Brandweerplein - Brandweer Willebroek - Startpagina

WILBRNDP_BRDW

Door de ordonnnantiën van politie van 1 september 1779 en van 17 november 1781 werden de metselaars, dekkers, timmerlikeden, loodgieters en andere vakmannen verplicht om zich - op vraag van de ambtenaar van politie - onmiddellijk naar de plaats van de brand te begen, om er ofwel te blussen, ofwel verder onheil tegen te gaan, op straf van een fikse geldboete.

In het Oude Regime (voor 1815) was zo goed als geen informatie over brandgevaar en brandbestrijding aanwezig.

Dat veranderde echter in de Hollandse Periode (1815 - 1830) - de regeerperiode van de Nederlandse koning Willem I over België.

Op diens order werden de gemeentebesturen opgedragen "om den brand voor te komen of tegen te gaan".

Florent van Ertborn - gouverneur ad interim van de provincie Antwerpen - liet op 30 april 1817 aan de burgemeesters weten dat tijdens de vele branden die in het Koninkrijk der Nederlanden hadden gewoed, "den kwaeden staet van de brandspuyten was opgevallen". Hij verzocht hen het gereedschap dat bij het "uytdoven van den brand" werd gebruikt, om de maand te laten controleren en het desnoods te laten herstellen.

Op 13 februari 1823 werden de gemeentebesturen van de provincie Antwerpen - op vraag van Willem I - door burggraaf Dubus de Gisignies (gouverneur van de provincie Antwerpen) de verplichting opgelegd "tot het zorgen voor de noodige bluschmiddelen tot werng van rampen".

Dat had als gevolg dat er een "brandreglement" werd samengesteld, met richtlijnen om te letten op brandgevaar, en hoe een evt. ontstane brand geblust kan worden.

Inclusief de verantwoordelijkheid van alle burgers in deze bestrijding.

Bron: "Geschiedenis van de Willebroekse Brandweer", Karel De Decker / René Pattyn, uitg.: gemeente Willebroek, 2005

In het jaar 1863 werd in de Dorpsstraat - heden de August Van Landeghemstraat - ongeveer ter hoogte van de Stationsstraat de eerste brandweerkazerne opgericht.

Dit gebouw grensde aan de Kloosterstraat en had verschillende functies, zoals "De Waag" en het cachot, in de volkmond "den Bak" genaamd.

Later werden er enkele huizen aangebouw die dienst deden als herber: De Duvel, De Engel en Harlem. Deze werden met d grond gelijk gemaakt in 1987.

Na afbraak van de brandweerkazerne bleef er een pleintje over. Het werd opgefrist met een beeldhouwwerk, gemaakt in opdracht van de Lions Club Klein-Brabant Vaartland, door beeldhouwer Henri Van Beersel, genaam "De Waag".

...

Verder in dit artikel:

• de oprichting van het Vrijwillig Pompierskorps (opgericht in 1880)
• de strubbelingen tussen het Vrijwillig Pompierskorps en het Gemeentelijk Vrijwillig Brandweerkorps

Lees het volledige artikel in het tijdschrift Vaertlinck (zie brongegevens hieronder)

Bron: TS-VRTL (2023 - nr. 4, "Vrijwillig Pompierskorps van Willebroek", René Pattyn)

De Vrijwillige Brandweer zou gesticht zijn in 1880 met een 25-tal leden.

De kapiteins waren achtereenvolgens: Vleminckx, De Cleen, D. De Winter, Fl. Bossaerts.

De klaroen van dienst was Eduard Gallée, die als Adriaan-met-zijn-wafelkraam op de kermissen wijd en zijd bekend was.

Vanaf 15 mei 1931 kwam er een Gemeentelijk Brandweerkorps, wat plaatselijk voor heel veel heibel zorgde.

Bron: Hulde document Robert Peeters (1910)

In de Willebroekse gemeenteraadszitting van 26 maart 1824 verklaarde men zich akkoord met het "Brand Reglement" dat door de gouverneur van de provincie Antwerpen werd voorgeschreven.

Het zou nog tot in 1844 duren tot er in Willebroek een "brandspuyt" werd aangekondigd voor 1.000 frank. Deze werd per beurtschip naar Willebroek gebracht (kostprijs 5 frank).

