snoy, Joseph De Jonghe, Wed. Ed. Peeters, Jos Erix, f. Mertens-Amelinckx e.a. (GAW nr. 1032).

De vereniging "de Mannen van de Met" werd er in 1928 gesticht door een 15-tal mannen, die op of in de onmiddellijke omgeving woonden van het huidige Louis De Naeyerplein (Willebroek, van landbouwdorp tot industriegemeente, Tony De Herdt en Tine Rabhooy, 1982).

Het Louis De Naeyerplein was een terrein dat tot in 1952-1953 verhard werd met asse, afkomstig van de firma De Naeyer. Nadien kwamen de betonkeien.

In het voorjaar van 1988 werden de hernieuwingswerken aan het Louis De Naeyerplein beëindigd. Buiten het volledig vernieuwen van het rioleringsstelsel, werden nieuwe verhardingen, parkeergelegenheden, voetpaden en beplantingen aangelegd.

Het Louis De Naeyerplein werd tijdens de "Braderij" van 24 juni 1988, door burgemeester Hugo Adriaensens, officieel voor geopend verklaard.

Opmerking (Vaertlinck 2015 - nr. 3): de straten aan 3 zijden van de markt kregen volkse benamingen (uitgaande van aan het Volkshuis): links -> Vergifstraat overkant -> Eldoradostraat rechts -> Spiekenstraat.

Bron: "Geschiedenis van de Willebroekse straatnamen", samengesteld door Karel De Decker en uitgegeven door CSC Vormingswerk Willebroek in 1989.

"Van Vergifstraat tot Louis De Naeyerplein Het Louis De Naeyerplein, ofwel 'De Mét', is door elke Willebroekenaar gekend."

Ook inwoners van de buurgemeenten bezoeken regelmatig 'De Mét'. Zoals we in vele steden en gemeenten zien ontstonden 'markten' op een kruispunt van buurtwegen die - in het geval van Willebroek - van bewoners en marktkramers eigenaardige (bij)namen kregen.

Zo hadden we rond onze markt de Eldoradostraat, de Spiekensstraat en de Vergifstraat.

Zoals we de Mét vandaag kennen: die was pas in 1881 klaar.

De oppervlakte kwam er niet vanzelf: het gemeentebestuur moest er eerst nogal wat tuinbouwgrond voor aankopen.

Onder andere het toen zo genoemde 'Dammeken'. Dat Dammeken lag tussen twee hagen en was de voetweg die van de Dorpsstraat (nu Aug. Van Landeghemstraat) naar de Nieuwstraat liep, dwars over het huidige plein (parking) dus.

Wat we heden ten dage niet meer weten is dat de drie bebouwde zijden van het plein vroeger hun eigen 'straatnaam' hadden, bedacht door bewoners of marktkramers.

Ga aan het huidige Volkshuis staan

• vlak voor u, aan de overkant van de Mét, lag de Eldoradostraat, waar nu Carrefour, Van Tricht en kapper Nico gevestigd zijn
  de straat dankte haar naam aan de uitgangsgelegenheid Eldorado 
• rechts bevond zich de Spiekenstraat, genoemd naar Het Spieken, een kledingzaak en waar op dezelfde plaats zich nu juwelen Maes bevindt
• links waar zich Blokker zich bevond - de voormalige feest- en theaterzaal Scala - noemde men het de Vergifstraat
  waar die naam vandaan komt, daar hebben we het raden naar

Bron: TS-VRTL (2015 - nr3), FB

De Willebroekse markt wordt al in 1789 vermeld. In 1890 wordt de controle van de wekelijkse markt in handen van de marktpachters gelegd.

Op de plaats van de markt stond er vroeger een boerderij. Op initiatief van Louis De Naeyer wordt het plein omgevormd tot marktplaats. In 1902 wordt de markt plechtig ingehuldigd

In de loop van 1952-1953 wordt het plein van de markt verhard met asse die afkomstig is van de fabrieken van Louis De Naeyer.

Bron: BK-KDD, BK-JDK

De Grote Markt

Halfweg terug de Nieuwstraat in belanden we op het L. De Naeyerplein.

