-30.. -25.. -20.. -19.. -18.. -17.. -16.. -15.. -14.. -13.. -12.. -11.. -10.. - 9.. - 8.. - 7.. - 6.. - 5.. - 4.. - 3.. - 2.. - 1.. - 0..
    0..  1..  2..  3..  4..  5..  6..  7..  8..  9.. 10.. 11.. 12.. 13.. 14.. 15.. 16.. 17.. 18.. 19.. 20..  
- 10 jaar   + 10 jaar 
1901 1911 1921 1931 1941 1951 1961 1971 1981 1991

 

1911 | 1912 | 1913 | 1914 | 1915 | 1916 | 1917 | 1918 | 1919 | 1920

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Blaasveld - Kasteel den Berg

Ludovic Lefebvre wordt burgemeester van Blaasveld (tot 1944). Hij volgt Albert Lefèbvre op. Hij overlijdt in kasteel "Den Berg" op 3 nov 1944 (+3 nov 1944). Hij wordt ook voorzitter van de Koninklijke Fanfare de Vrienden van 't Recht (tot 1935).

Liezele

Rober Basteyns (°1874 Liezele) wordt gemeentesecretaris van Liezele (tot 1935). Hij is een zoon van zijn voorganger gemeentesecretaris.

Lippelo - de Beughem

Edmond de Beughem (°1866 +1932) koopt een auto. Hij heeft een chauffeur, met de naam "kozze".

Puurs - Snoy d'Oppuers

Idesbald Philippe Snoy d'Oppuers (°1852 +1922) en zijn vrouw Marie Adèle Amelie de Vrière verkopen het Hof ten Berg aan Petrus Jespers x Maria Ludovica Verbaendert (industriële koekjesbakkers).

België - ENB

De elektriciteitsvoorziening in het noorden van België wordt in regie overgenomen door de Elektriciteitsmaatschappij van Noord België (ENB).

Nederland - Sociale wetten - Gatsonides

Er worden nieuwe wetten gestemd (tot 1913) op het sociale vlak: de leeftijdsgrens van beschermde jongeren wordt opgetrokken tot 18 jaar; er komen een nieuwe Steenhouwerswet, Bakkerswet, Invaliditeitswet, Ziektewet en wet op de Raden van Arbeid. Al deze wetten worden voorlopig aangenomen, maar in 1913 voorlopig geschorst. Een pensioen vanaf 70 jaar blijft als enige behouden.

Er bestond al lange tijd onvrede over het nieuwe kiesrecht, en die onvrede bereikt nu een hoogtepunt. De socialisten gaan dwarsliggen in de Tweede Kamer.

Maus (Maurits) Gatsonides (°Java 14 feb 1911), Nederlands autorenner die de gatsometer uitvindt, een toestel dat toelaat om de snelheid van een auto in beweging te meten.

1911

China - Opstand

10 okt: in Wuchang (nu: Wuhan) beginnen Chinese revolutionaire leiders een opstand, die van het Yangzi-gebied overslaat naar het noorden van China.

Duitsland - Blaue Reiter

Oprichting van "Der Blaue Reiter" door F. Marc en Victor Kandinsky.

Groot Brittannië - Golding

William Golding (°1911), Engels schrijver. Van hem is o.a. "Lord of the Flies" bekend.

Indië - George V

Koning George V van Groot Brittannië wordt keizer van Indië.

Noorwegen - Amundsen - Haavelmo

14 dec: Roald (Engelbregt Gravning) Amundsen (°Hvitsten  16 jul 1872 +buurt van Spitsbergen 18 jun 1928) bereikt de magnetische Zuidpool. Zijn expeditie telt nog 4 metgezellen, en ze verplaatsen zich met sleden, getrokken door eskimohonden.

Trygve Haavelmo (°1911), Noors econoom die zich bezighoudt met econometrie en de analyse van economische structuren.

USA - Koper

In Kennicott (Alaska, USA) wordt koper gedolven.

Zwitserland - Frisch

Max (Rudolph) Frisch, (°Zürich 15 mei 1911 +Zürich 4 apr 1991), Zwitsers schrijver van romans en drama's.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Klein-Brabant - Vliegshow

8-16 sep: in Temse is er een vliegshow, waarbij het vooral de bedoeling is om te testen of watervliegtuigen makkelijk kunnen landen op en opstijgen van de binnenlandse rivieren. Het zijn simulaties, om de wendbaarheid op de rivieren en meren in Congo na te gaan.

Boom - Molens Rijpens

Brand in de bloemmolens van Rijpens in Boom.

Breendonk - de Buisseret

Robert Maurice Jean de Buisseret (°Elsene 1863) blijft ongehuwd, en laat Termeiren en andere eigendommen over aan zijn broer graaf Conrad (°Elsene 1865) (adellijke titel sinds 1900). Hij is diplomaat en zit op officiële posten in Wenen, Washington en Petrograd. Tevens is hij gevolmachtigd minister van Marokko. Hij huwde in 1896 met Caroline Sherman-Story (°New York 1874 +Etterbeek 1914). Ze hebben samen 6 kinderen.

Mechelen - Molens

De Nieuwendijkmolen en de Rooie Molen of Kruiskensmolen worden afgebroken.

Puurs

Alfons Stas (°1863 Rupelmonde) wordt burgemeester van Puurs (tot 1921).

Willebroek - Hof Termeere - Brandweer

Robert Marie Maurice Jean de Buisseret-Steenbecque laat Hof Termeere en andere eigendommen over aan zijn broer Conrad de Buisseret. Deze laatste is gehuwd met Caroline Story.

Het "Vrijwillig Pompierskorps van Willebroek" telt in Willebroek én Klein-Willebroek samen 76 manschappen. Ze bezitten 3 handpompen, flambouwen en brandemmers.

In Willebroek is het korps als volgt samengesteld: kapitein-bevelhebber Jules Van Hoeck, luitenant-schatbewaarder Petrus Roelants, luitenant Flor Standaert, sergeant-majoor Jos Smets, en de sergeanten Cornelis Cuyckens, Edward De Borger, Willem Mees, Cesar De Coninck, P. Van Camp en Phil Van Cauwenbergh.

De Afdeling Klein-Willebroek wordt aangevoerd door luitenant M. Cool, adjudant F. Steenackers, sergeant-majoor Frans Verbruggen, en de sergeanten J. Hicketick, D. Saerens, J. Verschueren en Edmond Verbraeck.

De Houten Willebroekenaar wordt verkocht, afgebroken en verplaatst naar Bunsbeek (in Brabant).

Philip Edmond Van den Brande (°1859 Leest +1936 Willebroek) en zijn echtgenote Virginie Maes (°1861 Willebroek) trekken als pachters in op hoeve De Vleug (tot 1925). Ze hebben samen 10 kinderen. Eén van hen, hun zoon Emiel Philip zal later de pacht van de hoeve overnemen (1924/1925).

Klein Willebroek telt 219 huizen en 946 inwoners.

België - Cardijn / KAJ - Lissens

J. Cardijn sticht in Laken de Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ), een vereniging die leidt tot katholieke actie.

René Felix Lissens (°Leuven 1912), Vlaams literair historicus. Hij schrijft "De Vlaamse Letterkunde van 1780 tot heden". Later wordt hij lid van de hoofdredachte van de Winkler Prins Encyclopedie.

Luxemburg - Marie-Adelaide

Marie-Adelaide (°1894 +1924) wordt staatshoofd van Luxemburg (tot 1919).

Nederland - Defensiewetten - Koolhaas

Minister Colijn komt met een aantal wetten voor Defensie. Rekening houdend met een komende wereldoorlog, moet het leger op peil gebracht worden. Afspraken worden gemaakt door de Landstormwet en de Landweerwet. De kustverdediging wordt georganiseerd.

Anton Koolhaas (°Utrecht 1912), Nederlands schrijver van o.a. "De geluiden van de eerste dag" en "Niet doen, Sneeuwitje".

1912

China - Shikai

feb: Stichting van de Kwomintang (="Land, Volk, Partij"), de nationalistische partij van China, nadat Mandsjoe-keizer Xuantong (of: Puyi) gedwongen wordt om af te treden.

Yuan Shikai (°Weihui 20 sep 1859 +Peking 6 jun 1916) wordt president van de Chinese Republiek. Vanaf 1925 staat de partij onder de leiding van Tsjang Kai-sjek. Vanaf 1949 bestaat de Kwomintang nog in Taiwan.

