Info Straat
 
015
031
057 - Fort
Breendonk
 

 

Straatnaam

Adrescode

Brandstraat

WILBRNDS_057

 

Fort Van Breendonk - 1

 

   

 

Pagina 1: geschiedenis, informatie, persartikels, foto's gemaakt tijdens de Duitse bezetting, bunkers, luchtfoto's

Pagina 2: documenten, gedenkteken de Weerstander, noodwoningen, publicaties, postzegels, kunstwerken

Pagina 3: register "Aanwijzer van ingeschreven en afgeschreven gevangenen"

 

Periode

 

WO I - nu

 

 

 

 

Huisnummer

Huidig nummer:

57

Vroeger nummer:

-

Van

Wereldoorlog I

Tot

nu

 

Naam van het bedrijf / Beroep

Nationaal Gedenkteken Fort van Breendonk

Uitbater(s)

-

Toenaam

-

Telefoonnummer

-

 

Informatie

1914:
het pas afgewerkte fort wordt ingericht, en een schootsveld van 1,5 km rondom het fort wordt vrijgemaakt.

10-05-1940:
Leopold III richt zijn proclamatie tot het land van uit het fort van Breendonk. Als bevelhebber van het Belgische leger leidt hij de 18-daagse veldtocht, en biedt weerstand tot 28-05-1940

1940 - 1944:
van 20-09-1940 tot 31-08-1944 was het fort het enige kamp in België dat onder leiding van de SS stond

25-04-1954:
inhuldiging van het nationaal gedenkteken van de politieke gevangene door koning Boudewijn

Bron: TS-VRTL (2007 - nr. 3), Infogids Willebroek (2005), BK-SW

Het fort werd opgericht als onderdeel van de verdedigingsgordel van forten rond Antwerpen, in de periode van 1906 tot 1913.

In WI II zullen de Duitse Nazis het gebruiken als doorvoerkamp (Aufgfanglager) voor gevangen, die van daaruit naar de Duitse kampen worden doorgevoerd.

In de naweeën van WO II wordt Fort Breendonk gebruikt als gevangenis voor de collaborateurs.

Vanaf 1947 is het fort een Nationaal Gedenkteken, om de gruwelen van de oorlog te herdenken.

Bron: Wikipedia (zie link hieronder), website van het Fort van Breendonk (zie link hieronder)

De bewaking van het interneringskamp werd tijdens de bezetting geleverd door de Wehrmacht en voorzag doorgaan een veertigtal manschappen, die om de drie of vier maanden werden vervangen.

Daarenboven leverde de Sicherheitspolizei van Brussel een twaalftal Belgische SS-mannen die om de veertien dagen werden afgelost.

Het merendeel  van de Belgische SS-mannen kwamen in september 1941 in het kamp van Breendonk toe. Zij kwamen er als helpers van de Duitse SS-mannen en vervulden verscheidene functies zoals de bewaking van de gevangenen, toezicht over het werk van de gedetineerden, kantoorbediende en tolk.

Hun aantal schommelde naargelang de tijdstippen van het jaar, tussen de zes of twaalf manschappen. De wreedaardigste onder hen waren Wyss, Debodt, Brusselaaers, Raes, Pellemans en Vermeulen.

...

Lees het volledige artikel met meer uitleg over ieder van de bewakers, in het tijdschrift Vaertlinck (zie brongegevens hieronder)

Bron: TS-VRTL (2019 - nr. 3, "De bewaking van het Fort van BVreendonk tijdens WO II")

TS-VRTL (2020 - nr. 1, "Fort van Breendonk, de Weerstand, Bevrijding van de kampen in de Belgische filatelie", René Pattyn)

 

Officiële website van het Fort van Breendonk

 

Informatie over het Fort van Breendonk op Wikipedia

 

Fotoarchief Otto Kropf

 

Breendonk Auffanglager (1940 - 1944) - Belgium WW II

 

 

 

Vermeldingen in de pers

 Britse TV-ploeg filmt Fort (Het Laatste Nieuws, 06-08-1992, Karel De Decker)

 

Met de neus op de feiten (Het Laatste Nieuws, 19-06-1993, Karel De Decker / Luc Peeters)

 

Nieuwe film over Breendonk (Het Nieuwsblad, 19-06-1993, WSB)

 

In het fort van Breendonk wordt waarschuwende film getoond (Gazet van Willebroek, Puurs-Bornem en Londerzeel, 30-06-1993, Karel De Decker)

 

Bedevaart naar het Fort van Breendonk (Het Laatste Nieuws, 24-08-1993, DDKW)

 

Delcroix bezoekt Fort Breendonk (Het Laatste Nieuws, 29-06-1994, Karel De Decker)

 

Het einde van een gruwelijke tijd (Het Volk, 29-08-1994, Ma H)

 

Frans Peeters leefde 36 jaar op het Fort van Breendonk - "Russische wodca heeft me gered" (Het Volk, 29-08-1994, Marc Hormans) - deel 1

 

Frans Peeters leefde 36 jaar op het Fort van Breendonk (Het Volk, 29-08-1994, Marc Hormans) - deel 2

 

Ik werd van de bus gezet! (Het Volk, 29-08-1994, An S.)