In de volksmond is het echter de "mèt". En dat is ze inderdaad, het open hart, het forum van Willebroek.

En de "Mannen van de Mèt" zullen het daar roerend mee eens zijn.

Ze werd slechts voor enige jaren geplaveid, en inmiddels weer in een nieuw kleedje gestoken.

...

Lees meer in het relaas waarnaar hieronder wordt verwezen.

Bron: Willebroekse Kronieken: Wandelboek van oud Willebroek, Jos De Keersmaecker, 1989 - nr. 1

Rondom het marktplein kende men wel haar specifieke straten!

Het is de plaats waar vroegr en nu de "woensdagmarkt" gehouden wordt. Dit feit werd reeds in 1789 vermeld.

Men verkocht er vooral streekproducten zoals boter, eieren en kaas, ook al werden deze natuurlijk producten later door de schepen ingevoerde artikelen, langzamerhand overrompeld en ondergedompeld in de brede waaier van de meest denkbare en ondenbare verbruiksartikelen, die vandaag de dag allemaal legio in zijn.

Toen in 1890 de markt onder de controle van de marktpachters werd gesteld, was het verboden eieren en boter te verkopen, vooraleer de opening der markt door de bel was aangekondigd.

...

De Willebroekse markt kreeg toen - op het huidige Louis De Naeyerplein - de nodige politiecontrole.

...

Recht tegenover het Volkshuis werd de Eldoradostraat genoemd, en links daarvan de Vergifstraat, terwijl rechts de Spiekestraat werd.

...

Het Louis De Naeyerplein was in 1881 klaar.

...

De vereniging "de Mannen van de Met" werd in 1928 gesticht door een 15-tal mannen die op of in de onmiddellijke omgeving woonden van het huidig Louis De Naeyerplein.

...

Lees het volledige artikel in het tijdschrift Vaertlinck (zie brongegevens hieronder)

Bron: TS-VRTL (2011 - nr. 1, "Het Louis De Naeyerplein", Gary Mantiers)

De standplaats voor de frituur op het Louis De Naeyerplein wordt verpacht aan Jozef Mertens voor het jaar 1947.

De uitbater woont in de Stapelstraat.

...

Lees het volledige artikel in het tijdschrift Vaertlinck (zie brongegevens hieronder)

Bron: TS-VRTL (2017 - nr. 3, "Het gebeurde 70 jaar geleden", Gary Mantiers)

Het heraanleggen van de markt in 1995 heeft als gevolg dat de marktkramen moeten worden opgesteld, dit tot onvrede van zowel marktramers als marktbezoekers.

Bron: zie persartikel hieronder

Schema dat de plaats van oude "straatnamen" weergeeft (zie ook informatie hierboven).

De kaart met de huidige huisnummers is gebaseerd op de gegevens van Geopunt Vlaanderen.

De straat aan de linkerzijde (de Dorpsstraat) is de huidige August Van Landeghemstraat.

Bron: Geopunt Vlaanderen, PI-GB, TS-VRTL, FB

19 juni 1910

Het erepodium ter gelegenheid van het Vlaggenfeest der Gemeentescholen.

In de Gemeentelijke Jongensschool volgen 656 leerlingen gratis onderwijs - in de Meisjesschool zijn er 443 leerlingen.

In de gemengde school van Klein Willebroek zijn er 131 leerlingen.

Burgemeester Robert Peeters leidt het ere-comité.

Bron: uitgeverij J. Emmers, WIL-INFO (Tijdsbalk)

19 juni 1910

Het erepodium ter gelegenheid van het Vlaggenfeest der Gemeentescholen.

Burgemeester Robert Peeters houdt een toespraak.

Het huis met de grote witte zonnetent in het midden van de foto is de winkel van Delhaize & Frères.

Bron: uitgeverij J. Emmers, WIL-INFO (Tijdsbalk)

mei - juni 1920

In de papierfabrieken van Louis De Naeyer breekt uit onvrede een staking uit.

Hier de foto van een samenscholing van werknemers (en hun familieleden) op de markt.

