Rupeldijk (Klein Willebroek)

WILRUPLD_000

Naamgeving

Informatie

Genoemd naar de Rupel, die van Klein-Willebroek uit naar Heindonk toe, de natuurlijk grens met de Rupelstreek vormt.

De Rupel - die door samenvloeiing van Nete en Dijle te Rumst wordt gevormd - mondt tegenover Rupelmonde rechtstreeks in de Schelde uit, is 12 km lang, en bij hoog tij tot 250 m breed.

De rivier die veel last van aanslibbing ondervindt, is bij laag tij theoretisch bevaarbaar voor schepen tot 2000 ton.

Het grotendeels evenwijdig lopende kanaal Brussel-Rupel ontneemt aan de Rupel tot Wintam de doorvoertrafiek (Winkler Prins Encyclopedie van Vlaanderen, 1974).

Het gedeelte Rupeldijk van Klein-Willebroek tot Rumstveer noemde men in 1844 Bovenzanden (Wegenisatlas van Heindonk), terwijl de dijk van Rumstveer tot Heffen als "hamerdijk" genoteerd stond.

Het verkrotte kasteel De Bocht is beneden de Rupeldijk gelegen (op grondgebied van Heindonk). Het werd in 1698 als speelhuis en als vervallen kasteel vernoemd. Het huidige kasteel dateert van nà 1779, wat blijkt uit de "Caerte Figuratief", die handelt over "het Pachthof genaemt Den Boecht", dat iets zuidelijker van het huidige kasteel gesitueerd wordt.

In 1788 was het van rond die tijd daterende kasteel eigendom van Frans Jozef De Meester, burgemeester van Heindonk. Na diens dood werd het kasteel door zijn zoon Joannes Franciscus Xaverius de Meester de Bocht, gedurende vele jaren beheerd. Zijn zonen François-Alfred en Eduard de Meester de Bocht stierven echter als vrijgezel, waarna hun zuster Hermance het aan Ferdinand de Meester de Betzenbroeck - de zoon van haar neef Raymond - overliet, die het op zijn beurt in 1941 aan Clement De Rooster verkocht. Het werd later op 4 april 1960 onteigend.

Het Staatsdomein van het Ministerie van Openbare Werken, Bestuur der Waterwegen te Brussel, is momenteel eigenaar van dit "puin" ('t Vaartland, 1979, nr. 2).

Bron: "Geschiedenis van de Willebroekse straatnamen", samengesteld door Karel De Decker en uitgegeven door CSC Vormingswerk Willebroek in 1989.

In 1844 werd dit gebied aangeduid als "Bovenzanden".

Bron: BK-KDD

12 maart 1906

Om 05:00 hr breekt de Rupeldijk door over een lengte van 32 m.

1 februari 1953

De Rupeldijk begeeft het op 2 plaatsen - ongeveer 150 huizen komen onder water te staan.

Bron: BK-KDD

Aan de Rupeloever waren meerdere scheepswerven gevestigd: Spillemaeckers, Oomes, Cornelis, Engelen, Avonts (?)

Bron: WIL-INFO

In Klein Willebroek werden door de hoge waterstand de dijken en de scheepswerven langs de beide zijden van het sas overspoeld, en zocht het water zich een weg langs de Volksstraat naar het lager gelegen deel van het dorp.

De westzijde van het dorp werd het ergste getroffen en bleef verschillende dagen onder water.

Ook de gebouwen van de Schippersschool werden getroffen. Hier moesten de 150 internaatleerlingen geëvacueerd worden.

Bron: Toeristische Dienst Gemeente Willebroek - Sashuis Klein Willebroek

De versterking van de Rupeldijk van in het centrum Klein Willebroek naar de wegbrug, is een onderneming die circa 37 miljoen heeft gekost. Geen klein bedrag, maar de veiligheid van de bewoners van dit mini-dorp, dat in het verleden meermaals te maken had met overstromingen, wordt daardoor geruststellend verbeterd.