 

Het Fort van Breendonk is nooit bevrijd (DeMorgen, 01-09-1994, Nadia Dala, Douglas De Coninck, Lorrayne Smith / Reuter) - deel 1

 

Het Fort van Breendonk is nooit bevrijd (DeMorgen, 01-09-1994, Nadia Dala, Douglas De Coninck, Lorrayne Smith / Reuter) - deel 2

 

Minstens 187 gevangenen vermoord in het Fort van Breendonk (Gazet van Antwerpen, 03-09-1994)

 

Fort van Breendonk herdenkt gevangenen (Gazet van Antwerpen, 12-09-1994)

 

Bedevaart Fort Breendonk in teken 50 jaar bevrijding (Ons Klein Brabant Vaartland, 16-09-1994, ReM / d'Pille) - deel 1 - deel 2

 

Een ommetje langs de "Vredesbrug - 10de Fakkelloop Fort van Breendonk - Congreskolom (Ons Klein Brabant Vaartland, 18-11-1994, MEW) - deel 1 - deel 2

 

Ex-gedetineerden van Fort van Breendonk doen hun verhaal (Het Laatste Nieuws, 25-04-1995, Karel De Decker)

 

De hel van Breendonk (DeMorgen, 26-04-1995, LB)

 

De Hel van Breendonk (Gazet van Antwerpen, 26-04-1995, KVH)

 

Koning bezoekt het Fort van Breendonk en Dossinkazerne (Het Laatste Nieuws, 03-05-1995, Karel De Decker)

 

Krans voor alle slachtoffers Breendonk (Nieuwsblad, 04-05-1995, MTS / JHS)

 

Koning Albert II in Fort van Breendonk (Gazet van Antwerpen, 05-05-1995, Eddy Van Ranst)

 

Fakkelloop (Willebroek Nu, november 1995)

 

Plechtige heropening Fort van Breendonk (Willebroek Nu, juni 2003)

 

Laatste gevangenen verlieten eind augustus 1944 het Fort van Breendonk (Gazet van Antwerpen, 21-08-2018, Sam Van Clemen)

 

Nieuw monument "Ode aan het Verzet" aan Fort van Breendonk (Gazet van Antwerpen, 26-09-2021, Belga)

 

Fort van Breendonk en tekenaar Mario Boon stellen stripboek ‘Onze oorlog’ voor (Het Laatste Nieuws, 25-02-2022, Els Dalemans / David Legreve)

 

Onze oorlog (Eventbrite, Mario Boon)

 

 

Afbeeldingen

 

Foto's gemaakt tijdens de Duitse bezetting

 

Bunkers

 

Luchtfoto's

 

 

Foto's gemaakt tijdens de Duitse bezetting

 

 

 

 

  

 

1941

Bovenstaande foto's werden gemaakt door de Duitse fotograaf Otto Kropf.

 

Otto Kropf (1901-1970) was een Duitse fotograaf. Hij werd gemobiliseerd en in het begin van de oorlog al snel toegewezen aan de Propagandakompanie te Brussel.

In het kader van zijn opdrachten maakte hij duizenden zwart-wit foto’s. Tijdens zijn vrije tijd nam hij ook talrijke kleurenfoto's (bewaard in de vorm van diapositieven).

Als oorlogscorrespondent in België voor de Propaganda Staffel, behoorde hij tot de kleine groep van bevoorrechte fotografen die kleuropnames konden maken.

 

Otto Kropf verbleef van 1940 tot 1943 in België, waar hij reportages maakte over het alledaagse leven en het oorlogstoerisme in het gehele land.

In juni 1941 realiseerde hij een fotografische reportage over het concentratiekamp van Breendonk. Hij reisde ook rond in de omliggende landen.

Hij volgde met name de troepen in Nederland, fotografeerde de Duitse overwinningparade in Parijs en de capitulatie van het Franse leger te Compiègne.

Hij ging ook naar Denemarken, Noorwegen en Italië. De thema’s die zijn voorkeur kregen, waren de burgerlijke en militaire architectuur en markten.

Hij laat onder meer unieke foto’s na van de Oude Markt te Brussel en wat er te vinden was tijdens de oorlog.

 

Bron: Fotoarchief Otto Kropf

 

 

 

 

1940 - 1944

Enkele foto's gemaakt in het doorvoerkamp Breendonk tijdens de bezetting door de Duitsers.