Denemarken - Christiaan

Koning Christiaan van Denemarken (tot 1947).

Duitsland - Von Braun

Wernher Von Braun (°Wirsitz Posen 23 maart 1912 +Alexandria VA 16 juni 1977), raketbouwer.

Frankrijk - Ionesco

Eugène Ionesco (°1912), Frans toneel- en romanschrijver van Roemeense afkomst. Hij schrijft o.a. absurd toneel ("Les chaises") en romans ("Le Solitaire").

Groot Brittannië - Titanic

14 apr: de Titanic vaart voor de eerste keer van Southampton naar New York. Het  schip van 270 m lengte, loopt in de buurt van Newfoundland op een ijsberg, en zinkt na 3 uur. Omdat het schip onzinkbaar geacht werd, vanwege de waterdichte compartimenten, zijn er onvoldoende reddingssloepen. 1.500 van de 2.200 opvarenden komen om bij deze ramp.

Indonesië - Sarekat Islam

Oprichting van de islamitische nationalistische vereniging, die eerder marxistisch gericht is.

Rusland - Kantorovitsj

Leonid Kantorovitsj (°1912 +1986), Russisch econoom.

USA - Alaska - Friedman

Alaska wordt een Amerikaans territorium. De eerste autoweg van Alaska - van Fairbanks naar Valdez - wordt aangelegd.

Milton Friedman (°1912), Amerikaans econoom.

Zuidpool - Scott

Scott bereikt de Zuidpool.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Aartselaar - Heimolen

De Heimolen van Aartselaar wordt verkocht aan Constant Van den Dries - Maria Ludovica Moeyersons (°1875 +11 feb 1965), molenaar in Reet. Deze verhuist naar Aartselaar, waar hij actief blijft tot 1949.

Bornem - Marnix

Ferdinand de Marnix herstelt het kasteel, en laat het over aan zijn tweede oudste zoon, John. Die wordt de 12de graaf van Bornem (tot 1963), en huwt met Thérèse d'Oultremont.

In de Boomstraat in Bornem wordt "Het Landhuis" opgetrokken waar vroeger het landhuis van het graafschap Bornem stond. Het ontwerp van provinciaal architect E. Careels zal in 1925 in gebruik genomen worden als gemeentehuis (tot 1961).

Ruisbroek

Hendrik Fabri wordt pastoor van Ruisbroek.

Tisselt - Kanaalsluis

De sluis op het zeekanaal Rupel-Brussel in Tisselt wordt afgebroken.

Weert

Frans Robberecht (°Weert 1870 +Weert 1921) wordt burgemeester van Weert (tot 1921).

België - LVV - PIDPA - Algemene Dienstplicht - Van Isacker - Macken

Oprichting van het Liberaal Vlaams Verbond (LVV), voorloper van de de PVV / VLD. Deze partij wordt opgericht met het doel het liberalisme in Vlaanderen te bevorderen, en de Vlaamse belangen te behartigen.

Oprichting van de PIDPA (Provinciale Intercommunale Drinkwatermaatschappij van de Provincie Antwerpen). Belangrijkste aandeelhouders van de intercommunale zijn de provincie en de gemeentes. Mettertijd worden watertorens gebouwd en er wordt een net van waterleidingen gelegd.

Invoering van de algemene persoonlijke dienstplicht. Dit gebeurt uiteraard door de internationale ontwikkelingen en de aggressieve bedoelingen van Duitsland.

Karel Van Isacker (°Mechelen 26 jun 1913), Vlaams historicus en jezuïet. Zijn werken zijn politiek gericht en handelen over de geschiedenis van Vlaanderen (o.a. "Het Daensisme" en "Mijn land in de kering").

Mark Macken (°Diest 19 sep 1913 +Antwerpen 21 okt 1977), Vlaams beeldhouwer. Hij maakt ethisch-sociaal geïnspireerde beelden met ingetogen expressiviteit.

België - Duitsland

6 nov: koning Albert I wordt ontvangen door keizer Wilhelm II van Duitsland en de stafchef van het Duitse leger Von Moltke. Ze kondigen aan dat ze de Belgische neutraliteit niet zullen eerbiedigen als het tot een wereldoorlog komt.

Nederland - Verkiezingen - Cort Van der Linden - Mgr. Nolens

De Socialisten, een vrijzinnige concentratie van vrije liberalen, de Liberale Unie en vrijzinnig-democraten behalen een verkiezingsoverwinning. De SDAP wil geen regeringsverantwoordelijkheid nemen, waardoor een langdurige crisis ontstaat.

Pieter Wilhelm Adriaan Cort van der Linden (°Den Haag 14 mei 1846 +Den Haag 15 juli 1935), Nederlands staatsman en staatshuishoudkundige is hoofd van het extra-parlementaire ministerie (tot 1918). Hij slaagt erin om Nederland niet te betrekken in WO I.

Monseigneur Nolens is de nieuwe leider van de Rooms-Katholieke Staatspartij. Samen met kardinaal Van Rossum veroordeelt hij het integralisme van Thompson.

1913

Frankrijk - Poincaré - Camus

President Poincaré wordt staatshoofd (tot 1920).

Albert Camus (°Mondovi Algerije 7 november 1913 +Villeblevin 4 januari 1960), letterkundige.

Griekenland - Constantijn - Kreta

Koning Constantijn I van Griekenland (°Athene 2 augustus 1868 +Palermo 11 januari 1923 vermoord). Hij moet aftreden in 1917.

Kreta hoort toe aan Griekenland.

Italië - Greco

Emilio Greco (°1913), Italiaans maniëristisch beeldhouwer. Hij creëert klassieke gestalten.

USA - President Wilson - Ford Model T - Kaye

Thomas Woodrow Wilson (°Staunton VA 28 dec 1856 +Washington DC 3 feb 1924) wordt president van de Verenigde Staten (tot 1921). Hij start de aanleg van de tweede autoweg van Alaska: van Seward, via Anchorage en het Denali Park naar Fairbanks.

13de Amendement over de federale inkomstenbelasting.

Om de Ford Model T efficiënter te assembleren, bouwt Henry Ford in Dearborn MI een fabriek met een productie systeem met lopende band. Op die manier kan de wagen in massa worden gemaakt.

Danny Kaye (eig: David Daniel Kaminsky) (°Brooklyn NY 1 jan 1913 +Los Angeles CA 3 mar 1987), Amerikaans filmacteur en variété artiest. Later wordt hij ambassadeur voor UNICEF.

Zuid-Afrika - Hertzog

James Barry Munnik Hertzog (°1866 +1942), Zuid Afrikaans staatsman en generaal, richt de "Nasionale Partij" (de "Natten") op, en leidt deze. Hij verheft het Afrikaans tot 2de officiële taal.

Telegrafie.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Aartselaar - Kleidaalmolen

De vervallen Kleidaalmolen van Aartselaar brandt af.

Blaasveld

13 mei: de gemeenteraad beslist om het gemeentehuis openbaar te verkopen, met de bedoeling om het af te breken. Uiteindelijk koopt Carolus Verschueren het gebouw voor 235 frank.

De kerk van Blaasveld wordt in puin gelegd door de beschietingen  van de Duitsers.

Boom

De zetelende burgemeester wijkt uit naar Engeland. Jan Lemmens wordt als dienstdoende burgemeester aangeduid. Hij neemt op 18 nov van hetzelfde jaar ontslag, en wordt opgevolgd door schepene dr. Jules Meyers.

3 en 4 okt: Boom wordt gebombardeerd.

De windmolen in de Gevaertlaan wordt beschadigd en kort daarna afgebroken.

Bornem - Brug van Temse

7 okt: de brug van Temse wordt in gesloten stand gebombardeerd. De brug kan niet meer opendraaien, en de treinen kunnen er niet meer over.

Breendonk - Kasteel Meerhof

aug: kasteel Meerhof (of Termeren) wordt vernield, omdat het in de weg staat voor de verdediging van het fort van Breendonk.

Liezele - Molens - Hof ten Broek - Hof Schemelbert - Hof ter Bollen

De graanwindmolen in de Wolfstraat wordt in september afgebroken.

aug: de  watermolen op de Molenbeek of  Schemelbertmolen wordt in brand gestoken.

Hof ten Broek staat binnen het schootsveld van 1200m van het fort van Liezele, en wordt vernietigd.

Ook hof Schemelbert en het Hof ter Bollen worden platgebrand. De ruines worden in 1921 / 1922 afgebroken.

dec: de koepels voor het fort van Liezele worden aangeleverd en geplaatst.