Bron: zie persartikel hieronder (Het Laatste Nieuws, 29-08-1992)

De weg langs de Rupeldijk eindigt aan de autoweg A12.

Na verandering van de wegeninfrastructuur, loopt de weg aan de andere kant van de weg (Puurs) nu verder in de Nijverheidsstraat, beginnende aan de verkeersrotonde.

Bron: G-MAPS

1880

Fragment van de Topografische Kaart van België, samengesteld door baron Van Ertborn.

Ten zuiden van de Rupel (Rupel Rivière) is de Rupeldijk. De nieuwe geul van het kanaal is er nog niet.

Parallel met het kanaal zie je ook het vroegere verloop van de Boomsesteenweg tot in het centrum van Klein-Willebroek. De straat liep niet vlak naast het kanaal - daar was een jaagpad.

Met stippellijnen wordt de Weduwe Van Enschodtbrug op de kaart vermeld.

Bron: PI-TB

1905 - 1920

Twee zichten op de Rupel.

OPp de bovenste foto zie je de rede en de kerk van Boom, terwijl twee schepen het sas van Klein-Willebroek binnenvaren.

Op de onderste foto een zicht op de rechteroever van de Rupel (zijde van Boom) maar dan wel oostelijk van de Oostvaartdijk / Weduwe Van Enschodtbrug.

Bron: PI-TB

12 maart 1906

Er ontstond een grote bres in de Rupeldijk, waardoor Klein Willebroek onder water kwam te staan.

Het waterpeil van de Rupel steeg tot 6,8 m boven zeeniveau, waardoor de dijk het begaf.

Linksboven op de foto zie je nog net de toren van de kerk van Klein Willebroek.

Deze foto werd gedateerd op 25 mei 1906.

Bron: ?

± 1906

Schepen langs de kade ten oosten van het sas van Klein Willebroek.

Boven op de foto is heel vaag de spoorbrug over de Rupel te zien.

De autobug over de Rupel is nog niet aanwezig.

Bron: L. Lagaert, Brussel

De spoorwegbrug over de Rupel in Boom, die men in de verte ontwaart, is een realisatie van de mannen van "den IJzeren". Die begonnen in 1875 bruggen en boten te maken en die deden dat zo goed, dat zij zowel aan de aanleg van het kanal van Suez als aan dat van Panama mee mochten werken.

Maar ook nadien maakten zij bruggen en boten. Die boten werden in de vaart uitgeprobeerd!

En het materiaal dat zij gebruikten? Dat werd langs de vaart aangevoerd.

Waarmee ik maar wil zeggen, dat de vaart de industrie altijd heeft geholpen.

Bron: "Willebroek in oude prentkaarten", Karel De Decker, Europese Bibliotheek, Zaltbommel (NL), 1976

oktober 1922

Zicht op de Rupel met op de achtergrond het Hoofd van Klein Willebroek.

Foto gemaakt van op de rede van Boom.

Bron: Hermans 

1910 - 1920

De oever van de Rupel met zicht op de voetgangersbrug naar Boom.

Op deze foto de weduwe Van Enschodtbrug, met aan de overzijide van de rivier het "tolhuis".

Later - in de periode 1937-1939 - werd de voertuigenbrug over de Rupel gebouwd, die door koning Leopold III werd ingehuldigd.

Bron: A.S.A.

22 mei 1915

De spoorbrug van Klein-Willebroek naar Boom, voor de lijn Dendermonde - Boom - Antwerpen.

Bron: drukkerij Thomas Willebroek

1 februari 1953

Twee foto's van de bres in de Rupeldijk bij de grote overstromingen in 1953.

Bron: PI-TB

juli 2013

Bron: PI-TB

Georges Brems

Weet er iemand meer over deze foto? Wie staat er onder andere op de foto, en in welke periode werd deze foto gemaakt?

Meer dan waarschijnlijk aan één van de scheepswerven op de Rupeloever. 

Bron: PI-TB