Bron: PI-TB

 

 

 

1942

3 Duitse militairen die actief waren op het Fort van Breendonnk.

Op de achterzijde de namen van de betrokken personen.

 

  • Oberleutnant Churmwetter (?)
  • Feldwebel Müller
  • Leutnant Proost

 

Bron: archief Willy Mees - Albert Mees

 

 

 

voorjaar 1942

Nog een persoon die actief was in het Fort van Breendonk, en die zich om de kippen bekommerde.

Vraag: weet iemand wie deze persoon is, en wat juist zijn functie was in het Fort? 

Bron: archief Willy Mees - Albert Mees

 

 

 

De ingang van het fort van Breendonk

Bron: L. Broesbeke

 

 

 

De ingang van het fort van Breendonk

Bron: L. Broesbeke

 

 

 

De ingang van het fort van Breendonk

Bron: L. Broesbeke

 

 

 

Een binnenplaats van het fort in de periode tussen de 2 wereldoorlogen.

Bron: ?

 

 

Deze kaart maakt deel uit van een reeks die in Duitsland werd uitgegeven om de Duitse veldtocht te verheerlijken.

Het fort van Breendonk (nu grondgebied Willebroek) werd vanaf 27 september 1940 door de Duitsers bestookt.

Het garnizoen gaf zich pas op 8 oktober over.

Het was één der laatste versterkte plaatsen die in Duitse handen viel.

Bron: "Beelden van toen", Staf Willems, uitg. Het Streekboek, Nieuwkerken-Waas, 1987, foto?

 

 

februari 1944

Vrouwen die in het kamp worden ondergebracht en ondervraagd, voordat ze worden "afgevoerd" naar de kampen in het oosten...

Bron: Libre Belgique (24-09-1944)

 

 

  

 

september 1944

Beelden gemaakt tijdens de bevrijding van Willebroek & omgeving, waarbij ook het Fort van Breendonk werd bevrijd.

Bron: ?

 

 

 

08 mei 1946

Van 20 september 1940 tot 31 augustus 1944 was het fort het enige kamp in België dat onder leiding van de SS stond.

Ongeveer 5000 Belgen, waaronder ook vele Willebroekenaars, werden er opgesloten.

Het werd na de oorlog als Nationaaal Gedenkteken ingericht.

Bij de fusie van de gemeenten werd het aan het grondgebied van Willebroek toegevoegd

Bron: "Beelden van toen", Staf Willems, uitg. Het Streekboek, Nieuwkerken-Waas, 1987, postkaart ?

 

 

 

Een meer recente foto van de ingang van het Fort.

Bron: ?

 

 

Bunkers

 

 

 

Rond het fort staan tal van bunkers, een gordel die mee diende ter verdediging van het fort.

Bron: ?

 

 

Luchtfoto's

 

 

Luchtopname van tijdens WO II

Bron: ?

 

 

 

 

Luchtopname van kort na WO II

Bron: ?

 

 

 

Nog een opname van het Fort op het einde van WO II.

Bron: ?

 

 

 

±1970

Luchtfoto van het fort.

Op de voorgrond zie je het standbeeld voor het fort.

In het midden vooraan het vroegere restaurant Breendonk, gelegen aan de Dendermondsesteenweg.

Bron: ?

 

 

 

 

 

2015 - 2020

Drie luchtfoto's.

Bron: ?

 

 

 

Laatste wijziging 29-09-2024 - Toevoegen foto's voorjaar 1942
05-09-2024 - Toevoegen pagina 3 (register "Aanwijzer van ingeschreven en afgeschreven gevangenen")
15-02-2024 - Toevoegen foto's - Herindelen van de inhoud - Opsplitsen pagina
21-12-2023 - Toevoegen info over postzegels (Fort van Breendonk)
02-10-2023 - Toevoegen info over bewakers in het Fort van Breendonk tijdens de bezetting (TS-VRTL)
17-08-2023 - Toevoegen speelkaart VVV-kaartspel 1975
10-08-2023 - Controle
06-12-2022 - Toevoegen persartikels 1993, 1995 en 2003
09-07-2022 - Toevoegen persartikels (1992-1995)
28-04-2022 - Bijkomende informatie over het Beeld van de Weerstander
26-02-2022 - Toevoegen nieuwe informatie (krantenartikels)
21-01-2022 - Toevoegen publicaties en bijkomende informatie
13-11-2021 - Toevoegen informatie & foto's van de gerestaureerde noodwoning (Het Laatste Nieuws & RTV)
27-09-2021 - Link naar nieuw krantenartikel
19-08-2021 - Toevoegen niet beeldmateriaal en bijhorende informatie
16-08-2021 - Toevoegen van infokader voor foto's
24-05-2021 - Creatie nieuwe pagina