Hierboven een uittreksel van het Willebroeks brandreglement, waar bijv. iedereen geacht werd "brand" te roepen en de onmiddellijke buren te verwittigen.

Het volledige brandreglement van de gemeente telt 61 rubrieken, verdeeld 5 afdelingen en afgesloten met "Algemene Bepalingen".

Transcriptie van dit reglement kan men lezen in onderstaand document.

Bron: "Geschiedenis van de Willebroekse Brandweer", Karel De Decker / René Pattyn, uitg.: gemeente Willebroek, 2005

Vanaf 1844 ontstaat geleidelijk aan de georganiseerde brandbestrijding in België.

Meerbepaald voor Willebroek wordt in 1843 een rekening aangeboden voor de brandbestrijding op het pachthof van François Verheyden uit Willebroek.

De brand werd geblust door "brandspuytmeester Gombeer" uit Boom. Hij presenteerde een rekening van 22,75 frank, en claimde voor de blussers de rekening voor 6 liter jenever.

Pas vanaf 1844 blijkt uit de rekeningen van het gemeentebestuur dat er onkosten worden aangerekend voor de bestrijding van brand.

Op 1 januari 1845 wordt de rekening gepresenteerd van 1.000 frank aan het gemeentebestuur voor "de aankoop van eene brand spuit" bij A. Magnée in Brussel.

Dit materiaal wordt door beurtschipper Egide Van Thienen uit Boom naar Willebroek vervoerd voor de prijs van 5 frank.

Bron: "Geschiedenis van de Willebroekse Brandweer", Karel De Decker / René Pattyn, uitg.: gemeente Willebroek, 2005

In 1863 wordt in de dorpsstraat tegenover de Stationsstraat de eerste brandweerkazerne ingericht, waar het materiaal ter bestrijding van brand kan worden bewaard.

Het gebouw blijft bestaan tot 1947, maar doet dan al geen dienst meer voor brandweerdoeleinden. In het gebouw was ook "de Waag" gevestigd, alsook de plaatselijke gevangenis.

Bron: "Geschiedenis van de Willebroekse Brandweer", Karel De Decker / René Pattyn, uitg.: gemeente Willebroek, 2005

± 1912

De August Van Landeghemstraat - toen nog Dorpsstraat - ter hoogte van de Stationsstraat (links).

Aan de rechterkant op de foto staat het gebouw van de Waag.

Bron: uitg. De Maeyer - Cuykens

1890

Foto van de plaatselijke brandweer: de Vrijwillige Pompiers van Willebroek.

Van 1909 tot 1930 zijn er 2 korpsen van de Vrijwillige Pompiers: één in Willebroek en één in Klein Willebroek.

In 1931 ontstaat de Gemeentelijke Brandweer, en ontstaat een tweestrijd tussen beide korpsen.

Een deel van de Vrijwillige Pompiers zullen zich aansluiten bij het gemeentelijke korps, anderen "blijven getrouw" aan het oorspronkelijke spuiterskorps.

Tot aan WO II treden ze vaak allebei op als er een brand is gemeld. Ze werken vaak mekaar tegen, in plaats van mekaar te ondersteunen.

Vanaf 1936 wordt het Gemeentelijk Brandweerkorps opgenomen in de Gewestelijke Groep Boom, die op dat moment 20 gemeenten omvat.

Vraag: waar werd de foto gemaakt? kent iemand personen op deze foto?

Bron: archief Willy Mees, "Geschiedenis van de Willebroekse Brandweer", Karel De Decker / René Pattyn, uitg.: gemeente Willebroek, 2005

Dit zijn de brandweerlieden van De Naeyer. Op last van de Duitse bezetter zullen ze vanaf 1916 worden ingeschakeld voor de bestrijding van brand.

Zittend in het midden van de voorste rij is commandant De Vos. Links achter hem staat Nest De Schutter en rechts daarvan Staaf Mees (den Haan).

Frans De Buyser bevindt zich links onder de ladder. Louis De Buyser staat helemaal bovenaan rechts.

Bron: Willebroek Nu, oktober 1985 (Denis Roelants, Bart De Loos, Jef De Vos, Leo Baeyens, Elza De Buyser)