Mariekerke - Heimolen

De Heimolen brandt af.

Mechelen - Molens

De stenen Nieuwe Schorsmolen of de Molen van Meeusen verliest twee wieken, bij de gevechten om het fort van Walem. Later dat jaar wordt de molen verder onttakeld.

Oppuurs - Pandgatmolen

Frans Van Damme wordt waarnemend burgemeester van Oppuurs (tot 1918) in de periode dat Jan De Winter in Engeland is.

Bij verdediging van het fort van Bornem wordt de Pandgatmolen door de Belgische soldaten in brand gestoken.

Tisselt

1 okt: Antoon De Block wordt beschuldigd van spionage, en gefusilleerd door de Duitsers. De molen wordt direct daarna neergehaald.

Weert

Weert wordt door Belgische soldaten om strategische redenen onder water gezet.

Willebroek - Spoorweg - Hof Termeire - Onderwijs

23 okt: Henri Persoons wordt dienstdoende burgemeester van Willebroek tot 16 juni 1921.

De spoorberm wordt in Willebroek verhoogd vanaf het station tot aan en over het kanaal. Ook de nieuwe ijzeren spoorwegbrug, voorzien van 2 sporen en volledig elektrisch bediend, wordt in gebruik genomen. In het "nieuwe" stationsgebouw, komt een telefooncentrale van de R.T.T. Alle kosten worden gedragen door het Beheer van het Zeekanaal.

Belgische genietroepen vernielen Hof Termeire bij het uitbreken van WO I?

Klein Willebroek telt 230 huizen.

719 jongens en 634 meisjes van de gemeente Willebroek genieten van gratis onderwijs.

België - Nederland - Wereldoorlog I

31 jul: koning Albert I roept de ministerraad samen. Tegen advies van de regering in roept hij op tot algemene mobilisatie van het Belgische leger.

1 aug: algemene mobilisatie in Nederland. Bij deze wordt generaal Cornelis Jacobus Snijders (°Nieuwe-Tonge 29 september 1852 +Hilversum 26 mei 1939) benoemd tot opperbevelhebber

2 aug: Duitsland stelt een ultimatum aan België. Ze moeten het Duitse leger vrije doorgang geven. Na een oorlog zal België dan weer onafhankelijk worden en schadeloos worden gesteld. Als ze dit ultimatum niet aanvaarden, zullen ze worden aangevallen.

3 aug: het Duitse ultimatum wordt afgewezen, en de koning neemt het opperbevel van het leger op zich.

Om onnodige prijsverhogingen tegen te gaan, wordt in Nederland de levensmiddelenwet ingevoerd. Door deze probeert men ook om de uitvoer van deze producten tegen te gaan.

4 aug: Duitsland valt België en Luxemburg binnen. De Belgische regering wijkt uit naar Le Havre.

5 aug: koning Albert roept op om de strijd tot de eindoverwinning verder te zetten.

6 aug: economische maatregelen van minister Treub (kabinet Cort van der Linden) in Nederland. Er worden zilverbons uitgegeven (bij wet) om een monetaire ontwrichting te voorkomen omdat iedereen zijn bankbiljetten wil omzetten in "metalen" geld. Ook wordt verboden om nog goud uit te voeren, en het dekkingspercentage van de Nederlandse Bank op geld wordt verlaagd. De gouden standaard wordt geschorst.

7 aug: generaal Gérard Leman (°1851 +1920) verdedigt Luik tegen de Duitse inval. De stad valt echter, hoewel de forten nog één week langer stand houden.

10 aug: oprichting van het Koninklijk Nationaal Steuncomité (in Nederland), dat zich bezig houdt met werkloosheid, voedselschaarste en andere gevolgen van de oorlog.

12 aug: bij een poging om de Gete over te steken worden de Duitsers afgeslagen, en winnen de Belgen de slag bij Halen.

18 aug: onder generaal Alexander Von Kluck begint het Duitse leger een grootscheeps offensief.

20 aug: het Belgische leger trekt zich terug op Antwerpen. Brussel wordt dan weer door het Duitse leger bezet. De Duitse soldaten zijn zo bang van de francs-tireurs dat ze dit afreageren door gruweldaden te begaan op de burgerbevolking.

okt: in Gent wordt de radicale anti-België en pro-Duitsland beweging Jong Vlaanderen opgericht. Zij zijn voorstander van het koninkrijk Vlaanderen binnen het federale Duitse Keizerrijk. De Nederlandse predikant Jan Derk Domela Nieuwenhuys Nyegaard (°Amsterdam 25 juli 1870 +Amsterdam 4 januari 1955) is de stuwende kracht voor deze beweging.

9 okt: Antwerpen valt na een belegering van 10 dagen! Honderdduizenden vluchten naar Nederland. Bijna 1.000.000 Belgische vluchtelingen komen aan in Nederland, kort nadat Antwerpen valt. Eén tiende van hen blijft de hele duur van WO I in Nederland. Daar worden de soldaten ontwapend en geïnterneerd. Colmar von der Goltz (°1843 +1916), Duits generaal, wordt gouverneur-generaal van België. Koning Albert trekt zich met de rest van de Belgische troepen terug achter de IJzer.

18-29 okt: in zuidwest Vlaanderen blijft het leger weerstand bieden (samen met Franse en Engelse soldaten).

27 okt: koning Albert laat de sluizen van Nieuwpoort openen. Op de avond van 30 okt worden de Duitse troepen verrast door het hoge tij, en moeten ze zich terugtrekken.

nov: het offensief van Ieper mislukt doordat grote gebieden onder water staan. Dit is het begin van de loopgravenoorlog aan het IJzerfront.

Zowel de Duitsers als de Engelsen verklaren de Noordzee als "gevaarlijk gebied voor neutrale schepen" waardoor de import natuurlijk wél in het gedrang komt. Zowel de Duitse onderzeeërs als de Britse mijnen zorgen ervoor dat menig handelsschip in de problemen komt of getorpedeerd wordt.

24 nov: oprichting van de Nederlandse Overzeese Trust door de voornaamste banken en rederijen, en onder leiding van directeur Van Aalst. Op die manier probeert men om de import op peil te houden, en wil men de geallieerden garanderen dat de ingevoerde goederen niet zullen worden doorgeleverd aan de Centrale Mogendheden.

België - Onderwijswet - Germonprez - Jong Vlaanderen

19 mei: door de 5de wet op het Lager Onderwijs wordt de leerplicht ingevoerd tot en met de 3de graad (12 jaar). De leerplicht gaat echter niet op voor kinderen wier ouders een ambulant beroep hebben.

Fred Germonprez (°De Panne 30 dec 1914), Vlaams schrijver die een roman schrijft over de IJslandvaarders ("Iseland, Iseland").

In Gent wordt de beweging "Jong Vlaanderen" opgericht. Deze beweging wil de vorming van het koninkrijk Vlaanderen, dat zich moet aansluiten bij Duitsland. De beweging ontstaat onder impluls van Domela Nieuwenhuis Nyegaarde, en de aanhangers noemen zich zelf "activisten". Ze willen nl. niet passief blijven afwachten wat de oorlogsgebeurtenissen allemaal gaan brengen.

Nederland - De Hartog

Jan de Hartog (°Haarlem 22 apr 1914), Nederlands schrijver, bestudeert de zeevaart. Bekend zijn o.a. "Hollands Glorie" en "Schipper naast God".

1914

Duitsland - Wereldoorlog I

28 jun: aartshertog en kroonprins Franz Ferdinand van Oostenrijk (°Graz 18 dec 1863 +Sarajevo 28 jin 1914) en zijn vrouw gravin Sophia Chotek worden vermoord in Sarajevo. Dit wordt beschouwd als de aanleiding van Wereldoorlog I.

28 jul: Oostenrijk verklaart de oorlog aan Servië. De strijd wordt gevoerd tussen de gealliëerde legers van Australië, België, Canada, Frankrijk, Griekenland, Groot Brittannië, Italië, Japan, Nieuw Zeeland, Roemenië, Rusland, Servië en de Verenigde Staten enerzijds (later de overwinnaars) en Bulgarije, Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Turkije anderzijds (de verliezers). Nederland blijft neutraal.

31 jul: Duitsland stelt aan Frankrijk en Rusland een ultimatum.