Links de winkel van Delhaize & frères en achteraan in het midden het Savoy hotel.

Bron: ?, WIL-INFO

Via de licentiaatsverhandeling van Luc Vereycken, die hij een "Bijdrage tot de Geschiedenis van de Socialistische Arbeidersbeweging in de Rupelstreek" heeft genoemd, kregen we een inzicht in de manier waarop de arbeidersorganisaties zich in Boom en in Willebroek hebben ontwikkeld. De eerste lokale sociale troebelen, die zich bij De Naeyer hadden voorgedaan, liepen in januari 1892 op een staking uit. Oorzaak ervan waren de vele klachten over het brutale gedoe van enkele meestergasten geweest, al kwam daarbij dat door het toegepaste boetestelsel bij sommige arbeiders - onder anderen bij de ketemakers - in een aftrek van 20% op het loon werd voorzien. Dit werd voor deze laatsten de reden om er (tijdelijk) het bijltje bij neer te leggen. De murw gekookte stakende arbeiders botsten echter op de hoogmoedige houding van directeur Louis De Naeyer, die hun zelfs geen kans tot onderhandelen gunde. Enkel "De Werker", het socialistische orgaan, verddigde de stakers en verweet Louis De Naeyer dat hij de arbeiders ontsloeg op grond van het feit, dat zij bij andere dan bij liberale groeperingen waren aangesloten.

"Gij Wilt" - aldus De Werker van 24 januari 1892 - "de socialistische werklieden, zij die niet denken zoals gij, de straat opwerpen, ook omdat ze niet tevreden zijn met hun huisje, door henzelf betaald, wanneer dit huisje een middel wordt in uw handen om loonaftrek te plegen."

De directie, die druk uitoefende op de families van de stakers, dreigde nadien alle familieleden van hen te ontslaan. De nog niet allemaal syndicaal gegroepeerde arbeiders deinsden voor de mogelijke gevolgen van deze onsympathieke maatregel terug. Zij trokken na enkele dagen de papierfabriek binnen en kregen het nadien erg te verduren.

In 1920 kreeg men hetzelfde scenario, maar met een staking die langer zou duren en die er misschien wel de oorzaak van was, dat de socialisten bij de daaropvolgende gemeenteraadsverkiezingen van 1921 van nul naar zeven zetels wisten te wippen. Want alles heeft een eigen verhaal en een lokaalgebonden inhoud, die zelfs door de grote meneer die Louis De Naeyer was, niet helemaal naar eigen hand kon worden gezet.

Bron: "Kent u ze nog... de Willebroekenaars?" (Karel De Decker, Edit. Europese Bibliotheek - Zaltbommel, NL, 1977)

mei - juni 1920

Staking bij de fabrieken van Louis De Naeyer.

Bron: GemBib Willebroek (Fa1211)

april 1929

Optocht met motorrijtuigen (gelegenheid?)

Bron: ?

17 februari 1932

Optocht ter gelegenheid van de plechtige inhuldiging van het nieuwe Volkshuis op de markt.

Bron: ?

± 1935

Mevrouw met 2 kinderen op de markt, nadat het nieuwe Volkshuis gebouwd werd.

Vraag: wie zijn de personen op de foto?

Bron: archief Willy Mees, Albert Mees

1935 - 1940

De markt is ook de plaats waar in de maand augustus de grote Willebroekse kermis plaats vindt.

Bron: archief Willy Mees, Albert Mees, fotobewerking Andy Hy (FB-WV)

1945

Naar aanleiding van de bevrijdingsfeesten, vindt er een optocht plaats in de gemeente, met uiteraard een verzamelpunt op het Louis De Naeyerplein.

Bron: ?

1950 - 1960

Kaatswedstrijd op de Louis De Naeyerplaats.

Bron: PI-TB

1960 - 1970

Algemeen beeld van het Louis De Naeyerplein - de markt

Bron: Nels

mei 2016

Willebroekenaars en mensen uit de omgeving komen naar de wekelijkse markt op woensdag.

Een activiteit die in Willebroek ook "metten" wordt genoemd.

Bron: PI-TB, WIL-INFO