6-14 sep: slag aan de Marne

Hierbij wordt Parijs ontzet, wat een keerpunt in WO I betekent. Het Belgische leger ontlast het Franse leger, door in zuidelijke richting de Duitsers aan te vallen. Bij deze slag lukt het de Belgische legers om Aarschot terug in handen te krijgen.

Canada - McLaren

Norman McLaren (°1914 +1987), Canadees-Schots tekenfilmproducent. Hij experimenteert met nieuwe procédés, o.a. in "Chants populaires", "Blinkity Blank" en "A Chairy Tale".

Duitsland - Von Falkenhayn - Von Mackensen

Erich von Falkenhayn (°1861 +1922), Duits generaal. In WO I is hij chef van de generale staf (tot 1916).

August von Mackensen (°1849 +1945), Duits veldmaarschalk, verovert in WO I Servië en Roemenië.

Egypte - Protectoraat

Egypte wordt een Brits protectoraat.

Frankrijk - Gallieni - Duras

Joseph Gallieni (°1849 +1916), Frans maarschalk, draagt bij tot de overwinning aan de Marne.

Marguerite Duras (°1914), schrijfster en filmregisseuse ("Hiroshima mon amour").

Groot Brittannië - French - Kitchener - Guiness - Hoyle

Sir John French (°1852 +1925), Engels veldmaarschalk, wordt aanvoerder bij de Engelse legermacht in Noord Frankrijk.

Herbert Kitchener (°1850 +1916), Engels veldheer wordt minister van Oorlog.

Alec Guinness (°1914), Engels toneelspeler en filmacteur. Bekendste optreden in de film is in "The Bridge on the River Kwai".

Fred Hoyle (°1915), Engels astronoom en schrijver. Hij werkt gedurende WOII voor de Britse admiraliteit aan de ontwikkeling van de radar. Hij is vooral bekend om zijn hypothese van de continue schepping van het heelal. Hij schrijft science fiction verhalen, waaronder "The black cloud" en "The Westminster disaster".

Noorwegen - Heyerdahl

Thor Heyerdahl (°Larvik 6 oktober 1914 +Colla Micheri 18 april 2002), Noors antropoloog en schrijver, die met zelfgemaakte boten grote afstanden over zee aflegt. Hij schrijft o.a. "Kon-Tiki".

Panama - Kanaal

aug: opening van het Panamakanaal als de Ancón als eersteschip het kanaal doorvaart. Het kanaal van Panama wordt pas officiëel geopend in 1920.

USA - Alaska - Anchorage

De naam Anchorage komt voor het eerst voor als stadsnaam in het postkantoor aan de Cook Inlet.

Vaticaan - Paus Benedictus

Paus Benedictus (tot 1922), bemiddelt voor de vrede in WO I.

Zuidpool - Shackleton

Ernest Henry Shackleton (°Kolkee 15 feb 1874 +South Georgia 5 jan 1922), Brits zuidpoolreiziger, verkent Antarctica. Zijn schip - de Endurance - komt in het ijs vast te zitten, en wordt vernield.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Boom - Technische School

De Technische School van Boom opent de deuren.

Willebroek

Philip Leopold Emsens wordt pastoor van de Sint Niklaasparochie in Willebroek (tot 1935).

België - Nederland - Wereldoorlog I

12 feb: het Duitse Gouvernement-Generaal onder leiding van Moritz von Bissing stelt voor om een commissie op te richten voor Vlaamse Zaken (Flamenpolitik). Als gevolg zal A. Borms een centraal comité leiden dat bestaaat uit de activisten.

14 apr: een Duits torpedo treft het koopvaardijschip Katwijk. Van deze gebeurtenis maken Engeland en Frankrijk gebruik om Nederland te overtuigen zijn neutraliteit op te geven.

22 apr: de tweede slag bij Ieper vindt plaats. In deze slachtpartij wordt voor het eerst gifgas gebruikt (mosterdgas, Yperiet). Toch komt er geen einde aan de loopgravenoorlog.

Het Nederlandse stoomschip Katwijk wordt getorpedeerd. Hiervan maken de Engelse en de Franse regering gebruik om op Nederland druk uit te oefenen om zijn neutraliteit op te geven.

België - Legley

Victor Legley (°1915), Vlaams musicus en schrijver van koor- en orkestwerken, kamermuziek en muziek voor luisterspelen.

Nederland - Inkomstenbelasting

Er wordt een inkomstenbelasting ingevoerd.

1915

Groot Brittannië - Haig - Medawar

Graaf Douglas Haig (°1861 +1928), Engels veldheer. In WO I is hij van 1915 tot 1918 opperbevelhebber van de Britse troepen.

Peter Medawar (°1915 +1987), Engels medicus. Hij doet onderzoek naar transplantatie van weefsels.

Israël - Dajan

Mosje Dajan (°1915 +1981), generaal en staatsman, minister van Defensie (1967-1974) en van Buitenlandse Zaken (1977-1979).

Turkije - Gallipoli

Britse en Franse oorlogsschepen vallen de Turkse havenstad Gelibolu (Gallipoli) aan. Ze proberen een doorgang te forceren in de Dardanellen om Rusland te bereiken. De strijd eindigt echter zonder het verhoopte resultaat.

USA - Ku-Klux-Klan - Lewis - Miller

In Amerika stichten blanke protestanten de Ku-Klux-Klan, tegen de emancipatie en integratie van negers, katholieken, joden en immigranten in het algemeen. Vanaf 1926 nemen hun activiteiten flink af, maar de KKK komt in 1964 terug tot leven.

Sir Arthur Lewis (°1915 +1991), Amerikaans econoom. Hij houdt zich vooral bezig met de problematiek in de ontwikkelingslanden, vnl. op het vlak van de landbouw.

Arthur Miller (°1915), Amerikaans schrijver van vnl. toneelstukken ("Death of a salesman", "Crucible" en "After the fall").

Dadaïsme

Dadaïsme (tot 1922), kunstrichting rond Tristan Tzara.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Breendonk

Gustaaf Moortgat (°Breendonk 1879 +1917) wordt gemeentesecretaris van Breendonk (tot 1917). Hij is een zoon van de eerste schepene.

Weert

1 jun: Georgette Bijns, minderjarige uit Hamme, en Maria De Caluwe, weduwe van Joris Ritte, erven de goederen van Georges Ritte.

"Willebroek aan het Front"

In de herfst wordt aan het front in de buurt van de IJzer de kroniek "Willebroek aan het Front" uitgegeven. Bezielers zijn o.a. Emiel Van den Plas, Jan en Louis Haems, Robert Peeters, Severin Gultens, Lodewijk Smits, Ernest Eeraerts... Jozef Switsers verzorgt de tekeningen. De 4 bladzijden tellende kroniek wordt uitgegeven op 250 exemplaren, wat maar half genoeg blijkt. Robert Peeters zorgt voor het nieuws uit de thuisgemeente voor de "jongens aan het front".

België - Nederland - Wereldoorlog I

14 feb - verklaring van Sainte Adresse: de grote mogendheden verklaren dat België zal worden hersteld in zijn politieke en economische onafhankelijkheid. De Belgen zijn het hier echter niet helemaal mee eens, en zijn bereid om de neutraliteitspolitiek op te geven om op die manier ná de oorlog gebieden toegewezen te krijgen, en zo België te vergroten.

24 okt: opening van de vervlaamste universiteit van Gent (met steun van Duitsland).

Aan de IJzer groeit nu de Frontbeweging (o.l.v. Cyriel Verschaeve en Frans Daels). Ze zorgen voor de stichting "Heldenhulde" die de kosten draagt van de grafzerken van de gesneuvelde Vlaamse soldaten. Op deze zerken, komt dan wel het opschrift A V V - V V K (Alles Voor Vlaanderen - Vlaanderen Voor Kristus).

Er ontstaat een neutraliteitscrisis. Engeland heeft mogelijk plannen om het bezette België binnen te vallen en tegen de bezetter te strijden. Als dat gebeurt, zal Duitsland de neutraliteit van Nederland schenden. Direct gevolg is dat alle militaire verloven in Nederland worden ingetrokken. Gelukkig neemt de spanning al vlug af, als blijkt dat Duitsland de Britse plannen verkeerd heeft ingeschat.

Door de schaarste aan levensmiddelen en huishoudelijke producten, wordt in Nederland de Distributiewet ingevoerd.

België - Gent - Timmermans

Mary Lilian Baels (°Londen 28 nov 1916 +kasteel van Argenteuil 7 jun 2002) wordt in Londen geboren. Ze trouwt later met Leopold III van België (zijn tweede vrouw).

okt: in Gent wordt de vervlaamste universiteit geopend. De vervlaamsing kwam er dank zij de Duitsers.

Felix Timmermans (°Lier 5 jul 1886 +Lier 24 jan 1947), Vlaams schrijver, geeft de eerste druk van "Pallieter" uit.

Nederland - Haanstra - Hermans - Kortooms

31 mar: de Nederlandse regering trekt alle militaire verloven in. Eén en ander is een gevolg van een bericht van de Duitse regering, dat een aanval van de Engelsen dreigt langs de Schelde. Later blijkt dat Duitsland de dreiging verkeerd heeft ingeschat.

Bert Haanstra (°Holten 31 mei 1916 +Hilversum 23 oktober 1997), Nederlands cineast. Hij maakt vooral documentaire films ("Alleman") en ook speelfilms ("Dokter Pulder zaait papavers").

Toon Hermans (°Sittard 17 dec 1916 +Nieuwegein 22 april 2000), Nederlands cabaretier, die in 1953 met zijn one-man-shows start.

Toon Kortooms (°1916), Nederlands journalist en schrijver van streekromans ("Help, de dokter verzuipt") en jeugdverhalen ("Dik Doruske en Dun Drieske").

1916

Congo - Ruanda-Urundi - Tanganjika

Belgisch offensief tegen de Duitse kolonies in Ruanda-Urundi en Tanganjika.

Duitsland -
Wereldoorlog I

21 feb-15 dec - slag bij Verdun: verrassingsaanval van de Duitsers op een gebied dat gecontroleerd wordt door Philippe Pétain (°Cauchy-la-Tour 24 apr 1856 +Île d'Yeu 23 jul 1951).

15 sep: de Britten zetten voor de eerste keer een tank in de slag bij Flers Courcelette aan de Somme. De tank werd gebouwd door William Foster in Lincoln.

Duitsland - Ludendorff - Einstein

Erich Ludendorff (°1865 +1937), Duits generaal, staat samen met Hindenburg aan het hoofd van de Generale Staf.

Albert Einstein (°Ulm 14 mar 1879 +Princeton NJ 18 apr 1955), Duits natuurkundige, publiceert "Die Grundlagen der allgemeinen Relativitätstheorie". Hierin wordt zwaartekracht verklaard als een kromming van de vierdiemensionale ruimte-tijd.

Frankrijk - Lyautey

Hubert Lyautey (°1854 +1934), Frans maarschalk, wordt minister van Oorlog tot 1917). Van 1912-1916 en van 1917-1925 is hij zaakgelastigde in Frans Marokko.

Groot Brittannië - Lloyd George

David Lloyd George (°1863 +1945), Engels staatsman, wordt eerste minister. Hij ijvert voor sociale wetten en is voorstander van eigen wetten voor Ierland. In 1915 was hij minister van Munitie en van Oorlog.

Ierland - Paasopstand

In Dublin breekt de Paasopstand uit. De nationalisten roepen de republiek uit, en houden de stad een week onder controle. Tot 1922 zijn er regelmatig onlusten en wordt in de stad schade aangericht.

Oostenrijk - Karel

Keizer Karel – laatste keizer van Oostenrijk tot 1922. Hij doet echter in 1918 afstand van de regering (niet van de troon).

Suriname - Curaçao

Op Curaçao wordt een olieraffinaderij opgericht, als dochtermaatschappij van de Koninklijke Shell. Hier worden aardolieproducten uit Venezuela bewerkt. Door deze installatie worden Aruba en Curaçao financieel onafhankelijk.

Ook wordt door het Amerikaanse Alcoa de Surinaamse Bauxiet Maatschappij opgericht, en die vanaf 1922 begint te exporteren. De inkomsten zijn echter onvoldoende voor Suriname om financëel onafhankelijk te worden.

USA - Menuhin

Yehudi Menuhin (°New York 22 april 1916 +Berlijn 12 maart 1999), Amerikaans violist. Al in 1924 debuteert hij als "wonderkind" en vioolvirtuoos. In Bath (UK) vormt hij een orkest.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Breendonk

Egied Vercauteren (°Breendonk 1873 +1932) wordt gemeentesecretaris van Breendonk (tot 1932).

Eikevliet - Onderwijs

De Zusters van de Christelijke Scholen richten in Eikevliet onderwijs in. Ze beheren de school tot 1971.

Oppuurs

In de Kattestraat nabij het station van Oppuurs, wordt begonnen aan het bouwen van een stoommolen.

Weert

Alfons De Meyer wordt gemeentesecretaris van Weert (tot 1921).

België - Nederland - Wereldoorlog I

Freiherr Ludwig von Falkenhausen (°13 sep 1844 Guben +4 mei 1936 Görlitz), Duits generaal. Hij wordt goeverneur-generaal van België (tot 1918). In de periode van 1940 tot 1944 is hij eerst militair gouverneur in Nederland, en later in het gebied van België en Noord Frankrijk.

1 feb: als gevolg van de onbeperkte duikbotenoorlog van de Duisters, wordt de schaarste in Nederland nog groter dan voordien. Men vreest andermaal voor een invasie van de Duitsers!

4 feb: de Raad van Vlaanderen wordt opgericht door de Vlaams-Nationale Landdag in Brussel. In deze raad vind je o.a. J. De Decker, A. Borms, René De Clercq en Herman Vos terug. De Duitsers helpen bij de verwezenlijking van een bestuurlijke scheiding tussen Vlaanderen en Wallonië.

8 apr: de regering - die zich in Le Havre heeft teruggetrokken - veroordeelt de Raad van Vlaanderen. Ze verzet zich tegen de beslissingen en de steun van de bezetter voor de Raad, en dreigt met vergeldingen tegen collaborateurs.

jun-jul - het aardappeloproer: door de verdeling van slechte aardappelen, ontstaan er relletjes waarbij 9 doden en 114 gewonden vallen.

11 jul: een groep Vlaamse soldaten beklaagt zich in een open brief aan koning Albert I over taaldiscriminatie - hierop wordt door de militaire overheid niet positief gereageerd.

Aan de IJzerlinie worden dan weer sterke maatregelen genomen tegen de frontbeweging, met dwangarbeid en strafbataljons als mogelijke gevolgen.

De frontbeweging contacteert de activisten, wat op reactie van de Belgische rechtbanken uitdraait. De Duitse bezetter vervangt daarop de Belgische rechtbanken door Duitse.

Nederland - Grondwetsherziening - Van Doesburg - Kistemaker

nov: er wordt een nieuwe grondwetsherziening aangekondigd. Het kiesrecht wordt herzien, wat een tegemoetkoming is aan de linkse partij. In het onderwijs worden wijzigingen doorgevoerd op vraag van de rechtse partijen. De voornaamste bepalingen van de herziening zijn:

1. invoering van het algemeen mannelijk kiesrecht. De wetgever mag zelf bepalen of ook de vrouwen hun stem mogen uitbrengen.

2. de eisen voor verkiesbaarheid in Eerste en Tweede Kamer worden gelijk getrokken.

3. er wordt overgegaan op "opkomstplicht" om een evenredige vertegenwoordiging te bewerkstelligen. Dit heeft een versplintering van de partijen als gevolg.

4. het openbaar en het bijzonder algemeen vormend lager onderwijs worden gelijkgesteld.

Oprichting van de Stijl door Theo van Doesburg (°Utrecht 30 aug 1883 +Davos 7 mar 1931), samen met Mondriaan.

Jacob Kistemaker (°1917), Nederlands kernfysicus en hoogleraar. Hij ontwikkelt een ultracentrifuge om nucleaire brandstof te bereiden uit natuurlijk uranium.

1917

Duitsland - Wereldoorlog 1

1 feb: Duitsland kondigt de onbeperkte duikbotenoorlog af.

apr: bemiddeling in WO I, waardoor USA bij de oorlog betrokken raakt. Na een strijd tussen wederzijdse onderzeeboten, verklaren de USA de oorlog aan Duitsland.

Duitsland - Michaelis

Georg Michaelis (°1857 +1936), Duits staatsman, wordt rijkskanselier van juli tot oktober.

Finland - Onafhankelijk

Finland wordt onafhankelijk.

Frankrijk - President Clémenceau

Minister-president Georges Clémenceau (le Tigre).

Indië - Gandhi

Indira Gandhi (°Allahabad 19 nov 1917 +New Delhi 31 okt 1984), dochter van Nehroe.

Jordanië - Brits Mandaat

Jordanië is een Brits mandaatgebied (tot 1946).

Rusland - Sovjet Unie - Oktoberrevolutie

Provisorische regering onder Alexis Feodorovitsj Kerenski (°1881 +1970). Hij is eerst minister van Justitie en daarna eerste minister. Hij wordt door een staatsgreep onder leiding van Lenin omvergeworpen.

mar: muiterij onder de troepen in de Russische hoofdstad - Tsaar Nicolas II treedt af. Er wordt een voorlopige regering gevormd.

Russische Oktober-Revolutie

Het tsarenregime wordt omvergeworpen – de tsaren worden vermoord in Jekaterinaburg. Dit is het ontstaan van de USSR. Het Kremlin (of Kreml) wordt de zetel van de Sovjetregering.

7 nov: samen met Lev Davidovitsh Trotski (°Janovka 7 nov 1879 +Coyocan Mexico 20 aug 1940) is Vladimir (Iljitsj Oeljanov) Lenin (°Simbirsk 22 apr 1870 +Gorki 12 jan 1924) leider van het Bolsjevisme, en hebben zij de revolutie voorbereid. Hierdoor komen de Sovjets aan het bewind en voeren een planmatig geleide economie in. Ze kondigen de dictatuur van het proletariaat aan.

Spanje - Gironella

José Maria Gironella (°1917), Spaans schrijver die het in zijn werken vooral heeft over de Spaanse Burgeroorlog.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Boom

Jozef Seeldrayers wordt pastoor van Boom  (tot 1929).

Oppuurs

De stoommolen in de Kattestraat nabij het station van Oppuurs wordt in gebruik genomen. De molen wordt uitgebaat door Modest en Frans Verbruggen. De molenstenen worden op gang gebracht door een Bollings drijfkracht stoommachine van 25 pk.

Puurs - Calfortmolen

De Calfortmolen wordt afgebroken.

België - Nederland - Wereldoorlog I

mar: de gealliëerden eisen de Nederlandse koopvaardijvloot op. De regering moet zich bij deze eis neerleggen, omdat ze afhankelijk zijn voor de invoer van graan, net uit de gealliëerde landen.

apr: het wanhoopsoffensief van Erich Friedrich Wilhelm Ludendorff (°Kruszewnia Polen 9 april 1865 +Tutzing 20 december 1937) wordt gestuit, o.a. in de slag bij Langemark en in de slag bij Merksem.

De "zand-en grindkwestie" in Nederland wordt erger. De Duitsers halen nl. al heel de tijd van de oorlog zand uit Limburg, dat ze gebruiken om in België wegen aan te leggen. Ondanks het protest van de Britten, moet de Nederlandse regering dit toestaan. Ook nadat de Duitsers hun eisen in omvang doen toenemen.

Generaal Snijders noemt verzet tegen een Duitse inval doelloos, waardoor zijn ontslag wordt gevraagd. Koningin Wilhelmina wil het geëiste ontslag niet bekrachtigen.

26 sep: een gealliëerd offensief begint. Bij deze galliëerde legers hoort ook de legergroep Vlaanderen, met koning Albert I aan het hoofd.

okt: in Harskamp rebelleren een aantal soldaten, waardoor men in Nederland de indruk krijgt dat revolutie niet ver meer weg is.

15 okt - slag bij Torhout-Tielt: Oostende, Brugge en Kortrijk worden 2 dagen later bevrijd.

De frontbeweging zoekt nu contact met de activisten. Maar de Belgische rechtbanken willen optreden tegen deze activisten, en worden derhalve ontbonden. Hun taak wordt overgenomen door Duitse rechtbanken. Als uiteindelijk de Duitsers de nederlaag lijden, vluchten de meeste activisten naar Nederland.

8 nov: de regering ontslaat generaal Cornelis Jacobus Snijders (°Nieuwe-Tonge 29 september 1852 +Hilversum 26 mei 1939).

9 nov: burgemeester Zimmerman van Rotterdam komt met de NVV-leiders overeen, om een mogelijke revolutie rustig te laten verlopen.

10 nov: keizer Wilhelm II (°Potsdam 27 januari 1859 +Doorn NL 4 juni 1941) vlucht naar Nederland, krijgt er asiel en zal niet worden uitgeleverd aan de gealliëerden (ondanks dat ze dit eisen).

Wapenstilstand

11 nov - 11 uur: het Belgische grondgebied wordt geleidelijk aan bevrijd en de wapenstilstand is een feit.

11 nov: leider van de SDAP Pieter Jelles Troelstra (°Leeuwarden 20 april 1860 +Den Haag 12 mei 1930) roep de arbeidersklasse op om de macht te grijpen (tijdens een samenkomst in Rotterdam). In Amsterdam vallen er toch enkele doden bij optochten.

18 nov: Troelstra geeft toe dat hij zich vergist heeft (17 nov) - de revolutie heeft dus nooit echt een grote dreiging geweest, en regeringsgetrouwen geven een grote demonstratie op het Malieveld in Den Haag.

18 nov: bevrijding van Antwerpen en Brussel.

23 nov: een leger van 70.000 Duitse soldaten krijgt in Nederland (ontwapend) vrije doortocht door Limburg, wat niet in goede aarde valt bij de Belgen. De Belgische gezant in Nederland maakt het protest van de Belgische regering over.

België - Delacroix

In Loppem wordt het kabinet Delacroix gevormd, met vertegenwoordigers uit de 3 grote partijen: katholieken, liberalen en socialisten. Dit is het eerste kabinet met een eerste minister naar Engels model, en het kabinet ontstaat als gevolg van de na-oorlogse solidariteitsgedachte.

Koning Albert (°Brussel 8 april 1875 +Marche-les-Dames 17 februari 1934) belooft in zijn troonrede dat ingrijpende hervormingen zullen worden doorgevoerd, waarin rekening zal worden gehouden met een aantal Vlaamse verlangens.

Nederland - Van Karnebeek - Kersten

jun: de wet van minister Lely om de Zuiderzee gedeeltelijk droog te leggen, wordt aanvaard.

sep: een coalitie-kabinet onder Ruys de Beerenbrouck komt in functie. Dit gebeurt nadat liberalen een groot verlies hebben geleden in de verkiezingen.

Jonkheer Herman Adriaan Van Karnebeek (°Den Haag 21 augustus 1874 +Den Haag 29 maart 1942), Nederlands rechtsgeleerde en staatsman, wordt minister van Buitenlandse Zaken (tot 1927).

Doctorandus Gerrit Hendrik Kersten (°Deventer 6 augustus 1882 +Waarde 6 september 1948) richt de streng-protestantse Staatkundige Gereformeerde Partij op.

Katholieke bisschoppen verbieden aan hun gelovigen om lid te worden van socialistische verenigingen, en zelfs mogen ze geen socialistische geschriften lezen.

1918

Wereldoorlog I

9 nov: keizer Wilhelm II van Duitsland treedt af. Hij wijkt uit naar Nederland.

11 nov: einde van WO I - ondertekening van de wapenstilstand in een treinwagon in het bos van Compiègne. Er vielen ruim 9.000.000 doden in WO I. Voor Duitsland wordt de wapenstilstand ondertekend door Matthias Erzberger (°1875 +1921). Hij is leider van de Centrumpartij. Later wordt hij door de Nationalisten vermoord.

Frankrijk - Koch - Elzas

Ferdinand Foch (°1851 +1929), Frans maarschalk, is opperbevelhebber in WO I over de verbonden legers in Frankrijk. Hij leidt hen naar de overwinning.

De Elzas wordt opnieuw aan Frankrijk toegevoegd. Tijdens WO II komt het gebied opnieuw onder Duits bewind, maar na het einde van de oorlog is het gebied terug onder Frankrijk.

Groot Brittannië - Churchill

Winston Churchill wordt minister van Oorlog (tot 1921).

Ierland - IRA

Oprichting van de IRA, het Irish Republican Army, dat strijdt tegen de bezetting van de Britten en nu vecht voor een verenigd Ierland.

IJsland - Soeverein

IJsland wordt een soevereine staat.

Indonesië - Volksraad

De Volksraad wordt opgericht en leden komen uit Europa, Indonesië en afgevaardigden van Arabische en Chinese bevolkingsgroepen. Aanvankelijk worden de leden benoemd door de gouverneur-generaal, en de Nederlanders zijn het meest aanwezig. De raad heeft alleen adviserende bevoegdheid.

Gouverneur-generaal Johan Paul graaf van Limburg Stirum (°Zwolle 2 februari 1873 +Den Haag 17 april 1948) belooft in zijn "novemberverklaring" staatkundige hervormingen omdat geruchten een revolutie aankondigen.

Turkije - Atatürk

Mehmed VI (°Constantinopel 1861 +San Remo 1926) wordt sultan van Turkije (tot 1922), en volgt daarmee zijn broer Mehmed V op. Korte tijd na zijn troonsbestijging bezetten gealliëerde troepen grote delen van Turkije. Mehmed schaart zich aan de kant van de gealliëerden.

De nationalist Moestafa Kemal Atatürk (°Salonika 19 mei 1881 +Istanboel 10 november 1938) leidt het verzet tegen de bezettende krachten.

Sovjet Unie - Komsomol

Oprichting in de USSR van de Komsomol, de communistische sovjetjeugdbond (Kommunistitskaja Sovjetskaja Molodostje).

Tsjechoslovakije - Masaryk

Thomas Masaryk (°1850 +1937), Tsjechisch staatsman, wordt de eerste president van Tsjechoslowakije (tot 1935).

USA - Hayworth

Rita Hayworth (Margarita Carmen Cansino) (°New York 17 oktober 1918 +New York 14 mei 1987), Amerikaanse filmactrice die vooral als glamourgirl optreedt, o.a. in "The Lady of Shanghai" van Orson Welles.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Bornem

Carolys Sylvain Hector Podts (°Bornem 1871) volgt zijn voorganger op in notariaat Cammaert in Bornem (tot 1943).

jan: de spoorlijn Sint Niklaas - De Klinge wordt hersteld, en de brug van Temse wordt berijdbaar gemaakt. Het zal tot 1923 duren eer alle herstellingswerken voltooid zijn.

16 feb: Juliaan Verbruggen (molenaar) en zijn zuster Maria Apollonia (landbouwster) stichten de "Maatschappij Verbruggen", eigenaars van de Kouterveldmolen. Deze maatschappij blijft tot 1930 bestaan.

Heffen - Koutermolen

3 mar: Karel Van Roey verkoopt de Koutermolen aan Frans Maes - Doms, molenaar in Heffen.

Liezele - Puurs - Hof ter Bollen - Hof ten Berg

Eugeen Basteyns (°Liezele 1846 +1922) verhuist notariaat De Decker naar Puurs (tot 1922).

Het Hof ter Bollen wordt gekocht door Alfons Van Wincxtenhoven (°1860), gehuwd met Hortense Mertens (°1863). Ze beginnen met de verbouwingswerken van het Hof.

Albert Verheyden (°Wezembeek-Oppem 1887) wordt gemeentesecretaris van Puurs (tot 1956).

Petrus Jespers x Maria Ludovica Verbaendert verkopen Hof ten Berg aan de familie Philips.

België - Nederland

feb: België verzoekt de opperste raad van de gealliëerden om soevereniteit van de Westerschelde te krijgen, alsook over een kanaal door Limburg, om Antwerpen met de Rijn te verbinden.

28 jun - Verdrag van Versailles: dit maakt een einde aan de Belgische neutraliteit. België eist:

1. herziening van de verdragen van 1839.

2. aanhechting van Maastricht, Duits Luxemburg en Nederlands Limburg.

3. verbetering van het statuut van de Schelde en van het Kanaal Gent - Terneuzen.

Uiteindelijk wordt het volgende toegewezen:

1. aanhechting van Eupen, Malmédy en Moresnet.

2. de gebieden in Congo worden uitgebreid met Ruanda-Urundi.

3. een oorlogsuitkering door Duitsland avn 2,5 miljard goudmark.

Niet gehonoreerde territoriale eisen verslechten de verhoudingen tussen België en Nederland.

België - Verkiezingen - Gentils - Leeman

21 jan: de vervlaamsing van de Gentse Universiteit wordt ongedaan gemaakt. Het Vlaams Front - dat voor de eerste keer aan de verkiezingen deelneemt - haalt 5 zetels in de Kamerverkiezingen. Ze eisen zelfsbestuur voor Vlaanderen.

13 feb: oprichting van de Frontpartij (tot 1933) aan het front tijdens WO I. De partij streeft naar zelfbestuur voor Vlaanderen.

16 nov: er worden algemene verkiezingen georganiseerd voor Kamer en Senaat, en dit volgens de regels van algemeen enkelvoudig kiesrecht (hoewel dit nog niet door een grondwetsherziening is aangenomen). Vrouwen zullen echter pas in 1948 algemeen stemrecht krijgen, en vanaf 1921 voor de gemeenteraadsverkiezingen mee hun stem mogen uitbrengen.

Katholiek-liberale coalitieregeringen die leiden tot een driepartijenregering met de socialisten (tot 1939).

In België wordt de progressieve belasting op de inkomsten ingevoerd.

De wet op de leerplicht wordt uitgebreid tot en met de 4de graad (14 jaar).

Vic Gentils (°Ilfracombe GB 18 apr 1919 +Aalst 1997), Vlaams schilder en beeldhouwer. Hij is vooral bezig met de creatie van experimenteel neorealistische werken, waarbij hij onderdelen van meubelen, piano's, enz... gebruikt. Hij woont een tijd in jachtpaviljoen De Notelaer in Hingene.

Cor Ria Leeman (°Rijselbergen  1919 +Mechelen 1991), (pseud. Corneel Van Kuyck), Nederlands schrijver en onderwijzer. Hij schrijft romans en jeugdboeken, waaronder "God in de strop".

Antwerpen - Schippersschool

25 mar: in de lokalen van de kerkfabriek van Sint Paulus in Antwerpen wordt de Nationale Schippersschool opgericht, met als voorzitter E.H. Segers, onderpastoor van de parochie.

Luxemburg - Charlotte

15 jan: groothertogin Marie Adelaide (°Slot Berg 14 juni 1894 +kasteel Hohenburg Beieren 24 januari 1924) treedt af – Charlotte van Luxemburg (°23 januari 1896 +9 juli 1985) neemt over (tot 1964). Charlotte huwt later met prins Felix van Bourbon-Parma (°Schwarzau Neder-Oostenrijk 28 september 1893 +Luxemburg 8 april 1970).

Nederland - KLM - Invaliditeitswet - Huizinga

11 jul: invoering van de Arbeidswet en de Invaliditeitswet van 1913 door minister Piet Aalberse (°Leiden 27 maart 1871 +'s-Gravenhage 5 juli 1948). Deze wet verzekert de arbeiders tegen de gevolgen van invaliditeit (naast de Ouderdomswet en de Arbeidswet). De Arbeidswet verbiedt dat kinderen beneden de 14 jaar worden tewerkgesteld. De 8-urige werkdag wordt ingevoerd, alsook de 45-urige werkweek.

18 sep: in Nederland wordt het actief en passief vrouwenstemrecht ingevoerd gebaseerd op het ontwerp dat werd ingediend door Henri Marchant (°Deventer 12 februari 1869 +'s-Gravenhage 12 mei 1956).

7 okt: oprichting van de Koninklijke Luchtvaartmaatschappij (KLM) door luitenant-vlieger Albert Plesman (°Den Haag 7 september 1889 +Den Haag 31 december 1953) in Amsterdam. Dit wordt de eerste nationale luchtvaartmaatschappij ter wereld.

De Communistische Partij sluit zich aan bij de Komintern.

Johan Huizinga (°1872 +1945), Nederlands geschiedschrijver, geeft "Herfsttij der Middeleeuwen" uit.

1919

Vredesverdrag van Versailles

28 jun: gesloten tussen de gealliëerde strijdkrachten (uitz: USA) en het Duitse Rijk:

- de Duitse kolonies worden afgepakt

- het Rijnland wordt bezet

- schadevergoeding wordt bepaald en aan Duitsland opgelegd (vnl. aan Frankrijk).

Congo

Van deze periode tot 1930 (wereldcrisis) kent het gebied een economische bloei door oprichting van tal van maatschappijen.

Duitsland - President Ebert - Luxemburg - Liebknecht

President Ebert (°1871 +1925°) (tot 1925), eerste president van de republiek Duitsland (Weimar).

Rosa Luxemburg (°1870 +1919) en Karl Liebknecht worden vermoord na een mislukte opstand van de Spartakisten.

Groot Brittannië - Alcock - Fonteyn

14-15 jun: sir John Alcock (°1892 +1919) vliegt met navigator A. Whitten-Brown van St. Johns (Newfoundland) naar Clifden (Ierland). Dit is de eerste trans-atlantische vlucht, over een afstand van 3.100 km. De vlucht duurt 16 uur en 28 minuten.

Margot Fonteyn (pseud. Margaret Hooham) (°1919 +1991), Engelse balletdanseres.

Hongarije - President Károlyi

President Mihály Károlyi (°1875 +1955) is in functie van januari tot maart. Hij moet echter wijken voor de communisten, en verblijft tot 1946 in het buitenland.

Sovjet Unie - Kalinin - Kolchoze

Michael Kalinin (°1875 +1946), Russisch staatsman. Hij wordt het officiële staatshoofd van de Sovjetunie (tot 1946). Zijn bijnaam is "de boer van het Kremlin".

Opening van de eerste kolchoze, een landbouwbedrijf onder controle van de staat. Deze vorm van bedrijf is kleiner dan de "sovchoze" en kent meer succes.

Derde Communistische Internationale - Komintern.

USA - Drooglegging

18de Amendement: verbod op het gebruik van alcoholische dranken met de "Drooglegging" (ook: Prohibition) als gevolg (tot 1933).

Internationale Arbeidsorganisatie - 3de Internationale

Oprichting van de Internationale Arbeidersorganisatie in Genève, voor internationale arbeidsovereenkomsten  (aanvankelijk is deze instelling afhankelijk van de Volkenbond, maar wordt later zelfstandig).

Oprichting van de Derde Internationale, een communistisch verbond van arbeiders, ook Komintern genoemd.

Eerste atoomsplitsing.

 

Vaartland, Klein Brabant...

Onze gewesten...

 

De wereld...

Aartselaar - Cleydael

De kinderen van Havre verkopen het domein Cleydael aan de gebroeders Frederik en Christian Sheid.

Blaasveld

Bouwen van de gendarmerie van Blaasveld, aan de Mechelsesteenweg.

Boom - Boomse Metaalwerken

Stichting van de "Boomse Metaalwerken".

De boekerij van het Willemfonds wordt erkend door de provincie (1921) en door de staat (1923).

Bornem

13 mar: de kinderen van het echtpaar De Vis - Demesmaecker erven de windmolen aan het Molenveld.

Lippelo - de Beughem - 's Gravenkasteel

A. de Beughem de Houtem (°Brussel 1892 +1961) wordt burgemeester van Lippelo (tot 1961).

Maria Mathilde Geelhand overlijdt, en laat het 's Gravenkasteel per erfenis na aan haar zoon Leon. Deze is getrouwd met Josefien De Laet, maar het huwelijk blijft kinderloos.

Mariekerke

Frans Croket (°1861 Hingene) wordt burgemeester van Mariekerke (tot 1932).

Puurs - Kimpelbergmolen - Hof ten Berg

Henri Van Horenbeeck (°Mechelen) wordt griffier van het kanton Puurs (tot 1931). Jan Verstraeten (°Mechelen) blijft vrederechter in het kanton (tot 1936).

De bouwvallige Kimpelbergmolen wordt afgebroken, en vervangen door een in Belsele gekochte houten standaardmolen. Bouwheer is Frans De Clercq - Janssens, molenaar in Puurs.

De familie Philips verdeelt het bezit van het Hof ten Berg: Constant krijgt het noordelijk deel met het kasteel en de hoeve, terwijl Jules, Miel en Pol het zuidelijk deel verwerven. Op het noordelijke deel zal Constant een fabriek voor houtbewerkingsmachines uitbouwen. Constant Philips (°Puurs 1879 +Astene 1945) is gehuwd met Joanna Van Ranst (°Puurs 1876 +1968).

Weert - Weertsmolen

De Weertsmolen wordt van kap en wieken ontdaan, en gebruikt als gebouw voor de landbouw.

De Zusters van de Christelijke Scholen uit Vorselaar richten in Weert onderwijs in. Ze beheren de school tot 1966.

België - Ouderdomspensioen - IJzerbedevaart -

Van Herreweghen - Van Isacker - Lampo - Claes - Mara

Eerste IJzerbedevaart.

België voert het ouderdomspensioen voor arbeiders in.

Hubert Van Herreweghen (°Pamel 16 feb 1920), Vlaams dichter. Van hem bekend zijn o.a. "Liedjes van de liefde en de dood" en "Aardewerk".

Frans Van Isacker (°Mechelen 4 februari 1920 +Edegem 27 oktober 2000), Vlaams jurist en schrijver (o.a. "De reis naar Ispahan").

Hubert Lampo (°Het Kiel Antwerpen 1 september 1920 +Essen 12 juli 2006), Vlaams romanschrijver ("De komst van Joachim Stiller") en essayist ("De zwanen van Stonehenge").

Ernest Claes (°Zichem 24 oktober 1885 +Elsene 2 september 1968), Vlaams schrijver, publiceert "De Witte".

Pol Mara (°8 dec 1920 Antwerpen), Vlaams graficus en schilder. Hij is sterk in het vermengen van moderne technieken, zoals collages, filmische en fotografische procédés, grafische montages... Zijn werk straalt speelsheid uit.

België - Frankrijk

Er komt een Frans-Belgisch militair akkoord (Defensieverdrag), waardoor België zijn neutraliteitspolitiek herziet.

Nederland

Nederland weigert definitief om ex-keizer Wilhelm II uit te leveren.

De zeelieden staken.

Nederland - Volkenbond

16 jan: Nederland treedt toe tot de Volkenbond.

1920

Duitsland

Duitsland verliest al zijn kolonies.

Frankrijk - President Deschanel

President Paul Deschanel (°Schaarbeek 13 februari 1855 +Parijs 28 april 1922) regeert.

Nog het zelfde jaar neemt president Alexandre Millerand (°Parijs 10 februari 1859 +Versailles 7 april 1943) het bewind over (tot 1924).

Groot Brittannië - Gold

Thomas Gold (°1920 Wenen), Engels astronoom. Hij migreert in 1956 naar de Verenigde Staten. Hij is bekend om zijn theorieën over de continue schepping.

Indië - Ghandi

Politiek leider van de nationalisten Mahatma Ghandi (eigenlijk: Mohandas Karamchand Gandhi) (°Porbandar 2 okt 1869 +New Delhi 30 jan 1948) strijdt door middel van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen het Brits koloniaal bewind. Hij ijvert voor politieke en sociale gelijkheid.

Indonesië - Partai Kommoenis Indonesia

De Partai Kommoenis Indonesia (PKI) wordt opgericht, en voert een militante politiek in.

Israël

In WO I werd het gebied van de Joodse staat door de Britten veroverd, en van 1920 tot 1948 wordt het een Brits protectoraat.

Hongarije - Horthy

Miklós Horthy (°1868 +1957), Hongaars admiraal. Hij is staatshoofd van 1920 tot 1944.

Italië - Fellini - Maderna

Federico Fellini (°Rimini 20 januari 1920 +Rome 31 oktober 1993), Italiaans cineast. Hij is medewerker van Rossellini, maar werkt vanaf 1952 zelfstandig. Hij is aanhanger van de neo-realisten. Bekend van hem zijn o.a. "La Strada", "La Dolce Vita" en "Satyricon".

Bruno Maderna (°1920 +1973), Italiaans componist en dirigent. Zijn werken zijn vaak gebaseerd op dodecafonie en seriële muziek. Van hem is o.a. de opera "Satyricon".

Oostenrijk - President Hainisch

President Hainisch (tot 1928).

USA - Vrouwenkiesrecht - Klein - Winlock

Vrouwenkiesrecht (19de Amendement).

Lawrence Klein (°1920), Amerikaans econoom die de economische gevolgen bestudeert van politieke maatregelen in één of meer landen.

De archeoloog Herbert Eustis Winlock bestudeert een 4000-jaar oud Egyptisch graf nabij Deir el Bahri, in de buurt van de verdwenen stad Thebe.

Wereld - Volkerenbond

10 jan: oprichting van de Volkerenbond (1919-1920). Het is een internationale organisatie die internationale samenwerking moet bevorderen, en de vrede en veiligheid onder de volkeren te bewaken. Zetel van de Volkerenbond is in Genève.

Laatste wijziging 03-06-2007 - Nieuwe iconen
20-05-2007 - Omzetting naar nieuwe stijl